ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΡΟΔΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Χειμερινό εξάμηνο:2009-2010 Εργασία στο μάθημα: Η Διάχυση του Αισώπειου Μύθου στην Ευρώπη (ΕΔ0023) ΘΕΜΑ: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΙΣΩΠΕΙΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΕΝΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ Φοιτήτρια: Διδάσκων: κ. Κατσαδώρος Γεώργιος

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Υποδειγματική διδασκαλία με θέμα «Αισώπιοι Μύθοι» στο μάθημα των Νέων Ελληνικών Προτεινόμενη διδασκαλία για σύνδεση του Αισώπειου Μύθου με το μάθημα της Ευέλικτης Ζώνης Αναφορές

Σχολείο: 11ο Δημοτικό Σχολείο Ρόδου Τάξη: Ε’ Δημοτικού Τμήμα: Ε’1 Αριθμός Μαθητών: 20 Διδάσκων: Μάθημα: Νέα Ελληνικά Ημερομηνία:

Πορεία Διδασκαλίας 90΄ Η πορεία διδασκαλίας αποτελείται από: Την Αφόρμηση 15΄ Την Προσφορά 20΄ Την Επεξεργασία 40΄ Την Αξιολόγηση 15΄

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ: ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: Οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με τους μύθους του Αισώπου. ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: Οι μαθητές μετά το πέρας της διδασκαλίας να είναι σε θέση να: διατυπώνουν λίγα λόγια για τη ζωή και το έργο του Αισώπου διατυπώνουν τα κύρια χαρακτηριστικά των μύθων και να διακρίνουν το επιθύμιο και την αλληγορία κάθε μύθου κατανοήσουν μέσα από τους συγκεκριμένους μύθους το κοινό επιμύθιο και τη σημασία του εξασκηθούν στον ευθύ και πλάγιο λόγο

ΜΟΡΦΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: Μετωπική Ατομική Ομαδική ΜΕΣΑ-ΥΛΙΚΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: Φυλλάδιο με κείμενο για τον Αίσωπο Διαφάνειες Εννοιολογικός χάρτης Φυλλάδια με έξι μύθους του Αισώπου με ένα κοινό ανθρώπινο χαρακτηριστικό(αλαζονεία, περηφάνεια) Πίνακας Εικόνες Φύλλα εργασίας Προβολέας Τετράδιο Νέων Ελληνικών

ΑΦΟΡΜΗΣΗ Προβολή και συζήτηση διαφάνειας με εννοιλογικό χάρτη και συζήτηση με όλη την τάξη ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΑΙΣΩΠΟΣ ΜΥΘΟΥΣ

ΠΡΟΣΦΟΡΑ μοιράζεται φυλλάδιο στις ομάδες με κείμενο για τον Αίσωπο και παράλληλα προβάλεται η εικόνα του στον προβολέα. ακολουθεί συζήτηση με όλη την τάξη με βάση τις πιο κάτω ερωτήσεις: Ποιους μύθους του Αισώπου γνωρίζετε; Τί προσπαθούσε να δείξει στον κόσμο ο Αίσωπος γράφοντας τoυς μύθους του;

