‘’Η ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ’’ 2Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ 2011-2012

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥ ΜΑΙΡΗ ΠΕ 12.08 ΧΟΡΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΠΕ 04.01 ΑΡΑΒΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΖΑΒΕΡΔΙΝΟΥ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ ΒΕΛΙΣΣΑΡΙΟΣ ΛΑΖΑΡΗ ΔΙΟΝΥΣΙΑ-ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΛΑΖΑΡΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΛΑΖΑΡΗ ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΜΠΑΚΟΜΙΧΑΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΠΑΠΠΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΠΕΡΔΙΚΑΡΗ ΗΛΙΑΝΑ ΡΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ ΕΛΕΝΗ ΡΟΤΖΕΡΣΟΝ ΕΛΕΝ ΕΛΙΖΑΜΠΕΘ ΣΑΝΤΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΥΡΑΚΑ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΥΚΙΩΤΗΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΤΣΕΝΤΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΧΟΡΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ  ΚΑΤΟΙΚΟΥ ΜΑΙΡΗ ΠΕ 12.08 ΧΟΡΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΠΕ 04.01  

Ο ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΣ ΑΕΡΑΣ Ο αέρας στην τροπόσφαιρα αποτελείται από: Ν2 : 78% Ο2 : 21% Λοιπά αέρια (Ar, Xe, CO2) : 1%

Χωρίς τον αέρα δεν θα μπορούσαν να πετούν πουλιά, αεροπλάνα, αερόστατα, ούτε να ταξιδεύουν ιστιοφόρα.

Το Άζωτο (Ν2) Είναι απαραίτητο για τη σύνθεση των πρωτεϊνών. Δεσμεύεται από τους οργανισμούς, όχι απευθείας από τον αέρα, αλλά μέσω των αζωτοδεσμευτικών βακτηρίων ή των ηλεκτρικών εκκενώσεων της ατμόσφαιρας.

Το Οξυγόνο (Ο2) Είναι απαραίτητο για τις βιολογικές καύσεις. Είναι απαραίτητο για τις βιολογικές καύσεις. Μεταφέρεται στα κύτταρα όπου οξειδώνει τις ουσίες των τροφών και ελευθερώνει ενέργεια. Αναπληρώνεται στην ατμόσφαιρα από τη φωτοσύνθεση.

Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) Είναι απαραίτητο για τη λειτουργία της φωτοσύνθεσης

ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ Αιτία δημιουργίας της είναι η παρουσία διοξειδίου του θείου (SO2) και οξειδίων του αζώτου (NOx) στη ατμόσφαιρα, που προέρχονται από τη καύση καυσίμων.

ΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ Ευθύνονται οι χλωροφθοράνθρακες (CFCs), που συναντώνται σε ψυκτικές συσκευές και σπρέι. Άτομα χλωρίου διασπούν το στρατοσφαιρικό όζον, που μας προστατεύει από τις υπεριώδεις (UV) ακτινοβολίες.

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Ευθύνονται τα αέρια: CO2 : 50% CH4 : 18% CFCs : 14% NOx : 8% O3 : 10% με συνέπεια την υπερθέρμανση του πλανήτη

ΦΩΤΟΧΗΜΙΚΟ ΝΕΦΟΣ ή ΚΑΠΝΟΜΙΧΛΗ ή ΑΙΘΑΛΟΜΙΧΛΗ ή απλά ‘’ΝΕΦΟΣ’’ ΦΩΤΟΧΗΜΙΚΟ ΝΕΦΟΣ ή ΚΑΠΝΟΜΙΧΛΗ ή ΑΙΘΑΛΟΜΙΧΛΗ ή απλά ‘’ΝΕΦΟΣ’’ Εμφανίζεται σε μεγαλουπόλεις και είναι δευτερογενείς ρύποι που προέρχονται από τις μηχανές των βιομηχανιών και των αυτοκινήτων. Δημιουργούνται από την αλληλεπίδραση ρύπων (κυρίως οξειδίων του αζώτου, NΟx) με την ηλιακή ακτινοβολία.

