ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Είναι ο κλάδος της χημείας που μελετά τις ενώσεις του C (άνθρακας) εκτός από το CO, CO2 και τα ανθρακικά άλατα. Άθρακας: Σύμβολο C Αμέταλλο Τετρασθενές Ατομικός αριθμός 6 Μαζικός αριθμός 12 Ατομική μάζα 12 g
Κάρβουνο
Γραφίτης
Διαμάντι
Ο Άνθρακας διαφέρει από τα άλλα στοιχεία επειδή: Διαθέτει τέσσερα μονήρη ηλεκτρόνια. Έχει μικρή ατομική ακτίνα Ο άνθρακας μπορεί να ενωθεί με άλλα άτομα άνθρακα και άλλων στοιχείων σε μεγάλες αλυσίδες με ομοιοπολικούς δεσμούς
Το μεθάνιο (CH4) σχηματίζεται από: 4 άτομα Η Μεταξύ τους τα άτομα συνδέονται με 4 ομοιοπολικούς δεσμούς. Το μόριο είναι σταθερό επειδή ο άνθρακας αποκτά συνολικά 8 ηλεκτρόνια στη στιβάδα σθένους και κάθε υδρογόνο 2. H H-C-H H
Το αιθένιο (C2H4) αποτελείται από: Μεταξύ των ατόμων του C υπάρχει ένας διπλός ομοιοπολικός δεσμός. Κάθε C διαθέτει 8 ηλεκτρόνια στη στιβάδα σθένους (4 δικά του, 2 από τα υδρογόνα και 2 από το γειτονικό άνθρακα) και 2 ηλεκτρόνια κάθε Η. H-C=C-H H H
Ο άνθρακας δημιουργεί κορεσμένες ενώσεις
Γύρω από κάθε άνθρακα C υπάρχουν 4 ομοιοπολικοί δεσμοί και Ακόρεστες ενώσεις H H-C = C-Η Γύρω από κάθε άνθρακα C υπάρχουν 4 ομοιοπολικοί δεσμοί
Ταξινόμηση οργανικών ενώσεων 1. Με βάση το είδος των δεσμών μεταξύ των ατόμων του άνθρακα (κορεσμένες, ακόρεστες). C-C-C C-C=C Άτομο Η Άτομο C
2. Με βάση τον τρόπο σύνδεσης των ατόμων άνθρακα (Άκυκλες, Κυκλικές Ισοκυκλικές, Ετεροκυκλικές, Αρωματικές, Αλεικυκλικές). Άκυκλη Κυκλική Άτομο Η Άτομο C Ετεροκυκλική Άτομο Αζώτου Ν
3. Ταξινόμηση με βάση τη χαρακτηριστική ομάδα που βρίσκεται στο μόριο της ένωσης Αλκοόλες OH Αλδεϋδες CH=O Κετόνες C-C=O C Καρβοξυλικά οξέα COOH Αιθέρες C-O-C Εστέρες COOC Υδρογονάνθρακες CνHμ
4. Ταξινόμηση των οργανικών ενώσεων με βάση τις ομόλογες σειρές Οι ομόλογες σειρές έχουν: Α. Ίδιο γενικό μοριακό τύπο, με ανάλογη σύνταξη Β. Παρόμοιες χημικές ιδιότητες και παρασκευές Γ. Φυσικές ιδιότητες ανάλογες της σχετικής μοριακής μάζας
Αλκάνια Αλκένια Αλκίνια Αλκαδιένια Ομόλογες σειρές CnH2n+2 (n≥1) ή RH CH4 Κορεσμένοι υδρογονάνθρακες Αλκένια CnH2n (n≥2) CH2=CH2 Ακόρεστοι υδρογονάνθρακες με 1 διπλό δεσμό Αλκίνια CnH2n-2 (n≥2) CH≡CH Ακόρεστοι υδρογονάνθρακες με 1 τριπλό δεσμό. Αλκαδιένια CnH2n-2 (n≥3) CH2=C=CH2 Ακόρεστοι υδρογονάνθρακες με 2 διπλούς δεσμούς
Ονοματολογία άκυκλων οργανικών ενώσεων Τα ονόματα δείχνουν τη χημική σύνταξη Αποτελούνται από τρία συνθετικά: Το 1ο δείχνει τον αριθμό C 2ο τους δεσμούς ανάμεσα στους άνθρακες 3ο κατηγορία της ένωσης
(βαθμός κορεσμού της ένωσης) (χαρακτηριστική ομάδα) Ονοματολογία 1ο συνθετικό (αριθμός ατόμων C) 2ο συνθετικό (βαθμός κορεσμού της ένωσης) 3ο συνθετικό (χαρακτηριστική ομάδα) Μεθ- : 1 άτομο C Αιθ- : 2 άτομα C Προπ-: 3 άτομα C Βουτ- : 4 άτομα C Πεντ- : 5 άτομα C Εξ- : 6 άτομα C Επτ- : 7 άτομα C -αν-: κορεσμένη ένωση -εν-: ακόρεστη ένωση με 1 διπλό δεσμό -ιν- : ακόρεστη ένωση με 1 τριπλό δεσμό -διεν-: ακόρεστη ένωση με 2 διπλούς δεσμούς -ιο : υδρογονάνθρακας -ολη : αλκοόλη -αλη : αλδεϋδη -ονη : κετόνη -ικό : οξύ
Ανάλυση Οργανικών Ενώσεων Α. Ποιοτική για προσδιορισμό των στοιχείων στην ένωση Β. Ποσοτική για εύρεση των μαζών των στοιχείων στην ένωση Συνήθως οι ενώσεις περιέχουν: C (όλες), Η (σχεδόν όλες), Ο, Ν και αλογόνα (F, I, Cl), S, P, Fe, Mg.
Ανίχνευση C, H Α. Με τις δύο αντιδράσεις ανιχνεύεται ο άνθρακας: C+2CuO CO2+2Cu CO2+Ca(OH)2 H2O + CaCO3 (ίζημα) Β. Το υδρογόνο καίγεται προς Η2Ο: Η2+CuΟ Cu+Η2Ο
Ποσοτικά τα στοιχεία C και H προσδιορίζονται με καύση Το Η2 μετατρέπεται σε Η2Ο και δεσμεύεται σε μία υγροσκοπική ουσία (CuSO4 και H2SO4) Ο C μετατρέπεται σε CO2 και δεσμεύεται από την ουσία ΚΟΗ (K2CO3)