ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ Σ. ΚΟΤΖΑΜΠΑΣΑΚΗΣ ΑΝ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΑΤ

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ Άμυνα (ακτινοβολία, χημικές ουσίες, μικροοργανισμοί) Θερμορύθμιση Αισθητικότητα Άδηλος διαπνοή Ομοιόσταση Επούλωση Σύνθεση βιταμίνης D3 Η έκταση του δέρματος στον ενήλικα είναι περίπου 1,5 τμ. Το δέρμα αποτελεί το 7% του βάρους του σώματος Και εμφανίζει Όξυνο pH (5,6) Σας τα υπενθυμίζω για να υπογραμμίσω ότι η καταστροφή τμήματος του δέρματος, που προκαλείται συνήθως από τραύματα εγκαύματα, νεοπλασίες, λοιμώξεις ή ισχαιμία διαταράσσει όλες αυτές τις λειτουργίες του οργανισμού. Θα επικεντρωθούμε στις κατακλίσεις γιατί αυτές είναι κυρίως που απασχολούν τους εντατικολόγους, έχοντας υπόψη ότι παρόομοια περίπου ισχύουν και για τα τραύματα και τα εγκαύματα.

Κατακλίσεις ή έλκη πίεσης δημιουργούνται συχνά στις μονάδες εντατικής θεραπείας εξαιτίας της παρατεταμένης ακινητοποίησης των διασωληνωμένων ασθενών ενώ σημαντική είναι η συμμετοχή και άλλων δευτερευόντων παραγόντων μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η αναιμία η υπόταση η υπολευκωματιναιμία λόγω πλημμελούς σίτισης η απώλεια ούρων και κοπράνων η παραμέληση της φροντίδας του δέρματος που λανθασμένα θεωρείται μη ζωτικό, ήσσονος σημασίας όργανο.

Η εγκατάσταση κατακλίσεων στους ήδη βαριά ασθενείς της ΜΕΘ επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την πρόγνωσή τους, οδηγώντας τους σε πρόσθετη επικίνδυνη περιπέτεια. Πρώτιστο καθήκον γιατρών και νοσηλευτών αποτελεί η πρόληψη των κατακλίσεων γιατί απαλλάσσει τον άρρωστο από μια επικίνδυνη επιπλοκή και το προσωπικό από πρόσθετη, επίπονη εργασία.

ΑΙΤΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ ΠΙΕΣΗ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΤΡΙΒΗ ΥΓΡΑΣΙΑ ΕΠΙΒΑΡΥΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗ ΑΚΙΝΗΣΙΑ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΚΗ ΘΡΕΨΗ ΗΛΙΚΙΑ Ενδοαυλική πίεση τριχοειδών:12-32 mm Hg Εξωτερική πίεση > 35 mm Hg προκαλεί σύμπτωση των τριχοειδικών τοιχωμάτων, ισχαιμία και νέκρωση. Συνεχής εξωτερική πίεση 70 mm Hg ασκούμενη για 2 ώρες προκαλεί νέκρωση.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ Αρχική εκτίμηση και συχνές επαν-εκτιμήσεις της κατάστασης του δέρματος. Μέτρα αποφυγή παρατεταμένης πίεσης Αυστηρή καθαριότητα/Αντισηψία Συγκράτηση του αιματοκρίτη, των λευκωμάτων, των ηλεκτρολυτών και της ΑΠ σε φυσιολογικά επίπεδα.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 1 ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 1.Αρχική εκτίμηση και συχνές επανεκτιμήσεις της κατάστασης του δέρματος. Η σωστή αρχική εκτίμηση της γενικής κατάστασης του ασθενούς και της κατάστασης του δέρματός του είναι το πρώτο βήμα της πρόληψης (Κλίμακες Waterlow, Brade, Norton). Τακτική επανεκτίμηση είναι απαραίτητη, γιατί η κατάσταση των ασθενών δεν είναι στατική αλλά μεταβάλλεται Χρήση των κλιμάκων των Norton, Waterlow, Braden που βασίζονται στην ποσόστωση των παραγόντων κινδύνου εμφάνισης κατακλίσεων.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 2.Μέτρα αποφυγής παρατεταμένης πίεσης Αποφυγή τοποθέτησης του ασθενούς στην πλευρά της κατάκλισης. Αποφυγή τοποθέτησης του ασθενούς στους τροχαντήρες. Χρήση κατάλληλων υποστηρικτικών εξαρτημάτων όπως μαξιλάρια σφήνες από αφρώδες υλικό ή κουλούρες σιλικόνης. Συχνή εναλλαγή θέσης του ασθενούς. Η ανά δίωρο αλλαγή θέσης αποτελεί επιβεβλημένο κανόνα. Διατήρηση της πλάτης του κρεβατιού στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο προς αποφυγή δυνάμεων διαχωρισμού και τριβής. Εκπαίδευση των ασθενών και των ατόμων που αναλαμβάνουν τη φροντίδα τους για αποφυγή κακώσεων και τριβών. Χρήση κατάλληλων στρωμάτων στατικού τύπου (αφρώδη, γέλης, υγρού, αέρα) ή δυναμικού τύπου (εναλλασσόμενης πίεσης αέρα, συνεχούς χαμηλής πίεσης ).