ΔΙΟΞΙΝΕΣ/ΡΥΠΑΝΣΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ Άλλες ενώσεις με βλαπτικές επιπτώσεις: Οι διοξίνες που είναι προϊόντα καύσης αντικειμένων από PVC και από πυρκαγιές δασών και σκουπιδιών. Πτητικές οργανικές ενώσεις και αιωρούμενα σωματίδια που βρίσκονται ακόμα και σε κλειστούς χώρους.

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΑΕΡΑ Βελτίωση ποιότητας καυσίμων Χρήση εναλλακτικών καυσίμων (πχ υδρογόνο, αιθανόλη) Αξιοποίηση τεχνολογίας αντιρρύπανσης (πχ φίλτρα καυσαερίων, καταλύτες κλπ) Αλλαγή στις συνήθειές μας (πχ χρήση ΜΜΜ, μείωση θερμοκρασίας στα θερμαινόμενα κτίρια, σωστή συντήρηση κινητήρων αυτοκινήτων και καυστήρων θέρμανσης κλπ)

ΤΟ ΝΕΡΟ Απαραίτητο για τη δημιουργία και την ανάπτυξη της ζωής (70% της επιφάνειας της γης καλύπτεται από νερό) Κύριο συστατικό της μάζας των ζωντανών οργανισμών (70% του ανθρώπινου σώματος είναι νερό) Κύριο συστατικό των τροφών και πολλών υλικών Το πιο διαδεδομένο υγρό στη Γη

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΑΣ Αλμυρό νερό : 97% (ωκεανοί, αλμυρές λίμνες) Γλυκό νερό : 2,9% (πάγοι, χιόνια, λίμνες, ποταμοί, υπόγεια νερά) Νερό στη ατμόσφαιρα : 0,1% (υδρατμοί, σύννεφα)

ΤΟ ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ Μηχανικές διεργασίες Διήθηση για την απομάκρυνση μεγάλων σωματιδίων Διαύγαση με κροκίδωση για την απομάκρυνση μικρών σωματιδίων, τα οποία με προσθήκη Al2(SO4)3 καταβυθίζονται Χημικές διεργασίες Χλωρίωση με χλωριωμένες ενώσεις, για την αποστείρωση του νερού Οζοντισμός με προσθήκη οξυγόνου πλούσιου σε όζον, για την εξόντωση των μικροβίων Φθορίωση με προσθήκη φθοριούχων αλάτων, για την αποφυγή ανάπτυξης της τερηδόνας

ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Αστικά λύματα Βιομηχανικά λύματα Φυτοφάρμακα ή λιπάσματα Ατυχήματα κατά τη παραγωγή, χρήση ή μεταφορά χημικών ουσιών πχ διαρροή πετρελαίου

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Επεξεργασία των λυμάτων (βιολογικός καθαρισμός) Περιορισμός δραστηριοτήτων που προκαλούν ρύπους πχ περιορισμένη χρήση λιπασμάτων, καθαρισμός δεξαμενών πλοίων σε ειδικούς σταθμούς κλπ

ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Αποτελείται από: Ανόργανα υλικά (χαλίκια , άμμος, λάσπη, νερό, αέρας) Νεκρή οργανική ύλη (υπολείμματα ριζών, φύλλων, οργανισμών) Μικροοργανισμούς (βακτήρια)

ΤΟ ΥΠΕΔΑΦΟΣ Αποτελείται από: Μεταλλεύματα πχ βωξίτης (Al2O3), σιδηροπυρίτης (FeS2),σιδηρονικελιούχο (Fe2O3*NiO),ολιβίτης-χρωμίτης (FeO*Cr2O3),γαληνίτης (PbS),σφαλερίτης (ZnS)κά. Ορυκτά καύσιμα πχ λιθάνθρακας, λιγνίτης, τύρφη, πετρέλαιο, φυσικό αέριο Προϊόντα λατομείου πχ μάρμαρα (CaCO3), γρανίτες, οικοδομικά υλικά (χαλίκια και άμμος SiO2)

ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ Βασικά στάδια: - Εξόρυξη και θραύση του μεταλλεύματος - Εξόρυξη και θραύση του μεταλλεύματος Εμπλουτισμός του μεταλλεύματος με χρωματική διαλογή ή κοσκίνισμα ή έκπλυση με νερό ή μαγνητικό διαχωρισμό Χημική κατεργασία για την παραλαβή του μετάλλου από το μετάλλευμα Καθαρισμός του μετάλλου

ΤΑ ΧΗΜΙΚΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Εμπλουτίζουν με θρεπτικά συστατικά τα εδάφη. Αποτελούνται από νιτρικά, θειικά, φωσφορικά άλατα του αμμωνίου, του ασβεστίου ή του καλίου. Πρέπει να χρησιμοποιούνται σε περιορισμένες ποσότητες για τη μείωση του φαινομένου του ευτροφισμού.

ΤΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ Τα φυτοφάρμακα, όπως τα ζιζανιοκτόνα και τα εντομοκτόνα (πχ DDT): καταπολέμησαν τους εχθρούς των φυτών αύξησαν την αγροτική παραγωγή είναι όμως ιδιαίτερα τοξικές ουσίες Για τη μείωση της ρύπανσης του εδάφους πρέπει να ενισχυθούν οι βιολογικές καλλιέργειες.

ΤΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ Τα απορρίμματα περιλαμβάνουν και υλικά, όπως λάδια μηχανής, πλαστικά, μπαταρίες, νοσοκομειακά απόβλητα κλπ, που περιέχουν τοξικές ουσίες. Για τη μείωση της ρύπανσης του εδάφους απαιτούνται Χώροι Υγειονομικής Ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) και Ανακύκλωση υλικών.

ΚΑΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΥΣΙΜΑ Καύσεις είναι οι αντιδράσεις χημικών ενώσεων με οξυγόνο που συνοδεύονται από παραγωγή θερμότητας και φωτός. Καύσιμα είναι οι ουσίες που καίγονται για τη παραγωγή ενέργειας.

ΟΙ ΓΑΙΑΝΘΡΑΚΕΣ Οι γαιάνθρακες (πχ ανθρακίτης, λιθάνθρακας, λιγνίτης, τύρφη) αποτελούνται κυρίως από άνθρακα C. Χρησιμοποιούνται ως καύσιμη ύλη για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος.

ΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ Το πετρέλαιο αποτελείται από υδρογονάνθρακες (CxHy) και τα κυριότερα κλάσματά του είναι: υγραέριο (C3H8, C4H10) βενζίνη κηροζίνη πετρέλαιο ντίζελ και θέρμανσης μαζούτ ορυκτέλαιο παραφίνη άσφαλτος

ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ Αποτελείται κυρίως από μεθάνιο (CH4) Χρησιμοποιείται ως καύσιμο Είναι και η καθαρότερη πηγή ενέργειας από τα ορυκτά καύσιμα Έχει μεγαλύτερη θερμαντική ικανότητα

ΤΟ ΥΔΡΟΓΟΝΟ (Η2) Το υδρογόνο (H2) παράγεται από την ηλεκτρόλυση του νερού και είναι: - καθαρό καύσιμο - ανανεώσιμος φυσικός πόρος - απαιτείται όμως νέα τεχνογνωσία για την αλλαγή της τεχνολογίας των αυτοκινήτων

ΤΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Συντηρητικά, αντιοξειδωτικά, χρωστικές, αρωματικές, γλυκαντικές ύλες, γαλακτοματοποιητές, πηκτικά, μέσα οξίνισης και άλλα χημικά πρόσθετα χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα για να βελτιώσουν την παραγωγή, την επεξεργασία, τη συντήρηση και την εμφάνισή τους.

ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Αλληλουχία χημικών αντιδράσεων κατά το μαγείρεμα που κάνουν τις τροφές πιο εύπεπτες και πιο νόστιμες. Στις τροφές ανήκουν οι τρεις μεγάλες κατηγορίες οργανικών ουσιών: - οι υδατάνθρακες - οι πρωτεΐνες - τα λίπη/έλαια

ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ/ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ Τα απορρυπαντικά που αποτελούνται από φυσικές και συνθετικές ενώσεις και τα καλλυντικά (σαπούνια, σαμπουάν, αφρόλουτρα, κρέμες) μοιάζουν ως προς τον τρόπο δράσης. Το κύριο συστατικό τους προσκολλάται στο λεκέ και σχηματίζονται μικκύλια που παρασύρονται στο νερό και απομακρύνονται.

ΤΑ ΑΡΩΜΑΤΑ Στα αρώματα συνυπάρχουν οργανικές πτητικές ουσίες όπως υδρογονάνθρακες, αλκοόλες, αλδεΰδες, κετόνες, εστέρες κτλ

ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Τα αντιφλεγμονώδη (ασπιρίνη, 1897), τα αντιβιοτικά (πενικιλίνη, 1928) τα αναισθητικά, τα αντικαταθλιπτικά, οι σουλφαμίδες καθώς και τα νέα φάρμακα (περισσότερο αποτελεσματικά και λιγότερο επικίνδυνα) σώζουν ή παρατείνουν τη ζωή.

ΤΑ ΠΛΑΣΤΙΚΑ Πλαστικά κουφώματα, σακούλες, παιχνίδια, καλώδια, αποχετευτικοί σωλήνες, μπουκάλια, υλικά συσκευασίας, μονωτικά υλικά κλπ αποτελούνται από πολυμερή (PE, PVC, PS κλπ) που προέρχονται από την κατεργασία του πετρελαίου.

ΟΙ ΥΦΑΝΣΙΜΕΣ ΙΝΕΣ Πλήθος υφασμάτων δημιουργήθηκε από τους υφαντουργούς με τη βελτίωση των φυσικών ινών (μαλλί, βαμβάκι, λινάρι, μετάξι, κάνναβη) και τη ανάπτυξη των συνθετικών ινών (νάιλον, πολυεστέρας, ακρυλικό κλπ).

Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ Τα ελαστικά, τα άθραυστα τζάμια, η ταπετσαρία, η βαφή αποτελούνται από πολυμερή που προέρχονται από το πετρέλαιο. Τα καύσιμα και τα λάδια είναι προϊόντα κατεργασίας του πετρελαίου. Ο καταλύτης, οι μπαταρίες και ο αερόσακος περιέχουν μέταλλα, οξείδια μετάλλων ή μεταλλικές ενώσεις.

ΤΑ ΕΚΡΗΚΤΙΚΑ Οι εκρηκτικές ύλες, που στα πυροτεχνήματα μας εντυπωσιάζουν με τη λάμψη και τον κρότο τους, είναι: Απαραίτητες για την εξόρυξη μεταλλευμάτων Καταστρεπτικές και θανατηφόρες όμως στις πολεμικές επιχειρήσεις.

ΤΑ ΣΠΙΡΤΑ Πολλές και διαφορετικές χημικές ουσίες περιέχονται σε ένα μόνο σπίρτο. Θειούχο αντιμόνιο (Sb2S3), χλωρικό κάλιο (KClO3) και συγκολλητική ουσία στην άκρη του. Ερυθρός φωσφόρος (P), πυρολουσίτης (MnO2) και σκόνη γυαλιού στην επιφάνεια τριβής. Κατά την τριβή, μικροσκοπικό τεμαχίδιο P αντιδρά με το KClO3, προκαλώντας ανάφλεξη στο Sb2S3 και η φλόγα μεταδίδεται στο ξυλαράκι.

ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ Ανόργανες ενώσεις (οξείδια ή άλατα μετάλλων) αλλά και συνθετικές οργανικές ενώσεις (με χρωμοφόρες και αυξόχρωμες ομάδες) χρησιμοποιούνται για βαφές επιφανειών, υφασμάτων κλπ.

ΤΑ ΜΕΛΑΝΙΑ Αποτελούνται κυρίως από πιγμέντα (στερεές χρωστικές ουσίες), έλαια ή ρητίνες, διαλύτες και πρόσθετα. Χρησιμοποιούνται για γραφή και για εκτύπωση.

