ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ Νικολάτου Ειρήνη Κωνσταντίνα

Αυτές ήταν και οι ανάγκες εκείνης της εποχής. ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ Χιλιάδες χρόνια πριν οι πρώτοι άνθρωποι: Ζούσαν σε μικρές ομάδες και έψαχναν να βρουν την τροφή τους κυνηγώντας με τα πρωτόγονα μέσα που διέθεταν ή μάζευαν καρπούς. Οτιδήποτε χρειάζονταν το έβρισκαν μόνοι τους. Ντύνονταν με τα δέρματα των ζώων που σκότωναν και έπιναν νερό από πηγές, λίμνες ή ποτάμια. Έμεναν σε σπηλιές. Αυτές ήταν και οι ανάγκες εκείνης της εποχής.

Ανταλλαγές (1) Από την εποχή όμως που ο άνθρωπος οργανώθηκε σε κοινωνικές ομάδες: άρχισε να ασχολείται με κάποιες συγκεκριμένες εργασίες. Επειδή είχε μάθει πλέον να καλλιεργεί τη γη, εμφανίστηκαν οι πρώτοι γεωργοί. Κοντά στις θάλασσες εμφανίστηκαν οι πρώτοι ψαράδες, ενώ εξακολουθούσαν να υπάρχουν και οι κυνηγοί. Αυτός ο διαχωρισμός δημιούργησε την ανάγκη να παίρνει και να δίνει ο ένας στον άλλο διάφορα πράγματα με τα οποία ασχολούταν.

Ανταλλαγές (2) Το πρώτο πράγμα που σκέφτηκαν ήταν η ανταλλαγή προϊόντων. Ο γεωργός έδινε στον κυνηγό ένα μέρος από την παραγωγή του και εκείνος με τη σειρά του τού έδινε κρέας από το κυνήγι του ή δέρματα από τα ζώα που σκότωνε. Αυτή η διαδικασία κράτησε για πάρα πολλά χρόνια και ονομάζεται αντιπραγματισμός (ανταλλαγή) δηλαδή άμεση ανταλλαγή ενός προϊόντος με ένα άλλο.

Ανταλλαγές (3) Έτσι, δεν ήταν δύσκολο να βρεθεί ένα άτομο: Η ποικιλία των προϊόντων που κατανάλωναν τα νοικοκυριά αυτά ήταν μικρή, ενώ ο αριθμός και οι ποσότητες των προϊόντων που ήταν αντικείμενα ανταλλαγής ήταν ακόμη μικρότερα. Έτσι, δεν ήταν δύσκολο να βρεθεί ένα άτομο: που να προσφέρει το αγαθό Α και να ζητάει το αγαθό Β, και ένα άλλο που να προσφέρει το αγαθό Β και να ζητάει το αγαθό Α. Με την εξέλιξη των κοινωνιών ο αντιπραγματισμός δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει τις ανταλλαγές, επειδή ήταν εξαιρετικά δύσκολο ή και αδύνατο να επιτυγχάνεται σύμπτωση των επιθυμιών των ατόμων.

ΧΡΗΜΑ Οι ανταλλαγές ονομάζονται πια συναλλαγές Έτσι, η άμεση ανταλλαγή ενός αγαθού Α με ένα άλλο αγαθό Β μετατράπηκε σε ανταλλαγή με δύο ξεχωριστές πράξεις: μια πώληση, με την οποία το αγαθό Α ανταλλασσόταν με ένα τρίτο αγαθό κοινής αποδοχής, και μια αγορά, με την οποία το τρίτο αυτό αγαθό ανταλλασσόταν με το αγαθό Β. Οι ανταλλαγές ονομάζονται πια συναλλαγές Το κοινώς αποδεκτό αγαθό ονομάζεται κοινό ανταλλακτικό μέσο, και είναι αυτό το οποίο αποκαλούμε χρήμα.

Κύριες Μορφές Χρήματος Κέρματα Χαρτονομίσματα Τραπεζικές επιταγές Πιστωτικές κάρτες Ηλεκτρονικό χρήμα

ΚΕΡΜΑΤΑ Τα κέρματα: έχουν μικρή ανταλλακτική αξία και η κυκλοφορία τους αποσκοπεί στο να διευκολύνει τις μικρές χρηματικές συναλλαγές.

ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ Το χρήμα με τη χάρτινη μορφή ονομάζονταν τραπεζογραμμάτια, εκδιδόταν από τράπεζες και ήταν ανταλλάξιμο με χρυσά νομίσματα. Δηλαδή, τα χάρτινα νομίσματα κυκλοφορούσαν αντί για τα χρυσά ή και παράλληλα, επειδή ήταν πιο εύχρηστα στην μεταφορά. Οι τράπεζες διατηρούσαν ένα απόθεμα χρυσού για να μπορούν να εξαργυρώνουν τα τραπεζογραμμάτια με χρυσό, κάθε φορά που τους το ζητούσαν οι κάτοχοι τραπεζογραμματίων. Με τον καιρό, έπαψε να υπάρχει των τραπεζών να συνδέουν την έκδοση χάρτινου χρήματος με την κατοχή από αυτές ορισμένου αποθέματος χρυσού ή αργύρου ή να ανταλλάσσουν το χάρτινο χρήμα με μεταλλικό. Τα σημερινά χαρτονομίσματα δεν έχουν κάλυψη χρυσού ή αργύρου. Στην εποχή μας, το χρήμα το εκδίδει σε κάθε χώρα η Κεντρική Τράπεζα.

ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΕΠΙΤΑΓΕΣ Στις σύγχρονες κοινωνίες ένα πολύ μεγάλο μέρος των χρηματικών συναλλαγών πραγματοποιείται όχι με μετρητά αλλά με έκδοση τραπεζικών επιταγών. Τραπεζικές επιταγές μπορούν να εκδώσουν όσοι έχουν προηγουμένως καταθέσει χρήματα σε έναν λογαριασμό όψεως.

ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ Εμφανίστηκε, το 1950 περίπου, μετά από σύμπτωση, όταν ένας πλούσιος Αμερικάνος διαπίστωσε σε ένα μεγάλο ξενοδοχείο που είχε καλέσει σε γεύμα τους συνεργάτες του, ότι είχε ξεχάσει το πορτοφόλι του. Έδωσε λοιπόν στον υπεύθυνο ένα χαρτί που τον καλούσε να πάει την επόμενη ημέρα στην τράπεζα και να πάρει τα χρήματά του από τον τραπεζικό του λογαριασμό. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα της κάρτας που ήρθε να καλύψει την ανάγκη να χρειάζεται κάποιος χρήματα και να μην τα έχει μαζί του εκείνη τη στιγμή, ενώ τα χρήματα αυτά υπήρχαν στην τράπεζα ή στο σπίτι του.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΧΡΗΜΑ Χρήση του ηλεκτρονικού χρήματος: η διενέργεια πληρωμών με ηλεκτρονική μεταφορά χρηματικών ποσών από έναν τραπεζικό λογαριασμό σε άλλον.