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ Βοηθητικά μέσα πρόληψης

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 3.Τοπικός καθαρισμός/ Αντισηψία Απομάκρυνση ούρων και κοπράνων Καθημερινός καθαρισμός των ασθενών με χρήση κοινού σαπουνιού και καθαρού νερού ή, αν αυτό δεν είναι εφικτό, με χρήση φυσιολογικού ορού. Εξειδικευμένα προϊόντα καθαρισμού , με βάση ήπιους αντισηπτικούς παράγοντες, μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν. Στέγνωμα των ασθενών χωρίς τριβές.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 4 ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 4.Συγκράτηση του αιματοκρίτη, των λευκωμάτων, των ηλεκτρολυτών και της ΑΠ σε φυσιολογικά επίπεδα. Μεταγγίσεις αίματος με στόχο τη συγκράτηση του αιματοκρίτη πάνω από 30%. Διόρθωση των ηλεκτρολυτικών ελλειμμάτων. Σίτιση ή τεχνητή διατροφή για διατήρηση των λευκωμάτων πάνω από 6 g/dl. Ενυδάτωση και φαρμακευτική υποστήριξη με στόχο τη συγκράτηση της ΑΠ πάνω από 100/70 mmHg.

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ Απομάκρυνση νεκρωτικών εσχαρών Καθαρισμός /αντισηψία Αντιμετώπιση των λοιμώξεων Προστασία των κατακλίσεων Υποβοήθηση αυτόματης επούλωσης Χειρουργική σύγκλιση

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 1. Απομάκρυνση νεκρωτικών εσχαρών ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 1. Απομάκρυνση νεκρωτικών εσχαρών Σταδιακή απόπτωση/αυτόλυση Χρήση ενζύμων (κολλαγενάση) Χρήση γελών υπέρτονου NaCl Χρήση αλγηνικών επιθεμάτων Αναίμακτος χειρ/κός καθαρισμός

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 2. Καθαρισμός/αντισηψία Απομάκρυνση ούρων/ κοπράνων Καθημερινός καθαρισμός με νερό και σαπούνι ή φυσιολογικό ορό. Χρήση αντισηπτικών ανάλογα με τις καλλιέργειες των εκκρίσεων (Ποβιδόνη, Νιτρικός Άργυρος, Χλωρεξιδίνη, Βορικό οξύ κλπ) Η χρήση τοπικών αντιβιοτικών πρέπει να αποφεύγεται

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 3. Αντιμετώπιση των λοιμώξεων Συχνότεροι άποικοι κατακλίσεων: Staphylococcus aureus Escherichia coli Pseudomonas aeruginosa Acinetobacter Candida albicans

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 3. Συστηματική αντιμετώπιση των λοιμώξεων Καθημερινή κλινική εκτίμηση Συχνές καλλιέργειες Χορήγηση αντιβιοτικών βάσει δοκιμασιών ευαισθησίας

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 3. Τοπική αντιμετώπιση των λοιμώξεων Ιωδιούχος ποβιδόνη Νατριούχος σουλφαδιαζίνη (Φλαμαζίνη) Επιθέματα με νιτρικό άργυρο Βορικό οξύ Τοπικά αντιβιοτικά?

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 4. Προστασία των κατακλίσεων με επιθέματα Υδροκολλοειδή Υδροκολλοειδή με Άργυρο Αφρώδη Υδροκολοειδή: Ημιδιαπερατή πολυουρεθάνη+ Νατριούχος καρβοξυμεθυλκυτταρίνη+ Αλγηνικό ασβέστιο Αφρώδη: Ημιδιαπερατή υδρόφιλη τρισδιάστατη πολυουρεθάνη Αλγηνικά: Αλγηνικό ασβέστιο με γουλουρονικό οξύ και κυτταρίνη Υδροτριχοειδικά: Πολλαπλά στρώματα ινών πολυαιθυλενίου και κυτταρίνης Υδρογέλες: Αλγηνικό ασβέστιο με νατριούχο καρβοξυ-μεθυλκυτταρίνη και νερό σε ποσοστό 90%. Υδρογέλες Αλγηνικά Υδροτριχοειδικά

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 5.Υποβοήθηση της επούλωσης Καθαριότητα/αντισηψία Σίτιση/ τεχνητή διατροφή Διόρθωση Ht και ηλεκτρολυτών «Επουλωτικά» σκευάσματα (επιθέματα κολλαγόνου/κυτταρίνης, Helixderm)

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ 6. Χειρουργική αντιμετώπιση Η χειρουργική σύγκλιση των κατακλίσεων, υπό προϋποθέσεις, αποτελεί ταχεία, μόνιμη και ασφαλή λύση του προβλήματος. καλή γενική κατάσταση Παθολογική,καρδιολογική και αναισθη-σιολογική εξέταση χωρίς παθολογικά ευρήματα. Hct>36%, ολικά λευκώματα >6gr/dl, αλβουμίνη>3,5gr/dl, σάκχαρο ορρού αίματος< 130mg/dl, Να και Κ σε φυσιολογικά όρια καλή κατάσταση του έλκους, χωρίς νεκρώματα και φλεγμονή απουσία λοιμώξεων αναπνευστικού και ουροποιητικού