ΤΟ ΓΥΑΛΙ Παρασκευάζεται από πυριτική άμμο (SiO2), σόδα (Na2CO3) και ασβεστόλιθο (CaCO3). Χρωματίζεται με οξείδια μετάλλων.

ΤΑ ΚΕΡΑΜΙΚΑ Στα κεραμικά περιλαμβάνονται : προϊόντα αγγειοπλαστικής (κεραμίδια, γλάστρες, τούβλα), πιάτα, πλακάκια, είδη υγιεινής, πορσελάνες, πυρίμαχα κεραμικά κλπ Προέρχονται από αργιλόχωμα (ενώσεις Al, Si, H O) και νερό. Εύπλαστη μάζα, που όταν πυρωθεί διατηρεί το σχήμα της.

ΟΙ ΟΠΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ Καλώδια από ίνες γυαλιού για τη μετάδοση πληροφοριών στις τηλεπικοινωνίες. Μεταφέρουν ταχύτατα μεγαλύτερο όγκο πληροφοριών σε σύγκριση με τους χάλκινους αγωγούς.

ΟΙ ΗΜΙΑΓΩΓΟΙ Χημικά στοιχεία ή ενώσεις, όπως το πυρίτιο (Si), με ελεγχόμενη ηλεκτρική αγωγιμότητα που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ηλεκτρονικών συσκευών.

ΤΑ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Χρησιμοποιούνται κυρίως: Ασβέστης (CaO)(αεροπαγές κονίαμα) Άμμος θαλάσσης (SiO2) Τσιμέντο (μείγμα ενώσεων Ca, Si, Al) (υδατοπαγές κονίαμα) Μάρμαρο (ορυκτά άλατα Ca και Mg) Τούβλα ή πλίνθοι

12χρονη Αφγανή σε στρατόπεδο προσφύγων του Πακιστάν. Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Τα φωτογραφικά φιλμ έχουν επίστρωση από φωτοευαίσθητους κρυστάλλους βρωμιούχου αργύρου(AgBr) 12χρονη Αφγανή σε στρατόπεδο προσφύγων του Πακιστάν. Ένα από τα διασημότερα εξώφυλλα του National Geographic τον Ιούνιο του 1985.

ΣΤΑΛΑΚΤΙΤΕΣ ΚΑΙ ΣΤΑΛΑΓΜΙΤΕΣ Δυσδιάλυτα άλατα (ασβεστόλιθος, CaCO3) με αποχρώσεις των μετάλλων που υπάρχουν στην άργιλο.

Η ΧΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Χημικές αναλύσεις για παροχή πληροφοριών που σχετίζονται με: την καταλληλότητα του πόσιμου νερού τη ποιότητα των τροφών τη σύσταση ενός εμπορικού προϊόντος τη λήψη απαγορευμένων ουσιών από αθλητές την καθαρότητα μιας α’ ύλης την προέλευση μιας δηλητηρίασης τη ρύπανση ενός εργοστασίου τη χρονολόγηση και την προέλευση ενός έργου τέχνης κλπ “Το χειρόγραφο Βόϊνιχ” Το πιο μυστηριώδες βιβλίο στον κόσμο. Η ηλικία του, αρχές του 15ου αιώνα, προσδιορίστηκε με την μέθοδο της ραδιοχρονολόγησης με Άνθρακα -14. Ανακαλύφτηκε το 1912 σε βίλα κοντά στη Ρώμη, είναι γραμμένο σε μια ακατανόητη γλώσσα και πιθανώς κρύβει αλχημικά μυστικά.

Πειράματα Πειράματα Πειράματα Πειράματα Πειράματα

1) Το κρασί που γίνεται …νερό 1) Το κρασί που γίνεται …νερό Το “κρασί” είναι αραιό δ. NaOH και φαινολοφθαλεϊνη. Το CO2 της εκπνοής μας εξουδετερώνει το παραπάνω διάλυμα. Το pH ελαττώνεται και η φαινολοφθαλεϊνη αποχρωματίζεται.

