Διαχείριση Ψηφιακών Πνευματικών Δικαιωμάτων Ηλεκτρονική Δημοσίευση Στέλλα Λάμπουρα Ιούνιος 2004

2 Ψηφιακά πνευματικά δικαιώματα Μιλάμε για ηλεκτρονική διαχείριση πνευματικών δικαιωμάτων που αφορούν ψηφιακά έργα. Μιλάμε για ηλεκτρονική διαχείριση πνευματικών δικαιωμάτων που αφορούν ψηφιακά έργα. Η ορολογία είναι DRM = Digital Rights Management Η ορολογία είναι DRM = Digital Rights Management Τα αποδίδουμε ως ψηφιακά πνευματικά δικαιώματα Τα αποδίδουμε ως ψηφιακά πνευματικά δικαιώματα

3 Περιεχόμενα Παρουσίασης Εισαγωγή γιατί δεν είναι πάντα ελεύθερη η πρόσβαση Εισαγωγή γιατί δεν είναι πάντα ελεύθερη η πρόσβαση Ψηφιακός Κόσμος αυτοματισμοί και άδειες χρήσης με χρέωση Ψηφιακός Κόσμος αυτοματισμοί και άδειες χρήσης με χρέωση Ψηφιακή διάθεση αδειών χρήσης (online) Ψηφιακή διάθεση αδειών χρήσης (online)

4 Περιεχόμενα Παρουσίασης Νομικά θέματα Νομικά θέματα Τεχνικά θέματα Τεχνικά θέματα Διαλειτουργικότητα και Πρότυπα Διαλειτουργικότητα και Πρότυπα Ηλεκτρονικές αγορές Ηλεκτρονικές αγορές Συμπεράσματα Συμπεράσματα

5 Περιορισμοί πρόσβασης Οικονομικά συμφέροντα κατόχων έργων Οικονομικά συμφέροντα κατόχων έργων Οι εκδότες πουλάνε περιεχόμενο Οι εκδότες πουλάνε περιεχόμενο Απόρρητες πληροφορίες π.χ. ιατρικές Απόρρητες πληροφορίες π.χ. ιατρικές Ανάγκη ελεγχόμενης πρόσβασης σε κυβερνητικές ή εταιρικές πληροφορίες Ανάγκη ελεγχόμενης πρόσβασης σε κυβερνητικές ή εταιρικές πληροφορίες

6 Δικαιώματα ηθικής φύσης Πατρότητα ενός έργου Πατρότητα ενός έργου Ακεραιότητα του έργου σε μεταφορές, αναδημοσιεύσεις κ.λ.π. Ακεραιότητα του έργου σε μεταφορές, αναδημοσιεύσεις κ.λ.π. Χρήση του έργου και δικαιώματα του δημιουργού να επιτρέψει ή όχι Χρήση του έργου και δικαιώματα του δημιουργού να επιτρέψει ή όχι

7 Δικαιώματα οικονομικής φύσης Ανήκουν στο δημιουργό ή σε τρίτους Ανήκουν στο δημιουργό ή σε τρίτουςΠεριλαμβάνουν Έκδοση Έκδοση Αναπαραγωγή – διασκευή Αναπαραγωγή – διασκευή Χρήση για δημιουργία άλλου έργου Χρήση για δημιουργία άλλου έργου

8 Ψηφιακός κόσμος Βάση δεδομένων που περιλαμβάνει Βάση δεδομένων που περιλαμβάνει Περιεχόμενο Περιεχόμενο Δικαιώματα που το αφορούν Δικαιώματα που το αφορούν Κατόχους δικαιωμάτων Κατόχους δικαιωμάτων Εργαλείο αδειοδότησης βάση αυτών και στοιχείων χρήστη Εργαλείο αδειοδότησης βάση αυτών και στοιχείων χρήστη

9 Άδειες χρήσης Τιμή ανά αντικείμενο Τιμή ανά αντικείμενο Συνήθως ανά κατηγορία υλικού και ανά ομάδα χρηστών (π.χ. ιδιώτες – εταιρείες) Συνήθως ανά κατηγορία υλικού και ανά ομάδα χρηστών (π.χ. ιδιώτες – εταιρείες) Χρέωση ετήσιας (συνήθως) χρήσης Χρέωση ετήσιας (συνήθως) χρήσης Συνηθισμένο σε λογισμικό αλλά και σε μουσική Συνηθισμένο σε λογισμικό αλλά και σε μουσική Χρέωση ανά χρήση Χρέωση ανά χρήση Είδος χρήσης ή διακριτές προσβάσεις Είδος χρήσης ή διακριτές προσβάσεις