Ο ΑΙΣΩΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΤΟΥ Από την αρχαιότητα μέχρι και την σημερινή εποχή πολλοί ήταν αυτοί που ασχολήθηκαν με τους μύθους. Κυριότερος εκπρόσωπος των μύθων θεωρείται ο Αίσωπος, ο οποίος γεννήθηκε το 625π.Χ. στη Φρυγία(αμφισβητείται). Γι΄αυτό το λόγο και κάποιοι τον ονόμασαν πατέρα της μυθογραφίας. Ο Αίσωπος προερχόταν από κατώτερη τάξη της τότε εποχής και δεν χαρακτηριζόταν για την ομορφιά του. Αυτό όμως δεν τον έκανε να σταματήσει να εκφράζει τις απόψεις του και να συμβουλεύει μέσα από τα λόγια του. Έτσι παρουσίαζε με προφορικό λόγο τις εμπειρίες του και πρόβαλλε τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων μέσα από τους μύθους . Στόχος του ήταν να νουθετήσει τους ανθρώπους μέσα από τα λόγια του. Στους μύθους που έγραφε, κυρίαρχη θέση είχαν τα ζώα και σπανιότερα οι άνθρωποι και οι θεοί. Με το πέρασμα των χρόνων αρκετοί από αυτούς διασκευάστηκαν σε πεζό λόγο ή ακόμη και σε ποιήματα. Κάποιες διασκευές έγιναν από τον Βαβρίο, τον Κοραή, τον Ανδρόνικο Νούκιο, τον Γεώργιο τον Αιτωλό, τον Otto και αρκετούς άλλους.Βασικό χαρακτηριστικό τους όμως παραμένει ο σύντομος λόγος και η διδακτική τους σημασία. Σ΄αυτούς θέση κατέχει ο συμβολισμός, η αλληγορία και το επιμύθιο. Έτσι τα ζώα μέσα από τα λόγια του Αισώπου παίρνουν ανθρώπινη μορφή, ζωντανεύουν σαν να έχουν ψυχή και ομιλία. Γενικότερα οι Αισώπειοι μύθοι έχουν κάτι το ξεχωριστό, είναι απλοί, διδακτικοί και ταυτόχρονα διασκεδαστικοί. Με βάση το επιμύθιό τους μπορούμε να τους κατηγοριοποιήσουμε σε ιστορίες φιλαργύρων, ονειροπόλων, φοβητσιάρικων ζώων, πιστών και άπιστων φίλων, σε ιστορίες παραπόνων, εργασίας και υπομονής, ψέματος και εξαπάτησης , αλαζονείας και πάρα πολλών άλλων.

ΑΙΣΩΠΟΣ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1 Ακολουθεί συζήτηση με βάση τις πιο κάτω πτυχές του θέματος: Ποια ήταν η ανάγκη που οδήγησε τους ανθρώπους να δημιουργήσουν μύθους; Ποια είναι τα θέματα με τα οποία ασχολούνται και τί είδους είναι συνήθως οι πρωταγωνιστές των μύθων;

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ Προβάλεται η ακόλουθη διαφάνεια και εξηγούνται οι έννοιες αλληγορία και επιμύθιο. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΣΗ ΑΛΛΗΓΟΡΙΑ ΖΩΑ ΕΠΙΜΥΘΙΟ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2 Μοιράζονται δύο μύθοι ανά ομάδα («Άνθρωπος και λιοντάρι συνταξιδιώτες», «Η συκιά και η ελιά», «Οι δύο κόκορες και ο αετός», «Η ζέμπρα και ο γάϊδαρος», «Ο λύκος που θαύμαζε τη σκιά του», «Ο σαλίγκαρος και η κάμπια» ). Τα άτομα της κάθε ομάδας εργάζονται συνεργατικά για να διαβάσουν το μύθο και να συμπληρώσουν τις ερωτήσεις στο φύλλο εργασίας που αφορούν τον εκάστοτε μύθο. Έπειτα η κάθε ομάδα, μέσω του εκπροσώπου της,ανακοινώνει τις απαντήσεις της.

ΟΜΑΔΑ Α «ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΛΙΟΝΤΑΡΙ ΣΥΝΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ» Μια φορά ένα λιοντάρι κι ένας άνθρωπος τραβούσαν μαζί στον ίδιο δρόμο. Ο καθένας τους αράδιαζε καυχησιές, για τα κατορθώματά του. Στο δρόμο επάνω ήταν μια στήλη από μάρμαρο, που παρίσταινε άνθρωπο που έπνιγε ένα λιοντάρι. Ο άνθρωπος έδειξε τη μαρμάρινη στήλη στο λιοντάρι και με περηφάνια του είπε: -Βλέπεις πόσο εμείς οι άνθρωποι είμαστε πιο δυνατοί από σας, τα λιοντάρια; Χαμογέλασε το λιοντάρι και του λέει: -Αν τα λιοντάρια ήξεραν να φτιάχνουν αγάλματα, πολλούς ανθρώπους, σαν και σένα, θα τους έβλεπες να σπαρταρούν κάτω από λιοντάρια.