2) Το κατακίτρινο άλας Η αντίδραση μεταξύ Pb(NO3)2 και KI είναι διπλής αντικατάστασης και το κίτρινο άλας που σχηματίζεται είναι ιωδιούχος μόλυβδος (II) PbI2. Η αντίδραση γίνεται και σε στερεά μορφή.

3) H πορτοκαλάδα που χάνει …το χρώμα της Ο ενεργός άνθρακας , που προέρχεται από την απανθράκωση ειδικών σκληρών ξύλων, εμφανίζει μεγάλη απορροφητική ικανότητα και χρησιμοποιείται στον αποχρωματισμό υγρών.

4) Η άσπρη ….γαλαζόπετρα Η γαλαζόπετρα (CuSO4*5H2O) είναι ένυδρο άλας με διαφορετικό χρώμα στην ένυδρη και άνυδρη μορφή του. Όταν θερμαίνουμε από γαλάζια γίνεται άσπρη.

5)Tο μυστήριο της … μεταλαμπάδευσης Οι λαμπάδες αποτελούνται από παραφίνη. Στη στήλη καπνού πάνω από τη σβησμένη λαμπάδα υπάρχουν ατμοί παραφίνης. Με το πλησίασμα της αναμμένης λαμπάδας, οι ατμοί παραφίνης παίρνουν φωτιά και μεταδίδουν τη φλόγα στη σβησμένη λαμπάδα.

6) Το αόρατο μελάνι Το “μελάνι” είναι δ. CoCl2*6H2O που έχει ασθενές ρόδινο χρώμα. Όταν γράφουμε με αυτό, η γραφή μόλις που διακρίνεται. Με τη θέρμανση το ένυδρο CoCl2*6H2O αφυδατώνεται προς τον μπλε ανυδρίτη του.

7) Κόλλα από … γάλα Με τη προσθήκη ξυδιού (οξικό οξύ, CH3COOH) και τη θέρμανση του γάλακτος προκαλείται θρόμβωση της καζεΐνης. Η προσθήκη σόδας φαγητού (NaHCO3) εξουδετερώνει την περίσσεια του οξέος.

8) Ζάρια από … γάλα Όταν το στερεό που προκύπτει από τη θρόμβωση της καζεΐνης του γάλακτος τοποθετηθεί σε μικρά καλούπια από χαρτόνι σε σχήμα κύβου και όταν σταθεροποιηθούν, αφού στεγνώσουν, μας δίνουν τα ζάρια από γάλα!

9) Το άκαυστο χαρτονόμισμα Το χαρτονόμισμα του ευρώ απορροφά το νερό από το μίγμα οινοπνεύματος/νερού και έτσι το χαρτονόμισμα προστατεύεται από την ανάφλεξη.

10) Σίδηρος (Fe) vs Χαλκός (Cu) H αντίδραση : Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu είναι απλής αντικατάστασης και δείχνει ότι ο σίδηρος είναι πιο δραστικός από το χαλκό.

11) Μια καρφίτσα μαθαίνει … θαλάσσιο σκι 11) Μια καρφίτσα μαθαίνει … θαλάσσιο σκι Στη επιφάνεια του νερού, λόγω της επιφανειακής τάσης, δημιουργείται μια «επιδερμίδα», όπου επιπλέει μια καρφίτσα, χωρίς να βυθίζεται. Το απορρυπαντικό μειώνει τη επιφανειακή τάση του νερού και η καρφίτσα βυθίζεται.

12) Πως …το διώχνουν το πιπέρι 12) Πως …το διώχνουν το πιπέρι Το πιπέρι (ελαφρύ και αδιάλυτο στο νερό) επιπλέει στο νερό, λόγω της επιφανειακής τάσης. Με την προσθήκη του απορρυπαντικού, μειώνεται η επιφανειακή τάση και το πιπέρι φεύγει προς τα τοιχώματα και βυθίζεται.

13) Η ‘’έκρηξη’’ της σταγόνας Η σταγόνα Betadine δεν διαλύεται στο λάδι, διαλύεται όμως στο νερό. Έτσι διαπερνά το στρώμα λαδιού και μόλις έρθει σε επαφή με το νερό ‘’εκρήγνυται’’ και το χρωματίζει.

