ΠΜΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ The Digital Library and Computational Philology: The BAMBI Project Γόντικα Ειρήνη

Περιεχόμενα Τι πραγματεύεται η εργασία Χρησιμότητα του BAMBI project, πού πραγματοποιήθηκε και σε ποιους απευθύνεται. Παρουσίαση του BAMBI project Παρουσίαση της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης BAMBI Ανάλογες προσπάθειες Συμπεράσματα - προοπτικές

Η εργασία παρουσιάζει : Το BAMBI (Better Access to Manuscripts and Browsing Images) Workstation, έ να εργαλείο - λογισμικό για την ψηφιακή επεξεργασία και διατήρηση αρχαίων χειρόγραφων κειμένων και των μεταγραφών τους. Την ψηφιακή βιβλιοθήκη που μελετήθηκε με βάση αυτήν την εφαρμογή.

Γιατί είναι χρήσιμη μια τέτοια εφαρμογή ; Υπάρχει πληθώρα αρχαίων χειρόγραφων κειμένων που το περιεχόμενό τους αποτελεί σημαντική πηγή πληροφοριών για το παρελθόν. Υπάρχει πληθώρα ερευνητών που μελετούν χειρόγραφα στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

Πού πραγματοποιήθηκε και τι επιτρέπει; Δημιουργήθηκε στο Institute for Computational linguistics στην Πίζα. Επιτρέπει στον χρήστη να διαβάζει χειρόγραφα σε ψηφιακή μορφή, να δημιουργεί σημειώσεις και να πλοηγείται ανάμεσα στα ψηφιοποιημένα χειρόγραφα και τις μεταγραφές τους.

Σε ποιους απευθύνεται; Απευθύνεται σε απλούς χρήστες μιας βιβλιοθήκης που ενδιαφέρονται να μελετήσουν αρχαία χειρόγραφα κείμενα. Σε επιστήμονες που μελετούν χειρόγραφα όπως: φιλολόγους, κωδικολόγους, παπυρολόγους, ιστορικούς κλπ.

Παρουσίαση του BAMBI Project Αποτελείται από τα εξής στοιχεία: Την εφαρμογή BAMBI, που αποτελείται από εργαλεία επεξεργασίας εικόνας και κειμένου, τις γλώσσες SGML/HyTime και ένα γραφικό περιβάλλον. Την σχεσιακή Βάση Δεδομένων BAMBI με δυνατότητες επεξεργασίας εκατοντάδων σελίδων χειρογράφων και των αντίστοιχων μεταγραφών. Την εφαρμογή HyTime που «μεταφράζει» κωδικοποιήσεις HyTime σε μορφότυπα αναπαράστασης. Τη μηχανή HyTime που αναγνωρίζει δομές HyTime. Τον SGML parser, δηλ. έναν συντακτικό αναλυτή που τσεκάρει αν το τεκμήριο είναι κωδικοποιημένο ακολουθώντας πιστά το αντίστοιχο DTD.

Χρησιμοποιώντας το λογισμικό BAMBI μπορεί κανείς να: Να ανατρέχει στα ψηφιοποιημένα τεκμήρια μέσω μιας οθόνης υψηλής ανάλυσης. Να ανατρέχει στις μεταγραφές των ψηφιοποιημένων χειρογράφων, να δημιουργεί σημειώσεις σε αυτά και να δημιουργεί κατάλογο των περιεχόμενων τους. Να βλέπει σε παράθεση τη μεταγραφή και το πρωτότυπο κείμενο σε διπλανά παράθυρα. Να αντιστοιχίσει κάθε λέξη της μεταγραφής αλλά και των σημειώσεων με το τμήμα της απεικόνισης του πρωτότυπου κειμένου όπου βρίσκεται η συγκεκριμένη λέξη.

Το λογισμικό BAMBI προσφέρει στο χρήστη: Αναζήτηση με τρεις μεθόδους o Επιλογή από μια ταξινομημένη λίστα ανάλογα με τα κριτήρια που εφαρμόζει ο χρήστης. o Σύνθετη αναζήτηση. o Αναζήτηση με λέξεις κλειδιά. Εργαλείο για τη δημιουργία μεταγραφών. o Η μεταγραφή δεν είναι αυτόματη λειτουργία γι’ αυτό πρέπει να ακολουθούνται κατά γράμμα ορισμένοι κανόνες προκειμένου να είναι σωστή η ερμηνεία και αξιοποιήσιμη από την εφαρμογή.

Το λογισμικό BAMBI προσφέρει στο χρήστη (συνέχεια): Τη δυνατότητα να φτιάξει κατάλογο μεταγραφών. Δημιουργούνται δυο είδη: o O Index Verborum που περιέχει όλες τις λέξεις που εμφανίζονται στις μεταγραφές. o O Index Locorum Δημιουργείται για κάθε αλφάβητο όταν υπάρχουν χειρόγραφα σε περισσότερες από μια γραφές. Παραθέτει τη θέση που βρίσκεται η εκάστοτε λέξη στο χειρόγραφο.

