Αυτονομία της σχολικής μονάδας: κριτική ανάλυση ΠΑΙ 123 κεφάλαιο 6

Συλλογιστική πορεία της παρουσίασης Εννοιολογικός-περιγραφικός ορισμός της αυτονομίας της σχολικής μονάδας Ανάλυση χαρακτηριστικών α επιπέδου: εμφανείς διαφορές Ανάλυση χαρακτηριστικών β επιπέδου: δομολειτουργικά στοιχεία του κρατικού- πολιτικού-οικονομικού υποβάθρου Οι οδηγίες για την σχολική αυτονομία

Ορισμός (α) Αυτονομία της σχολικής μονάδας: Λειτουργία με τη λογική της αποκέντρωσης, αυτοδυναμίας και αυτοδιοίκησης. ΠΟΥ ΑΠΑΝΤΑΤΑΙ: σε εκπαιδευτικά συστήματα χωρών με ευρύτερο αποκεντρωτικό διοικητικό σύστημα Χαρακτηριστικά της αυτόνομης σχολικής μονάδας Μείωση της παρέμβασης της κεντρικής διοίκησης στα εσωτερικά θέματα της σχολικής μονάδας, με παράλληλη, όμως, αξιολόγηση του έργου και των συμμετεχόντων, απόδοση ευθυνών κι απολογισμού επί ετησίας ή εξαμηνιαίας βάσης Αναβαθμισμένος ρόλος του Διευθυντή της σχολικής μονάδας [με παράλληλες αυξημένες αποδοχές] Εξεύρεση και διάθεση κονδυλίων λειτουργίας Σύνταξη μεσοπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου προγραμματισμού και προϋπολογισμού

Ορισμός (β) Πρόσληψη και πληρωμή διδακτικού προσωπικού σε τοπική βάση [όχι, κεντρικά] Ελευθερία στην διδασκαλία των γνωστικών αντικειμένων [υπάρχει ένα γενικό περίγραμμα, όχι πάντοτε με τους περιορισμούς του ΑΠ] και στην επιλογή διδακτικής μεθοδολογίας [έμφαση στην μεθοδολογία του project] Χωρίς τους περιορισμούς της σχολικής περιφέρειας  Στόχος: η προσέλκυση όσον το δυνατόν μεγαλυτέρου αριθμού μαθητών σε επίπεδο ανταγωνισμού με τα όμορα [και μη] σχολεία Αυξημένη η συμμετοχή των γονέων και της τοπικής κοινωνίας

Στόχος – Προέλευση Στόχος: αύξηση της αποτελεσματικότητας του σχολείου και της παραγωγικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος Προέλευση: συστάσεις και “οδηγίες” των οργάνων της Ε.Ε. αλλά και των Διεθνών οργανισμών (ΟΟΣΑ, Διεθνής Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο).

Ανάλυση α επιπέδου(α)  Ανάλυση α επιπέδου(α)  Δυο διαφορετικές προσεγγίσεις Σε δυο διαφορετικά επίπεδα συγκέντρωση   αποκέντρωση Λήψη αποφάσεων Ευθύνη

Ανάλυση α επιπέδου (β)  Ρόλοι κι αρμοδιότητες Ανάλυση α επιπέδου (β)  Ρόλοι κι αρμοδιότητες α ΚΡΑΤΟΣ Εκπαιδευτής Ρυθμιστής-Συντονιστής Αποκεντρωτικό μοντέλο Συγκεντρωτικό μοντέλο ΓΟΝΕΙΣ-ΜΑΘΗΤΈΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ Λειτουργός «ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ» Επαγγελματίας «ΥΠΟΤΑΓΜΕΝΟΙ»

Ανάλυση α επιπέδου (γ): Ρόλος και βαθμός συμμετοχής συντελεστών ανά μοντέλο (α) Συγκεντρωτικό-ιεραρχικό μοντέλο : κυρίαρχο ρόλο παίζει το κράτος ενώ οι εκπαιδευτικοί εκτελούν τις εντολές (μεταβίβαση – εκτέλεση) και οι μαθητές – γονείς (κοινωνία) υποβιβάζονται σε παθητικούς αποδέκτες της δημόσιας υπηρεσίας [εκπαιδευτικής πολιτικής, ποιότητας εκπαίδευσης και εκπαιδευτικού αποτελέσματος]. Αποκεντρωτικό μοντέλο: μεταφορά και απόδοση όλων των αρμοδιοτήτων λήψης απόφασης στην περιφερειακή κοινωνία- το κράτος παίζει το ρόλο του συντονιστή, με επιτελικό ρόλο και οι γονείς-κοινωνία έχουν ουσιαστική συμμετοχή στην εκπαιδευτική πραγματικότητα, με παραχώρηση αυτοτέλειας στις εκπαιδευτικές μονάδες. (διαπραγμάτευση –εφαρμογή της πολιτικής).