14) Το λαστιχένιο αυγό Το ξύδι (οξικό οξύ, CH3COOH) αντιδρά με το κέλυφος του αυγού που αποτελείται από ανθρακικό ασβέστιο (CaCO3) και παράγεται οξικό ασβέστιο και διοξείδιο του άνθρακα (CO2).

15) H ζάχαρη … κάρβουνο Το πυκνό H2SO4 ,ως ισχυρό αφυδατικό, αφαιρεί το H και το O, υπό μορφή νερού, από τη ζάχαρη (σακχαρόζη, C12H22O11). C12H22O11 12C + 11H2O

16) H …. οδοντόκρεμα του ελέφαντα Ο οξυζενές (υπεροξείδιο του υδρογόνου, H2O2) διασπάται προς υδρατμούς και οξυγόνο και η διάσπαση αυτή με την προσθήκη καταλύτη (KI) είναι πολύ ζωηρή. Οι υδρατμοί και κυρίως το οξυγόνο δημιουργούν έντονο αφρισμό.

17) Το κερί που ανάβει … μόνο του! 17) Το κερί που ανάβει … μόνο του! Εδώ έχουμε έντονα εξώθερμες αντιδράσεις που οδηγούν σε μια έκρηξη! Η ζάχαρη αφυδατώνεται από το π. H2SO4 και ελευθερώνεται θερμότητα, η οποία διασπά το KClO3 σε KCl και O2. Μετά καίγεται ο C προς CO2 και η θερμότητα που παράγεται λιώνει και καίει το κερί γύρω από το φυτίλι. Έτσι ανάβει το κερί.

18) Χρωματιστή ταινία Το υπερμαγγανικό κάλιο (KMnO4) διαλύεται στο νερό και το πυκνό διάλυμά του κατεβαίνει κατακόρυφα σαν μια χρωματιστή ταινία , που χρωματίζει όλο το νερό.

19) Φωτεινές λάμψεις Το μαγνήσιο αναφλέγεται με φωτεινές λάμψεις και αφού ενώνεται με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας, σχηματίζει οξείδιο του μαγνησίου. 2Mg + O2 2MgO + φως

20) Σίδηρος (Fe) και θειάφι (S) Η σκόνη σιδήρου και το θειάφι σχηματίζουν μίγμα, που τα συστατικά του διατηρούν τις ιδιότητές τους. Όταν θερμαίνουμε λίγο, ερυθροπυρώνεται στη συνέχεια όλο το μίγμα και ελευθερώνεται θερμότητα. Το προϊόν θειούχος σίδηρος (II) δεν έλκεται πλέον από μαγνήτη.

Chemistry: Our Life, Our Future Η Χημεία είναι μια γοητευτική επιστήμη, άρρηκτα δεμένη με τη ζωή μας, αφού σχεδόν όλα τα υλικά γύρω μας, από τα πιο απλά μέχρι τα πιο σύνθετα, φέρνουν τη σφραγίδα της. Και είναι μια επιστήμη που συμβάλλει συνεχώς στη βελτίωση του βιοτικού μας επιπέδου.

Αφίσα σχεδιασμένη από τον μαθητή της ομάδας μας Σπύρο Τσέντη

στολίδια βγάζεις και πετράδια. Κορώνα των Επιστημών, θαυματουργή Χημεία, που μέσα από τα σκύβαλα στολίδια βγάζεις και πετράδια. Κωστής Παλαμάς, 1929

Ατομική Αρχιτεκτονική Σκεφτείτε λοιπόν τον άνθρακα Τι καλοφτιαγμένους πύργους που φτιάχνει Για να στεγάσει τις ελπίδες μας ! Πόσα σύμβολα δημιουργεί Για δύναμη και ομορφιά στον κόσμο Με δακτυλίους και εξάγωνα Σχηματίζοντας χιλιάδες πράγματα Από γη, αέρα και νερό! Μάικλ Σάλιβαν, ‘’ Τα Αστέρια και τα Άτομα δεν Έχουν μέγεθος’’

Ευχαριστούμε!