«Η ΣΥΚΙΑ ΚΑΙ Η ΕΛΙΑ» Κάποιο χειμώνα, την ώρα που η συκιά έριχνε τα φύλλα της, άκουσε την ελιά από δίπλα να της λέει περιφρονητικά: «Εμένα τα φύλλα μου με στολίζουν χειμώνα-καλοκαίρι, γιατί είμαι αειθαλής. Ενώ εσύ μόνο το καλοκαίρι διαθέτεις μια κάποια ομορφιά». Δεν είχε προλάβει τελειώσει το εγκώμιο του εαυτού της, όταν έπεσε ένας κεραυνός σταλμένος από χέρι θεϊκό και την κατάκαψε. Η συκιά δεν έπαθε τίποτε.

ΟΜΑΔΑ Β «ΟΙ ΔΥΟ ΚΟΚΟΡΕΣ ΚΑΙ Ο ΑΕΤΟΣ» Δύο κόκορες μια μέρα Τσακώθηκαν στην αυλή Κι ευθύς πήγε ο νικημένος Σ΄ένα θάμνο να κρυφτεί. Μα ο νικητής σε τοίχο ανεβαίνει κει κοντά και τη νίκη σε όλους τη φωνάζει δυνατα. Αετός όμως τον βλέπει, και ορμά από ψηλά, τον αρπάζει και τον παίρνει στη φωλιά του μακριά. Το περήφανο κοκόρι τιμωρήθηκε σκληρά, εταξίδεψε απ΄τον τοίχο στ΄αετου μας την κοιλιά!

«Η ΖΕΜΠΡΑ ΚΑΙ Ο ΓΑΪΔΑΡΟΣ» Η ζέμπρα είδε το γάιδαρο καταφορτωμένο και θεώρησε ντροπή μια τέτοια δουλειά. «Χαρά σε μένα» του είπε, «που είμαι ελεύθερη και κάνω ο,τι θέλω. Δε χρειάζεται να κουράζομαι για να ζήσω, αφού βρίσκω την τροφή μου στα βουνά. Εσέναν όμως σε τρέφει άλλος και γι’ αντάλλαγμα σε υποβάλλει σε τόσους κόπους και βάσανα». Πάνω στην ώρα, φάνηκε ένα λιοντάρι κι επειδή δεν μπορούσε να πλησιάσει το γάιδαρο, γιατί ήταν δίπλα του το αφεντικό του, ξεμονάχιασε τη ζέμπρα, όρμησε πάνω της και την καταβρόχθησε.

ΟΜΑΔΑ Γ «Ο ΛΥΚΟΣ ΠΟΥ ΘΑΥΜΑΖΕ ΤΗ ΣΚΙΑ ΤΟΥ» Ένας λύκος, τριγυρνώντας σε μια έρημη πλαγιά, είδε σαν έγερνε ο ήλιος τη σκιά του μακριά. Με πολύ καμάρι λέει και με ύφος σοβαρό: «Το λιοντάρι δε φοβάμαι, είμαι γίγαντας εγώ!» Ξαφνικά ένα λιοντάρι εμφανίζεται εκεί και το λύκο αμέσως τρώει, που πολύ’χε καυχηθεί!

«Ο ΣΑΛΙΓΚΑΡΟΣ ΚΑΙ Η ΚΑΜΠΙΑ» Μια μέρα περπατούσε σ΄έναν κάπο ένας σαλίγκαρος καμαρωτός, με το καβούκι στην πλάτη και με τα κέρατά του σηκωμένα. Από κοντά του πέρασε μια κάμπια που περπατούσε κι αυτή το ίδιο σιγά και το χαιρέτησε: -Καλημέρα, ξάδερφέ μου, του λέει. Ο σαλίγκαρος δεν την καταδέχτηκε και της απαντά: -Πώς με λες ξάδερφο;Από πού είμαστε συγγενείς; -Ναι, του λέει η κάμπια, κι εσύ κι εγώ το ίδιο σερνόμαστε, για να περπατήσουμε. -Ναι, της λέει ο σαλίγκαρος, αλλά εγώ έχω σπίτι, ενώ εσύ δεν έχεις! Και προχώρησε στο δρόμο του καμαρωτός. Ύστερα από λίγες μέρες εκείνη η κάμπια έγινε πεταλούδα με χρυσά φτερά. Την είδε ο σαλίγκαρος και τη θυμήθηκε. Περίμενε πως του μιλήσει, αλλά εκείνη πετούσε στα λουλούδια κι έκανε ότι δεν τον βλέπει. Αναγκάστηκε τότε να της μιλήσει πρώτπς και της λέει: -Καλή μου ξαδέρφη, θέλεις να κάνουμε παρέα; -Α, του λέει η πεταλούδα, ώστε τώρα είμαι ξαδέρφη σου, όταν ήμουνα κάμπια, δε με ήθελες! Τώρα όμως που πετάω κι έχω άλλες συντροφιές με θέλεις.

ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ Ο Μύθος που διάβασα έχει τίτλο: Αφού διαβάσετε το μύθο, συμπλήρωσε με την ομάδα σου τον πιο κάτω πίνακα. ΗΡΩΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΙ ΕΛΕΓΕ-ΤΙ ΕΚΑΝΕ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ

3. Ποιο μήνυμα δίνει ο μύθος; 4 3. Ποιο μήνυμα δίνει ο μύθος; 4. Συμπληρώνω τον τίτλο και το επιθύμιο των μύθων που διάβασαν τα άλλα παιδιά της τάξης. ΤΙΤΛΟΣ ΕΠΙΜΥΘΙΟ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3 Χρησιμοποιώ ως παραδείγματα διαλόγους από τους μύθους (τους δείχνω στον προβολέα και διαβάζουν τα παιδια εκάστοτε) και ζητώ από τους μαθητές να αναφέρουν τί είπε κάθε πρόσωπο. Καλώ έτσι τους μαθητές να μετατρέψουν ασυνείδητα τον ευθύ λόγο σε πλάγιο λόγο. Στη συνέχεια κάθε ομάδα ξαναγράφει μέρος του μύθου, χρησιμοποιώντας πλάγιο λόγο. Έπειτα ο αρχηγός κάθε ομάδας το διαβάζει στην τάξη. Δίνω στην συνέχεια ένα άλλο μύθο και ζητώ να τον μετατρέψουν σε πλάγιο λόγο στα τετράδιά τους. Προβολή διαφάνειας με ορισμό ευθύ και πλάγιου λόγου και αντιγράφουν στα τετράδιά τους. Ευθύς λόγος: είναι ο άμεσος τρόπος μετάδοσης πληροφοριών. Πλάγιος λόγος:είναι ο έμμεσος τρόπος μετάδοσης πληροφοριών.

Νιώθω ψύχρα στην άκρη των φύλλων μου, διαμαρτυρήθηκε η βελανιδιά. Εγώ είμαι πολύ δυνατή και αντέχω τους ανέμους και τις κακοκαιρίες, είπε η βελανιδιά. Καλαμιά, φοβάμαι! Εξομολογήθηκε η φίλη της. Ο άνεμος με ταρακουνάει και τραβάει προς τα πάνω τον κορμό μου σαν να προσπαθεί να με ξεριζώσει, λέει φοβησμένη η βελανιδιά.

ΕΜΠΕΔΩΣΗ-ΕΛΕΓΧΟΣ-ΕΚΦΡΑΣΗ Θέτω στους μαθητές τις πιο κάτω ερωτήσεις : - Ποιο κοινό χαρακτηριστικό έχουν όλοι οι μύθοι που μάθαμε σήμερα; Μέσα από συζήτηση αναμένεται να αναφέρουν τα ζώα , το διάλογο,την προσωποποίηση , το επιμύθιο. Ποιο κοινό ανθρώπινο χαρακτηριστικό έχουν οι μύθοι; Αναμένεται να αναφερθεί η αλαζονεία , η περηφάνεια Ζητώ από τους μαθητές να εκφράσουν προφορικά με δικά τους λόγια τι σημαίνει «μύθος». Έπειτα παρουσιάζω τον ορισμό στον προβολέα και ζητώ από τους μαθητές να τον γράψουν στο τετράδιό τους.