Κατάλογοι μεταγραφών

Το λογισμικό BAMBI προσφέρει στο χρήστη (συνέχεια): Δυνατότητα δημιουργίας σημειώσεων στα χειρόγραφα. Οι σημειώσεις διακρίνονται σε δύο είδη: 1.Σχόλια σε μια ομάδα λέξεων. 2.Προσθήκη διορθώσεων ή συνωνύμων λέξεων. Ταύτιση λέξεων: 1.Αντιστοίχιση κάθε λέξης του κειμένου της μεταγραφής με τη θέση της στην εικόνα του πρωτοτύπου όπου εμφανίζεται. 2.Κάθε φορά που υπάρχει διαιρεμένη λέξη ή διαφορετική ερμηνεία εμφανίζεται μέσω link σε άλλη εικόνα. 3.Το πρόγραμμα εμφανίζει το κείμενο της μεταγραφής και την εικόνα του χειρογράφου σε δυο διαφορετικά παράθυρα στην οθόνη.

Ταύτιση εικόνας - λέξης

Κωδικοποίηση των χειρογράφων. Χρησιμοποιείται το πρότυπο HyTime (Hypermedia time-based Structure Language) που είναι μια επέκταση της γλώσσας SGML. Αποτελείται από ένα DTD που χειρίζεται τις στοιχειώδεις ετικέτες για την περιγραφή χειρογράφων, δημιουργία σημειώσεων, αντιστοίχιση εικόνας-κειμένου κλπ.

Ψηφιακή Βιβλιοθήκη BAMBI Με βάση την εφαρμογή BAMBI μελετήθηκε η δημιουργία ψηφιακής βιβλιοθήκης. Αυτή η βιβλιοθήκη: θα δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να ανταλλάσουν πληροφορίες, απόψεις, σημειώσεις, μεταγραφές μέσω του Παγκόσμιου Ιστού. Θα δίνει τη δυνατότητα σε περισσότερους χρήστες να έχουν πρόσβαση σε απομακρυσμένο υλικό.

Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΒΑΜΒΙ (συνέχεια) Προσδιορίζονται τέσσερα είδη χρηστών: 1. Μεμονωμένοι χρήστες. o Θα έχουν τη δυνατότητα να κατεβάσουν το χειρόγραφο και τη μεταγραφή του o Θα μπορούν να κάνουν οι ίδιοι τη μεταγραφή ή και να διορθώσουν την ήδη υπάρχουσα. o Δεν θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν ειδικά εργαλεία όπως σελιδοδείκτες ή τον Index Verborum.

Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΒΑΜΒΙ (συνέχεια) 2. Οι ερευνητικές ομάδες. o Πολλοί χρήστες μαζί θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στο ίδιο χειρόγραφο. o Θα μπορούν να δημοσιεύσουν την μεταγραφή που έκανε ή διόρθωσε η ομάδα. o Θα υπάρχει περιοχή συζήτησης για να επικοινωνούν μεταξύ τους.

Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΒΑΜΒΙ (συνέχεια) 3. Οι πανεπιστημιακές ομάδες. o Οι χρήστες της ομάδας είναι υπό την ευθύνη του καθηγητή που είναι υπεύθυνος. 4. Οι δημόσιοι χρήστες. o Θα έχουν απλή πρόσβαση και θα μπορούν να δουν ένα δείγμα ψηφιοποιημένου χειρόγραφου και τη μεταγραφή του.

Παρόμοιες προσπάθειες Μετά από έρευνα διαπιστώθηκε ότι γίνονται διάφορες προσπάθειες επεξεργασίας, διατήρησης και πρόσβασης σε χειρόγραφα, αρχαίων και όχι μόνο. Υπάρχουν ψηφιακές βιβλιοθήκες χειρογράφων. o Ψηφιακή βιβλιοθήκη Μεσαιωνικών Ψαλμών με τις μεταγραφές τους. o Digital Library of Illuminated Manuscripts, στα πλαίσια της Lehigh University Digital Library.

Παρόμοιες προσπάθειες ( συνέχεια ) o Oxford Digital LIbrary o Η ψηφιακή βιβλιοθήκη Ελληνομνήμων, διατηρεί στη συλλογή της ελληνικά χειρόγραφα χωρίς τις μεταγραφές τους. Γίνεται μελέτη για τη δημιουργία μηχανής αναζήτησης χειρογράφων. Ανάκτηση ψηφιοποιημένων χειρογράφων όχι με βάση το θέμα τους αλλά βάσει λέξεων του περιεχομένου τους.

Παρόμοιες προσπάθειες - Σύγκριση o Το Bambi Project και η Ψ. Β. Bambi : Δίνει τη δυνατότητα σε χρήστες να βλέπουν τις μεταγραφές των χειρογράφων, να τις επεξεργάζονται δηλ. να διορθώνουν και να δημιουργούν σημειώσεις Να βλέπουν κάθε λέξη του χειρογράφου σε ποια λέξη της μεταγραφής αντιστοιχεί. o Οι υπόλοιπες Ψηφιακές Βιβλιοθήκες : Απλώς δίνουν πρόσβαση στις εικόνες των χειρόγραφων ενίοτε και των μεταγραφών τους

Συμπεράσματα - Προβληματισμοί Είναι πολύ χρήσιμο εργαλείο για τους μελετητές χειρογράφων. Όμως : o Χρειάζονται πιο περιεκτικά εργαλεία βασισμένα σε πρότυπα για την περιγραφή χειρογράφων. o Βελτίωση της ψηφιοποίησης των χειρογράφων. o Βελτίωση της διατήρησης και της συντήρησης των αυθεντικών κειμένων. o Λύσεις για τη διαχείριση ποικίλων κειμένων. o Δημιουργία ενός μοντέλου για τη διαλειτουργικότητα στον παγκόσμιο ιστο.