10 αυτοματισμοί Τιμοκατάλογοι – περιεχόμενο – χρήστης Τιμοκατάλογοι – περιεχόμενο – χρήστης Μεγάλη ποσότητα πληροφορίας Μεγάλη ποσότητα πληροφορίας Αδιάλειπτη λειτουργία Αδιάλειπτη λειτουργία Άμεση πρόσβαση στο περιεχόμενο Άμεση πρόσβαση στο περιεχόμενο Αυτόματη χρέωση Αυτόματη χρέωση Απόδοση δικαιωμάτων στον κάτοχο Απόδοση δικαιωμάτων στον κάτοχο

11 Ψηφιακή διάθεση αδειών Άδεια χρήσης ή περιεχόμενο και άδεια Άδεια χρήσης ή περιεχόμενο και άδεια Παρακολούθηση ψηφιακών διαδρομών του έργου Παρακολούθηση ψηφιακών διαδρομών του έργου Άδεια επαναχρησιμοποίησης δοσμένου περιεχομένου Άδεια επαναχρησιμοποίησης δοσμένου περιεχομένου Ακρίβεια σε καθορισμό περιεχομένου και αδειών Ακρίβεια σε καθορισμό περιεχομένου και αδειών

12 Νομικά Θέματα Κατοχή των δικαιωμάτων Δημιουργός είναι και κάτοχος Δημιουργός είναι και κάτοχος Κάτοχος είναι η εταιρεία/οργανισμός Κάτοχος είναι η εταιρεία/οργανισμός Συνεργατική δουλειά σημαίνει πολλά διαφορετικά δικαιώματα Συνεργατική δουλειά σημαίνει πολλά διαφορετικά δικαιώματα Εκδότης έχει δικαιώματα ιδιοκτησίας Εκδότης έχει δικαιώματα ιδιοκτησίας

13 Νομικά Θέματα δικαιώματα που εμπλέκονται Δικαιώματα ηθικής φύσης Δικαιώματα ηθικής φύσης Δικαιώματα οικονομικά Δικαιώματα οικονομικά Δικαιώματα του χρήστη Δικαιώματα του χρήστη

14 Νομικά Θέματα μεταβίβαση δικαιωμάτων Η πρόσβαση αποτελεί αναπαραγωγή του έργού; Η πρόσβαση αποτελεί αναπαραγωγή του έργού; Η διανομή περιεχομένου είναι αναπαραγωγή; Η διανομή περιεχομένου είναι αναπαραγωγή; Σε ποια όρια επιτρέπεται η ξαναχρησιμοποίηση υλικού; Σε ποια όρια επιτρέπεται η ξαναχρησιμοποίηση υλικού;

15 Νομικά Θέματα εθνικοί νόμοι και διαδίκτυο Ασάφεια ως προς την ισχύ των νόμων Ασάφεια ως προς την ισχύ των νόμων Νόμος χώρας προέλευσης Νόμος χώρας προέλευσης Νόμος χώρας αποδοχής Νόμος χώρας αποδοχής Ασάφεια σε σχέση με χώρα προέλευσης Ασάφεια σε σχέση με χώρα προέλευσης

16 Νομικά Θέματα εθνικοί νόμοι και διαδίκτυο Είναι προφανές ότι χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο νομικό πλαίσιο βάση του οποίου να λειτουργήσει η διαχείριση πνευματικών δικαιωμάτων. Είναι προφανές ότι χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο νομικό πλαίσιο βάση του οποίου να λειτουργήσει η διαχείριση πνευματικών δικαιωμάτων.

17 Τεχνικά Θέματα Ανωνυμία του χρήστη – απόρρητο χρήσης Ανωνυμία του χρήστη – απόρρητο χρήσης Εξασφάλιση αδειοδότησης πριν τη πρόσβαση Εξασφάλιση αδειοδότησης πριν τη πρόσβαση Παρακολούθηση χρήσης – σωστή χρήση Παρακολούθηση χρήσης – σωστή χρήση Ασφάλεια συστημάτων Ασφάλεια συστημάτων

18 Τεχνικά Θέματα ανωνυμία του χρήστη Ο χρήστης- ιδιώτης θέλει η κάθε πρόσβαση να μην έχει ενοχλητικά επακόλουθα Ο χρήστης- ιδιώτης θέλει η κάθε πρόσβαση να μην έχει ενοχλητικά επακόλουθα Χρήστης-εταιρεία/οργανισμός θέλει να εξασφαλίσει το απόρρητο των ερευνών/ενασχολήσεων του Χρήστης-εταιρεία/οργανισμός θέλει να εξασφαλίσει το απόρρητο των ερευνών/ενασχολήσεων του

19 Τεχνικά Θέματα ανωνυμία του χρήστη Ο παροχέας υλικού θέλει και δικαιείται να ξέρει την κίνηση των έργων του Ο παροχέας υλικού θέλει και δικαιείται να ξέρει την κίνηση των έργων του Για την παρακολούθηση της σωστής χρήσης του συστήματος πρέπει να κρατάμε στοιχεία χρηστών Για την παρακολούθηση της σωστής χρήσης του συστήματος πρέπει να κρατάμε στοιχεία χρηστών