ΜΥΘΟΣ είναι πλασματικές ιστορίες, που περιέχουν στον πυρήνα τους βαθύτερες αλήθειες και εκφράζουν τη συλλογική στάση των ανθρώπων απέναντι στα θεμελιώδη θέματα της ζωής, του θανάτου, της θεότητας και της ύπαρξης. Ειδικότερα μέσα από τους μύθους παρουσιάζονται γεγονότα παρμένα από τη ζωή με σκοπό να νουθετήσουν τους ανθρώπους. Συμπερασματικά οι μύθοι που διδαχθήκαμε έχουν ως κοινό ανθρώπινο χαρακτηριστικό την αλαζονεία, την υπερηφάνεια. Άρα, λοιπόν, θέλουν να δείξουν ότι πολλοί άνθρωποι καυχιώνται με τα λόγια, πως είναι γενναίοι και δυνατοί, στην πράξη όμως αποδεικνύονται καυχησιάρηδες και ψεύτες. Η αλαζονεία και η περηφάνεια πάντα οδηγούν στην καταστροφή και υποβάθμιση του εαυτού του ανθρώπου.

ΚΑΤ΄ΟΙΚΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑ Δίνεται το ακόλουθο φύλλο εργασίας 1)Αντιστοιχίζω κάθε ζώο με τη χαρακτηριστική του ιδιότητα: 2)Ξαναγράφω τις προτάσεις, όπως στο παράδειγμα. Άρα τις μετατρέπω από λόγο σε λόγο. Φίδι Υπομονετικός Λιοντάρι Πονηρή Πρόβατο Ύπουλο Γαϊδαρος Αθώο Αλεπού δυνατό

ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΟ ΔΙΔΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ ΛΕΓΕΤΑΙ - Πεινάω!, είπε το λιοντάρι. -Το λιοντάρι είπε ότι πεινάει. -Δε γλιτώνεις με τίποτα, αργά ή γρήγορα θα σε πιάσω, είπε απειλητικά το λιοντάρι στο ελάφι. - - ¨Τι ανόητο που στάθηκα! Αν έδινα λίγη βοήθεια στο γαϊδαρο, δε θα αναγκαζόμουνα να υποφέρω έτσι!¨, σκέφτηκε το άλογο. -¨Θα μπορούσες να γίνεις ο βασιλιά των πουλιών, αν είχες και λίγο μυαλό.¨, είπε η αλεπού στο κοράκι.

ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΕΥΕΛΙΚΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Τοποθέτηση εικόνων του ακόλουθου μύθου στη σωστή σειρά. Ποιο το επιμύθιο; Να μελετήσουν τον πίνακα του Ντιέγο Βελαθκεθ και να κάνουν μια δική τους ζωγραφιά όσον αφορά τη μορφή του Αισώπου.

ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Με κεντρικό άξονα την αειφόρο ανάπτυξη και την εξαφάνιση ζώων, δημιουργία κειμένου και θεατρικό παιχνίδι με θέμα την αναπαράσταση σκηνής εκμετάλλευσης των ζώων που αναφέρονται σε κάποιο μύθο που θα επιλέξουν τα παιδιά. ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Δραματοποίηση μύθου ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Μελοποίηση μύθου και χρήση ρυθμού στο μύθο

ΑΝΑΦΟΡΕΣ Κείμενα http://el.wikipedia.org http://pare-dose.net www.peri-grafis.com www.freedictionary.com http://sgtogias.tripod.com/articles/aisopos.html «Η Ζωή του Παιδιού»,1228,10 Ιανουαρίου 2007,σ.11 Ανδρέα Λαζάρου, «90 Μύθοι του Αισώπου σε ποιήματα για παιδιά»(και μεγάλους),ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ, Αθήνα 2003,σ.(7-8,69,71) Ανθολογίο Δημοτικού, Οι μύθοι, ένας κόσμος όπου τα ζώα μιλούν,σ.51 Μετάφραση πρωτότυπου Fabulas de La Fontaine: Μαρία Μυρώνη, «Μύθοι», εκδόσεις Susaetaσ.(139-143) Εικόνες www.google.gr «Η Ζωή του Παιδιού»,1228,10 Ιανουαρίου 2007,σ.12 Ανδρέα Λαζάρου, «90 Μύθοι του Αισώπου σε ποιήματα για παιδιά»(και μεγάλους),ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ, Αθήνα 2003,σ.71 Μετάφραση πρωτότυπου Fabulas de La Fontaine: Μαρία Μυρώνη, «Μύθοι», εκδόσεις Susaeta σ.(9,95,147,168)