ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ Μόρια που έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο αλλά παρουσιάζουν διαφορές στις φυσικές και χημικές ιδιότητές τους, ονομάζονται ισομερή. Οι διαφορές στις ιδιότητες των ισομερών μπορεί να οφείλονται: _Στο διαφορετικό τρόπο σύνδεσης των ατόμων της ένωσης μέσα στο μόριό της _Στη διαφορετική διάταξη των ατόμων που αποτελούν το μόριο της ένωσης στο χώρο.
ΕΙΔΗ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑΣ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΟΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΑΛΛΥΣΙΔΑΣ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΘΕΣΗΣ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΟΜΟΛΟΓΗΣ ΣΕΙΡΑΣ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ Στη συντακτική ισομέρεια δύο ή περισσότερες ενώσεις έχουν τον ίδιο μοριακό αλλά διαφορετικούς συντακτικούς τύπους. Η συντακτική ισομέρεια χωρίζεται σε: α. Ισομέρεια αλυσίδας β. Ισομέρεια θέσης γ. Ισομέρεια ομόλογης σειράς
Ας δούμε ένα παράδειγμα ισομέρειας αλυσίδας
Αλκάνια: προπάνιο (CH3CH2CH3) αιθάνιο C2H6 ή CH3CH3
CH3CH2CH3 προπάνιο (C3H8)
CH3CH2CH3 προπάνιο (C3H8)
ή προπάνιο (C3H8)
Πόσα ισομερή έχει ο C5H12 ; βουτάνιο(C4H10) προπάνιο (C3H8)
Πόσα ισομερή έχει ο C5H12 ; βουτάνιο(C4H10)
Πόσα ισομερή έχει ο C5H12 ; βουτάνιο (C4H10)
αυτά τα δύο ισομερή είναι ισοδύναμα
αυτά τα δύο ισομερή είναι ισοδύναμα
ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΘΕΣΗΣ Οφείλεται στη διαφορετική θέση της χαρακτηριστικής ομάδας ή του πολλαπλού δεσμού στα μόρια των ισομερών ενώσεων. CH3-CH2-CH2─ C3H7OH CH3-CH-CH3 | OH ΟΗ 1-προπανόλη 2-προπανόλη
ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΟΜΟΛΟΓΗΣ ΣΕΙΡΑΣ C3H6O CH3-C-CH3 || O CH3-CH2-CHO αλδεΰδη κετόνη
ΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΗΤΑΝ ΜΕ ΛΙΓΑ ΑΤΟΜΑ ΑΝΘΡΑΚΑ Τι γίνεται αν είναι περισσότερα;
Αριθμός συντακτικών ισομερών ΑΡΙΘΜΟΣ ΙΣΟΜΕΡΩΝ ΤΩΝ ΑΛΚΑΝΙΩΝ Μοριακός τύπος Αριθμός συντακτικών ισομερών C4H10 2 C15H32 4,347 C5H12 3 C20H42 366,319 C6H14 5 C30H62 4,111,846,763 C7H16 9 C40H82 62,481,801,147,341 C8H18 18 C9H20 35 C10H22 75
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Οι ισομερείς ενώσεις παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές στις φυσικές τους ιδιότητες, κυρίως στα σημεία ζέσης και τήξης.
βουτάνιο μέθυλο-προπάνιο βουτάνιο μέθυλο-προπάνιο CH3-CH-CH3 CH3 CH3-CH2-CH2-CH3 σ.ζ. -0.4°C σ.ζ -10.2°C 23
ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ` ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΠΡΟΠΑΝΟΛΗΣ-1 ΚΑΙ ΠΡΟΠΑΝΟΛΗΣ-2 ΜΕ ΑΛΟΓΟΝΟΦΟΡΜΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ
Θα χρειαστούμε… ΟΡΓΑΝΑ Στήριγμα με δοκιμαστικούς σωλήνες (Χ2) Ογκομετρικοί κύλινδροι των 100mL (X1) και 10mL (Χ2) ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ 1-προπανόλη 2- προπανόλη Καυστικό νάτριο (ΝaOH 2Μ) Lugol (4g KI, 100mL απιονισμένο νερό και 1g στερεό ιώδιο)
Πειραματική διαδικασία 1-προπανόλης Με τη βοήθεια ογκομετρικού κυλίνδρου ρίχνουμε σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα 1mL περίπου 1-προπανόλης. Στη συνέχεια με τον ίδιο ογκομετρικό κύλινδρο μετράμε 5mL από το διάλυμα του lugol. Προσθέτουμε το διάλυμα του lugol στο δοκιμαστικό σωλήνα. Τέλος με το πλαστικό φιαλίδιο ρίχνουμε μέσα στο σωλήνα σταγόνα-σταγόνα διάλυμα καυστικού νατρίου, ανακινώντας ήπια το σωλήνα, μέχρι να εξαφανιστεί τελείως το καφέ χρώμα του διαλύματος.
Πειραματική διαδικασία 2-προπανόλης Με τη βοήθεια ενός άλλου ογκομετρικού κυλίνδρου ρίχνουμε σε ένα δεύτερο δοκιμαστικό σωλήνα 1mL περίπου 2-προπανόλης. Στη συνέχεια με τον ίδιο ογκομετρικό κύλινδρο μετράμε 5mL από το διάλυμα του lugol. Προσθέτουμε το διάλυμα του lugol στο δοκιμαστικό σωλήνα. Τέλος με το πλαστικό φιαλίδιο ρίχνουμε μέσα στο σωλήνα σταγόνα-σταγόνα διάλυμα καυστικού νατρίου, ανακινώντας τον ήπια, μέχρι να παρατηρήσουμε να σχηματίζεται ένα κίτρινο ίζημα το οποίο αρχικά αιωρείται στο διάλυμα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Οι ισομερείς ενώσεις παρουσιάζουν διαφορές και στις χημικές τους ιδιότητες.
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΤΕ