ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ

Τριαδικό δόγμα. Α. Εντολή του Χριστού στους μαθητές του να βαπτίζουν στο όνομα της Αγίας Τριάδας. Β. Πατήρ→αγένητο ή πατρότης αγεννησία δημιουργία Υιός→ γενητό ή υιότης γέννησις Ενανθρώπηση Αγ.Πνεύμα→αγιασμός εκπόρευσις αγιαστική χάρη Μ.Βασίλειος: Διάκριση ουσίας και υπόστασης. Η ουσία συνιστά εκείνο, το οποίο είναι κοινό σε όλα τα όντα του ίδιου είδους και στο οποίο μετέχουν και κοινωνούν όλα αυτά τα όντα εξίσου, αλλά και το κατέχουν. Η υπόσταση είναι τα βασικά ατομικά χαρακτηριστικά κάθε όντος, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Έτσι μια ύπαρξη που μπορεί να υπάρχει από μόνη της, είναι ιδιαίτερη και ξεχωριστή οντότητα, έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, φέρει όμως και κατέχει την κοινή ουσία.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΣΤΗΝ ΘΕΟΛΟΓΙΑ Τα διάφορα φιλοσοφικά, κοινωνικά και θρησκευτικά συστήματα θεωρούν τον άνθρωπο σαν μια απλή βιολογική μονάδα. Οι Πατέρες της Εκκλησίας χρησιμοποιούν την λ. πρόσωπο για τον Τριαδικό Θεό. Στην αρχαία Ελλάδα σήμαινε το προσωπείο, την μάσκα των ηθοποιών που φορούσαν στις θεατρικές παραστάσεις, για να υποδύονται διάφορους ρόλους. Αλλάζει λοιπόν η έννοια του και από εξωτερικό επίθεμα γίνεται έννοια που κάνει το ον να είναι πραγματικά ον (Δ’ αι. και μετά). Αντιμετωπίστηκαν αιρέσεις που χρησιμοποιούσαν την λ. πρόσωπο για να δηλώσουν ότι ο Θεός είναι ένας, αλλά εμφανίζεται με άλλα πρόσωπα στην ιστορία (Πατήρ στην Π.Δ., Υιός στην Κ.Δ. και Άγιο Πνεύμα στην Εκκλησία). Έχουμε δηλ. ταύτιση ουσίας και υπόστασης. Έδιναν την αρχαιοελληνική έννοια. Μ.Βασίλειος. α)Ξεχωρίζει την ουσία από την υπόσταση. Ουσία είναι το κοινό του Τριαδικού Θεού, υπόσταση είναι ο ιδιαίτερος τρόπος ύπαρξης των Προσώπων της Αγ.Τριάδας. β) Ταυτίζει την υπόσταση με το πρόσωπο. Δεν είναι κάτι αφηρημένο.

Ιωάννης ο Δαμασκηνός (8ος αι. ) Ιωάννης ο Δαμασκηνός (8ος αι.). Ουσία: κάτι το αυθύπαρκτο και αυθυπόστατο. Είναι ό,τι υπάρχει αφ’εαυτού και δεν οφείλει την ύπαρξή του σε κάτι άλλο. Φύση: η κίνηση και η ηρεμία της ουσίας. Υπόσταση: έχει διπλή σημασία. Σημαίνει την ατομική ύπαρξη και την διαφορά του ενός ατόμου από το άλλο. Πρόσωπο: είναι ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και χαρίσματα από το σύνολο των ανθρώπων. Στην πατερική γραμματεία δεν υπάρχει η λ. πρόσωπο για να εκφράσει τον άνθρωπο, αλλά αυτή η ίδια η λέξη (άνθρωπος). Δεν τον αποκαλούν έτσι με την βιολογική μόνο υπόσταση, αλλά και με την παρουσία του Αγίου Πνεύματος μέσα του. Πρόσωπο αποκαλείται ο άνθρωπος που ενώνεται με τον Θεό. Σήμερα πρόσωπο και προσωπικότητα είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για τον άνθρωπο. Γίνεται ακόμη η διάκριση ατόμου και προσώπου. Πρόσωπο είναι ο άνθρωπος που έχει αγάπη και ελευθερία και διακρίνεται από την μάζα. Άτομο είναι ο άνθρωπος που εξαντλεί την ύπαρξή του στις βιολογικές του ανάγκες, χωρίς να έχει καμία άλλη επιδίωξη. Μια σύγχρονη εκκλησιολογική άποψη επικεντρώνει την έννοια του προσώπου στην ελευθερία, την αγάπη και το ανεπανάληπτο της υπόστασης του καθενός ανθρώπου.

Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ

Ο ΙΗΣΟΥΣ ΣΤΙΣ ΕΞΩΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΠΛΙΝΙΟΣ (23-79 μ.Χ.) Στο βιβλίο του Φυσική Ιστορία και στο κεφάλαιο για την μαγεία γράφει: Υπάρχει κι άλλη αίρεση της μαγείας που κατάγεται από τον Μωϋσή και τον Ιωάννη και τον Ιησού και τους Ιουδαίους, αλλά πολλές χιλιάδες χρόνια μετά τον Ζωροάστρη. ΙΩΣΗΠΟΣ ΙΟΥΔΑΙΟΣ (36-98 μ.Χ.) Αρχικά στρατηγός των Εβραίων. Αυτομόλησε το 67 μ.Χ. στους Ρωμαίους, ο Βεσπασιανός τον έκανε Ρωμαίο πολίτη και ονομάστηκε Φλάβιος Ιώσηπος. Έγραψε την Ιστορία του ιουδαϊκού πολέμου, όπως την ήθελαν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες και αργότερα την Ιουδαϊκή Αρχαιολογία σε 20 βιβλία αρχίζοντας τη διήγησή του από την εποχή του Αδάμ. Στο βιβλίο 18 γράφει για τον Ιωάννη και το κήρυγμά του, όπου τον παρουσιάζει ως κοινωνικό επαναστάτη κατά του Ηρώδη. Στο βιβλίο 20 αναφερόμενος στον αδελφόθεο Ιάκωβο τον ονομάζει αδελφό του Ιησού του λεγόμενου Χριστού. ΤΑΚΙΤΟΣ (115 μ.Χ.) Ρωμαίος ιστορικός. Έγραψε τα Χρονικά και τις Ιστορίες. Σε 16 βιβλία καλύπτει την ιστορία των αυτοκρατόρων από το 14-68 μ.Χ. (Τιβέριος, Καλιγούλας, Κλαύδιος, Νέρων). Στο βιβλίο για τον Νέρωνα και την πυρκαγιά στη Ρώμη λέει : αίτιοι είναι αυτοί που ήταν μισητοί για τα αισχρά έργα και ο λαός τους αποκαλούσε Χριστιανούς. Και τους βασανίζει με σκληρότατα βασανιστήρια. Ο εισηγητής αυτής της ονομασίας Χριστός καταδικάστηκε σε θάνατο από τον Πόντιο Πιλάτο επί της βασιλείας Τιβερίου.

Σε άλλη ιστορία του Βεσπασιανού για το γκρέμισμα του Ναού στα Ιεροσόλυμα αναφέρει ότι από ξεκίνησε η ιστορία των Ιουδαίων και των Χριστιανών και έτσι ο γιός του Βεσπασιανού, Τίτος, πρότεινε το γκρέμισμα του Ναού. ΠΛΙΝΙΟΣ ΣΕΚΟΥΝΔΟΣ (111 μ.Χ.) Ρωμαίος, φίλος του Τάκιτου και ανθύπατος Βιθυνίας. Στην επιστολή ντου προς τον Τραϊανό γράφει πολλά ενδιαφέροντα για τους διωκόμενους Χριστιανούς. Μέσα σ’ αυτήν περιγράφει το μαρτύριο των Χριστιανών και ότι: τους έβαζα να επικαλεστούν τους θεούς και να προσκυνήσουν με θυμίαμα και μια σπονδή οίνου την εικόνα σου και επιπλέον να βρίσουν τον Χριστό και σε άλλο σημείο αναφέρει την μαρτυρία όσων αποσκίρτησαν από τον Χριστιανισμό: βεβαίωναν ότι το μεγαλύτερο παράπτωμα ή η μεγαλύτερη πλάνη τους ήταν, να συναθροίζονται πριν την ανατολή του ήλιου και να υμνούν τον Χριστό ως Θεό, να ορκίζονται ότι δεν θα φονεύσουν, δεν θα ληστέψουν, δεν θα μοιχεύσουν… Σε απάντησή του ο Τραϊανός τον συμβουλεύει να ανακρίνει όσους καταγγέλλονται ως Χριστιανοί και όχι όλους τους πολίτες της περιοχής του.

Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ Οι Ευαγγελιστές δεν ενδιαφέρονται να γράψουν τον Βίο του Ιησού, αλλά την ιστορία της γένεσης της χριστιανικής πίστης. Μόνο ο Ματθαίος και ο Λουκάς περιλαμβάνουν στοιχεία της Γέννησης του Ιησού και της παιδικής του ηλικίας, για να τα συνδέσουν με την εκπλήρωση των Προφητειών περί Μεσσία. Υπήρχε επίσης κίνδυνος να δημιουργηθούν εσφαλμένες αντιλήψεις, αν υπερτονιζόταν η ανθρώπινη υπόσταση του Χριστού, γι’ αυτό γίνεται αναφορά κυρίως στη δημόσια δράση του. Στην Γραμματεία των Αποκρύφων Ευαγγελίων αναπτύσσεται σημαντικά το περιεχόμενο της νηπιακής και παιδικής ηλικίας του Ιησού με υπερβολές και εκδηλώσεις μίσους που αλλοιώνουν την πραγματική υπόσταση και εικόνα του Ιησού. Τα κείμενα αυτά είναι: Το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου, Το Παιδικό Ευαγγέλιο του Θωμά, Αραβικό και Αρμενικό Ευαγγέλιο της παιδικής ηλικίας.

Θαύματα: α) δημιουργικής δύναμης (στον γάμο στην Κανά) β) απόλυτης εξουσίας στην φύση γ) θεραπεία θανατηφόρου νόσου δ) θεραπεία χρόνιων νόσων (παραλυτικού) ε) θεραπεία οργανικών παθήσεων (του τυφλού) στ) θεραπεία δαιμονιζομένων ζ) ανάσταση νεκρών η) επί του σώματος του (του Ιησού) Θαύμα είναι το έκτακτο και υπερφυσικό γεγονός που γίνεται με ενέργεια και παρέμβαση του Δημιουργού. Είναι ανεξάρτητο των φυσικών νόμων και δυνάμεων. Δυνάμεις = η εκδήλωση της θείας δύναμης Σημεία = δημιουργούμενο ηθικό αποτέλεσμα Τέρατα = έκπληξη και εντύπωση που δημιουργεί σε όσους το αντιλαμβάνονται.

Η μηχανοκρατική θεωρία (Determinismus) θεωρεί τον κόσμο ένα κλειστό κύκλωμα, όπου δεν υπάρχει χώρος για το τυχαίο, την ελευθερία και την παρέμβαση του Θεού, αλλά μόνο αιώνιοι και αναλλοίωτοι φυσικοί νόμοι. Το Σύμπαν λειτουργεί σαν ένα τεράστιο ρολόι στο οποίο δεν υπάρχει η περίπτωση καμίας απόκλισης. Η Μηχανοκρατία πέτυχε μεγάλο πλήγμα κατά της θρησκείας, γιατί την παρουσίασε ως μυθικό κατάλοιπο του παρελθόντος, αφού περιβλήθηκε επιστημονικό μανδύα. Χάθηκε έτσι η αξιοπιστία των θαυμάτων. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι η Μηχανοκρατία δεν είχε επιστημονικές βάσεις και ήταν απλώς μια φιλοσοφική ιδεολογία. Οι θεωρίες των Φυσικών κατέληξαν ότι το Σύμπαν έχει αρχή και τέλος, και ότι η ύλη γίνεται στο βάθος της ενέργεια. Οι φυσικοί νόμοι καταλήγουν οι Φυσικοί ισχύουν στον μακρόκοσμο, ενώ στον μικρόκοσμο δεν είναι αιτιοκρατικοί, αλλά στατιστικοί. Το θαύμα λοιπόν τοποθετείται στον μικρόκοσμο ως έκτακτο, μοναδικό και υπερφυσικό γεγονός που δεν μπορεί να εξηγηθεί μα βάση αιτιώδεις νόμους.