20 Τεχνικά Θέματα ανωνυμία του χρήστη το σύστημα κρατάει απόρρητα τα στοιχεία και δίνει επεξεργασμένες συγκεντρωτικές πληροφορίες το σύστημα κρατάει απόρρητα τα στοιχεία και δίνει επεξεργασμένες συγκεντρωτικές πληροφορίες Αλλάζει τα στοιχεία των χρηστών με άλλα και δίνει ανεπεξέργαστα τα στοιχεία χρήσης Αλλάζει τα στοιχεία των χρηστών με άλλα και δίνει ανεπεξέργαστα τα στοιχεία χρήσης

21 Τεχνικά Θέματα μέθοδοι πρόσβασης Φιλτράρισμα IP διευθύνσεων Η πιο διαδεδομένη μέθοδος για οργανισμούς και εταιρείες Η πιο διαδεδομένη μέθοδος για οργανισμούς και εταιρείες Αδειοδοτούμε εύρος διευθύνσεων Αδειοδοτούμε εύρος διευθύνσεων Ταυτοποιούμε κάθε άιτηση πρόσβασης βάση του IP από το οποίο προέρχεται Ταυτοποιούμε κάθε άιτηση πρόσβασης βάση του IP από το οποίο προέρχεται

22 Τεχνικά Θέματα μέθοδοι πρόσβασης Χρήση proxies Υποπερίπτωση της χρήσης IP φίλτρων Υποπερίπτωση της χρήσης IP φίλτρων Κάθε οργανισμός έχει μία διεύθυνση με την οποία παρουσιάζεται στο δίκτυο Κάθε οργανισμός έχει μία διεύθυνση με την οποία παρουσιάζεται στο δίκτυο Αδειοδοτούμε αυτήν τη διεύθυνση για προσβάσεις Αδειοδοτούμε αυτήν τη διεύθυνση για προσβάσεις

23 Τεχνικά Θέματα μέθοδοι πρόσβασης Χρήση αναγνωριστικών Όνομα – κωδικός Όνομα – κωδικός αναγνώριση του χρήστη Κρυπτογραφημένα αναγνωριστικά Κρυπτογραφημένα αναγνωριστικά αναγνώριση μηχανήματος

24 Διαλειτουργικότητα και Πρότυπα Σήμερα υπάρχουν εταιρικά συστήματα διαχείρισης και προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων Οι χρήστες θέλουν πρόσβαση και αδειοδότηση με ομοιόμορφο τρόπο Χρειάζεται επικοινωνία μεταξύ συστημάτων

25 Διαλειτουργικότητα και Πρότυπα Ταυτοποίηση αντικειμένου ISWC T-10ψηφία το τελευταίο είναι ψηφίο ελέγχου χρησιμοποιείται κυρίως για μουσική

26 Διαλειτουργικότητα και Πρότυπα Ταυτοποίηση αντικειμένου DOI Το παγκόσμιο πρότυπο για έργα γραπτού λόγου Λειτουργικό σαν υπερσύνδεσμος Δομή για ενσωμάτωση άλλων συστημάτων ταυτοποίησης

27 Διαλειτουργικότητα και Πρότυπα Ταυτοποίηση αντικειμένου URN σύνδεση ταυτότητας με οργανισμό PURL σύνδεση ταυτότητας με βάση δεδομένων έγκυρων διευθύνσεων

28 Μεταδεδομένα Δεν υπάρχει πρότυπος τρόπος παράστασης των δικαιωμάτων Δεν υπάρχει πρότυπος τρόπος παράστασης των δικαιωμάτων Πληροφορίες στα μεταδεδομένα Πληροφορίες στα μεταδεδομένα Dublin Core έχει πεδίο δικαιωμάτων Dublin Core έχει πεδίο δικαιωμάτων Είναι αρκετό; Είναι αρκετό;

29 Ηλεκτρονικές Αγορές Αίτηση για άδεια χρήσης Αίτηση για άδεια χρήσης Αίτηση για περιεχόμενο και άδεια Αίτηση για περιεχόμενο και άδεια Ισοδυναμούν με σύμβαση αγοράς Δίνονται λίγες πληροφορίες για κάθε έργο για ενημέρωση του πελάτη

30 Συμπεράσματα Ηλεκτρονική αγορά ψηφιακού περιεχομένου Ηλεκτρονική αγορά ψηφιακού περιεχομένου χωρίς πνευματικά δικαιώματα αδύνατον να υπάρξουν χωρίς πνευματικά δικαιώματα αδύνατον να υπάρξουν Χωρίς σύστημα διαχείρισης μη λειτουργικό το σύστημα Χωρίς σύστημα διαχείρισης μη λειτουργικό το σύστημα