Ανάλυση α επιπέδου (γ): Ρόλος και βαθμός συμμετοχής συντελεστών ανά μοντέλο (β) Παράγωγο- υβριδικό μοντέλο → αποσυγκεντρωμένο μοντέλο: διοικητικά αποσυγκεντρωμένο και πολιτικά αποκεντρωμένο σύστημα διοίκησης . Αποτελεί ένα ενδιάμεσο σύστημα, αλλά και στάδιο της πορείας από την συγκέντρωση προς την αποκέντρωση. Το κράτος διατηρεί κυρίαρχο ρόλο στη διαδικασία της ρύθμισης αλλά παραχωρεί εξουσία [αρμοδιότητες] στις περιφερειακές δομές της ιεραρχίας, της οποίας ο βαθμός καθορίζεται [και πάλι] από το κράτος.

Ανάλυση β επιπέδου (α): Κράτος και «ρύθμιση» Ως Ρύθμιση ορίζεται ως η δυνατότητα του κράτους να προβαίνει σε διαδικασίες παραγωγής κανόνων και προσανατολισμού διεύθυνσης των συμμετεχόντων στις διάφορες εκφάνσεις της κοινωνικής-πολιτικής- οικονομικής ζωής [εκπαίδευση, υγεία, ασφάλεια, άμυνα, οικονομία, κοκ].

Ανάλυση β επιπέδου : Κράτος και «Δίκαιο» (α) Α. Τυπικά, τρεις αλληλένδετες κι αλληλεξαρτώμενες παράμετροι συνδυάζονται κατά την ρυθμιστική διαδικασία κάθε κράτους: το πολιτειακό πλαίσιο ο πολιτικός-οικονομικός προσανατολισμός το είδος δικαίου, [δικαιακό σύστημα]

Ανάλυση β επιπέδου : Κράτος και «Δίκαιο» (β) . Διάκριση δικτυακών συστημάτων Κριτήριο: η δικαιακή βάση Ρωμαιο-γερμανικό Δίκαιο ≠ Αγγλικό Δίκαιο κώδικας νομολογία [σοσιαλιστικό] [φιλελεύθερο] κοινωνικό κράτος έμφαση στο εμπόριο- οικονομία

Η ταξινόμηση του ΟΟΣΑ: αφετηρία για το Νέο Σχολείο. COUNTRY POSITION IN OECD CLASSIFI- CATION SCHOOL LEVEL LOCAL LEVEL REGIONAL LEVEL CENTRAL GOVERNMENT ITALY 19 40% 2% 18% FRANCE 21 +/-30 % - SPAIN 25 +/-23% +/-17% 60% PORTUGAL 27 +/-31% 79% GREECE 35 +/-5% 12% 78%

Η ταξινόμηση του ΟΟΣΑ: δείκτες αυτονομίας Ελλάδα: Κάτω από τον μέσο όρο, στην τελευταία θέση (OECD,2012, D6 Indicator : DATA taken in 2011, from LOWER SECONDARY SCHOOLS) Οι δείκτες που χρησιμοποιήθηκαν: Λήψη αποφάσεων στα διάφορα επίπεδα διοίκησης Κεντρική διοίκηση, Περιφερειακή διοίκηση, Τοπική διοίκηση, Επίπεδο σχολικής μονάδας Οι μεταβλητές που χρησιμοποιήθηκαν οργάνωση διδασκαλίας, διαχείριση προσωπικού, προγραμματισμός και δομή, διαχείριση πόρων

Ο Διευθυντής στο αυτόνομο σχολείο Επαγγελματίας με υψηλό επίπεδο προσόντων [διοικητικών- ηγετικών] Υψηλή αμοιβή- Αυξημένη ευθύνη Απομάκρυνση από το μοντέλο primus inter pares

Ο Διευθυντής στο αυτόνομο σχολείο: Ειδική εκπαίδευση-κατάρτιση για την ανάληψη της θέσης

Ερώτημα: Τι χρειαζόμαστε πραγματικά στην Ελλάδα; Πως θα το αποκτήσουμε;

Βιβλιογραφία Argyropoulou, E. (2013) The role of the State in the Southern European Countries: Why and how the educational system organization can be affected, Key-note speech, Latin Leadership Conference, Universitá Roma III, Dipartimento di Scienze della Formazione, Rome, 4-5 December Legrand, P. (1999) Droit Comparé, Paris, PUF (in French) Μουσταϊρα, Ε. (2012) Συγκριτικό Δίκαιο, Athens, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα OECD (2012) Education at a Glance, Indicators, Indicator D6 Barroso, J., (2001) “Autonomie et modes de régulation locale dans le système éducatif”, Revue Française de Pédagogie, No 130, pp57-72. Παπακωνσταντίνου, Γ. (2012) Κράτος - Αποκέντρωση – Αυτοτέλεια: σκοπούμενες αλλαγές, Νέα Παιδεία, τεύχος 141, pp.25-52