ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΑΝΘΑΚΗΣ
ΠΑΛΙΟΙ ΧΑΡΤΕΣ
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΡΙ
Παρατήρησε τις εικόνες Παρατήρησε τις εικόνες. Πώς θα καταφέρουν οι καπετάνιοι να οδηγήσουν το πλοίο τους στον σωστό προορισμό;
Με ποιά από τις παρακάτω απόψεις συμφωνείτε και γιατί; 1. Πρέπει ο πλοίαρχος να είναι έμπειρος και να γνωρίζει την περιοχή. 2. Χωρίς το δίκτυο των συντεταγμένων η πορεία του πλοίου είναι ουσιαστικά τυφλή. Αντίθετα με τη βοήθεια του δικτύου ο πλοίαρχος μπορεί να χαράξει στον χάρτη μια σαφή πορεία.
Ο άνθρωπος συνήθιζε πάντα να «οργανώνει» τον χώρο γύρω του, ώστε να μπορεί να τον αξιοποιεί. Η οργάνωση αυτή έγινε με διαδοχικά βήματα, καθένα από τα οποία κάλυπτε συγκεκριμένες ανάγκες του ανθρώπου.
Στην αρχή το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να μετακινείται με ασφάλεια από το ένα σημείο στο άλλο. Όσο οι μετακινήσεις του γίνονταν σε μια περιορισμένη περιοχή, τα «σημάδια» που έβαζε τον βοηθούσαν να βρει τον δρόμο του, δηλαδή να προσανατολιστεί. Τέτοια σημάδια ήταν τα δέντρα, τα βουνά, τα ποτάμια, οι λίμνες. Όταν όμως άρχισε να διανύει μεγάλες αποστάσεις, έπρεπε να μάθει να χρησιμοποιεί κάποια άλλα σταθερά «σημάδια», όπως είναι η ανατολή και η δύση του Ήλιου, η θέση των άστρων κτλ. Μάλιστα, για να διευκολυνθεί περισσότερο, κατασκεύαζε κι ο ίδιος έργα με τέτοια χαρακτηριστικά, όπως οι φάροι.
Τα πράγματα έγιναν πολύ δύσκολα κυρίως όταν έμαθε να ταξιδεύει στην ανοιχτή θάλασσα και στην έρημο, στις οποίες δεν υπάρχουν σημάδια προσανατολισμού, και κυρίως όταν κατάλαβε ότι η Γη είναι σφαιρική. Για να μπορεί επομένως να βρίσκει τη θέση τόπων σε τέτοιους χώρους, θα έπρεπε να χωρίσει την επιφάνεια της Γης σε μικρότερα τμήματα.
Παρατήρησε στην εικόνα που ακολουθεί πώς χώρισαν οι επιστήμονες την επιφάνεια της Γης, προκειμένου να ορίζουν με ακρίβεια τη θέση των τόπων πάνω σ’ αυτήν.
Συντεταγμένες: Έτσι ονομάζονται το γεωγραφικό πλάτος και το γεωγραφικό μήκος ενός τόπου. Mε τη βοήθειά τους προσδιορίζεται η γεωγραφική θέση ενός σημείου (τόπου) στην επιφάνεια της Γης. Πάνω σε κάθε χάρτη σημειώνεται ένας περιορισμένος αριθμός παραλλήλων και μεσημβρινών στην πραγματικότητα όμως ο αριθμός τους είναι άπειρος τους αφού θεωρητικά πάνω σε κάθε σημείο της επιφάνειας της Γης διασταυρώνονται δύο από αυτές τις φανταστικές γραμμές
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/9114
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/9127
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/9108
Έχει δίκιο ή άδικο ο θείος Σκρουτζ; Μπορεί κανείς να αγγίξει τον μεσημβρινό; Αιτιολόγησε την απάντησή σου
Πρόκειται να κάνεις μια εκδρομή στη Λίμνη Πλαστήρα, που βρίσκεται στον νομό Καρδίτσας. Όρισε με τη βοήθεια των συντεταγμένων: Το βορειότερο σημείο της λίμνης .................................................................. Τη θέση της Κορώνης ..................................................................................... Τη θέση της πλαζ της Πεζούλας ..................................................................... Την κορυφή Αετοφωλιά .................................................................................. Το Μουσείο του Νικολάου Πλαστήρα ............................................................
Ανακεφαλαίωση 1)Παράλληλοι είναι νοητοί, φανταστικοί κύκλοι, κάθετοι στον άξονα της Γης και άνισοι μεταξύ τους. Ο παράλληλος στον οποίο βρίσκεται ένας τόπος δείχνει τπόσο βόρεια ή νότια βρίσκεται από τον Ισημερινό. Οι παράλληλοι μετριούνται σε μοίρες του τόξου, με τιμές που κυμαίνονται από 0 º έως 90 º σε κάθε ημισφαίριο (βόρειο ή νότιο). Με τη βοήθειά τους προσδιορίζεται το γεωγραφικό πλάτος ενός τόπου. 2) Ισημερινός είναι ο μεγαλύτερος νοητός παράλληλος κύκλος, κάθετος στον άξονα της Γης. Χωρίζει τη Γη σε δύο ημισφαίρια. Έχει τιμή 0 º . 3) Γεωγραφικό πλάτος είναι η απόσταση ενός τόπου από τον Ισημερινό. Το γεωγραφικό πλάτος μετριέται σε μοίρες ( º ), από 0 º έως 90 º , βόρειο ή νότιο. Κάθε μοίρα χωρίζεται σε 60 πρώτα λεπτά (’) και κάθε πρώτο λεπτό σε 60 δεύτερα λεπτά (’’). 4) Μεσημβρινοί είναι νοητά, φανταστικά ημικύκλια, ίσα μεταξύ τους και κάθετα στους παράλληλους, που εκτείνονται από τον έναν πόλο στον άλλο. Ο μεσημβρινός στον οποίο βρίσκεται ένας τόπος δείχνει το πόσο ανατολικά ή δυτικά βρίσκεται από τον πρώτο μεσημβρινό. Οι μεσημβρινοί μετριούνται σε μοίρες του τόξου, με τιμές που κυμαίνονται από 0 º έως 180 º σε κάθε ημισφαίριο (ανατολικό ή δυτικό). Με τη βοήθειά τους προσδιορίζεται το γεωγραφικό μήκος ενός τόπου
Ανακεφαλαίωση 5) Πρώτος μεσημβρινός είναι ο μεσημβρινός που περνά από το βασιλικό αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς κοντά στο Λονδίνο. Έχει τιμή 0 º . 6) Γεωγραφικό μήκος είναι η απόσταση ενός τόπου από τον πρώτο μεσημβρινό. Το γεωγραφικό μήκος μετριέται σε μοίρες ( º ), από 0 º έως 180 º , ανατολικό ή δυτικό. Κάθε μοίρα χωρίζεται σε 60 πρώτα λεπτά (’) και κάθε πρώτο λεπτό σε 60 δεύτερα λεπτά (’’). 7) Γεωγραφικές συντεταγμένες ενός τόπου είναι το γεωγραφικό πλάτος και το γεωγραφικό μήκος του. Με τη βοήθειά τους προσδιορίζεται η γεωγραφική θέση του τόπου στην επιφάνεια της Γης. Πρώτα αναγράφεται το γεωγραφικό πλάτος (και επισημαίνεται αν είναι βόρειο ή νότιο) και κατόπιν το γεωγραφικό μήκος (και επισημαίνεται αν είναι ανατολικό ή δυτικό).