Ελληνογερμανική Αγωγή

Εξωπλανήτης είναι κάθε πλανήτης που περιστρέφεται γύρω από ένα άλλο άστρο, είναι δηλαδή κάθε πλανήτης που ανήκει σε κάποιο άλλο ηλιακό σύστημα. Σήμερα είναι γνωστοί περίπου 1000 εξωπλανήτες σε περίπου 760 ηλιακά συστήματα. Από αυτά τα 170 περίπου είναι πολλαπλά.

Η πρώτη ξεκάθαρη ανακάλυψη έγινε το 1992, γύρω από το άστρο τύπου Pulsar PSR όταν ανακαλύφθηκαν τρεις πλανήτες σε τροχιά. Όμως, το 1988 εντοπίστηκε πιθανός πλανήτης σε τροχιά γύρω από το άστρο γ του Κηφέα από τρείς Καναδούς, όμως η ανακάλυψη δεν επιβεβαιώθηκε πριν το Παρόλα αυτά οι πρώτες εικασίες έγιναν τον 16ο αιώνα από τον ιταλό Giordano Bruno ο οποίος ήταν υποστηρικτής της ηλιοκεντρικής θεωρίας του Κοπέρνικου.

Υπάρχουν άμεσοι και έμμεσοι τρόποι εντοπισμού εξωηλιακών πλανητών.  Ο άμεσος τρόπος γίνεται με φωτογράφηση (imaging)  Οι έμμεσοι μέθοδοι είναι οι εξής:  Αστρομετρία (astrometry)  Ακτινική ταχύτητα (radial velocity)  Διάβαση (transit)  Χρονομέτρηση αστέρα νετρονίων (pulsar timing)  Βαρυτικός μικροφακός (gravitational microlesing)

Η φωτογράφηση έχει 2 βασικές δυσκολίες  Πρώτον, η απόσταση είναι πάρα πολύ μεγάλη  Δεύτερον, η διαφορά της φωτεινότητας μεταξύ άστρου και πλανήτη είναι πάρα πολύ μεγάλη, άρα ο πλανήτης είναι σχεδόν αόρατος.

Για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες αυτές, παίρνουμε τα εξής μέτρα:  Κατασκευάζουμε μεγάλα τηλεσκόπια στη Γη ή διαστημικά τηλεσκόπια, όπως το European Southern Observatory (ESO), στη Χιλή ή το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler.

 Χρησιμοποιούμε τη μέθοδο του κορονογράφου (coronagraph), όπου εμποδίζουμε το φως του άστρου τοποθετώντας, διάφραγμα πάνω στο άστρο. Φωτογραφίζουμε στο υπέρυθρο φως

Αυτές είναι μερικές φωτογραφίες Εξωπλανητών. Οι φωτογραφίες αυτές είναι πολύ σπάνιες καθώς μόνο 20 από τους 1000 περίπου πλανήτες έχουν φωτογραφηθεί, δηλαδή μόνο το 2%.

Εάν κάποιος πλανήτης βρίσκεται σε τροχεία γύρω από κάποιο άστρο, τότε το κέντρο του άστρου μετατοπίζεται ανάλογα με την κίνηση του πλανήτη. Αν ανιχνευθεί τέτοια κίνηση, υπάρχει υποψία για εξωπλανήτη.

Επειδή αν υπάρχει πλανήτης γύρω από ένα άστρο, το κέντρο του μετατοπίζεται, τότε η συχνότητα των κυμάτων που λαμβάνουμε αυξομειώνεται. Άρα υπάρχει πάλι υποψία για πλανήτη Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται φαινόμενο Doppler.

Το φαινόμενο της διάβασης, είναι αυτό κατά το οποίο κάποιος πλανήτης βρίσκεται ανάμεσα στο άστρο και στη Γη. Αν συμβεί αυτό, η φωτεινότητα του άστρου μειώνεται ελάχιστα, όμως μπορεί να ανιχνευθεί.

Η μέθοδος αυτή βασίζεται στη θεωρία του Einstein, συμφώνα με την οποία το φως καμπυλώνεται αν του ασκείται μεγάλη βαρύτητα. Αν είναι σε τροχιά κάποιος πλανήτης, τότε η καμπύλωση είναι μεγαλύτερη.

Έως σήμερα έχουν βρεθεί εξωπλανήτες με ποικίλα χαρακτηριστικά, όπως:  Αέριοι γίγαντες κοντά στους αστέρες τους  Στερεοί πλανήτες με λίγο μεγαλύτερο μέγεθος από τη Γη

Παρόλα αυτά, η πλειοψηφία των πλανητών αυτών, μοιάζουν με τον Δία (αέριοι γίγαντες), όμως βρίσκονται κοντά στο άστρο τους, πράγμα που αντικρούει στην θεωρία σχηματισμού των πλανητών. Επίσης έχουν βρεθεί και πλανήτες σε πιο αφιλόξενα μέρη, όπως γύρω από διπλούς αστέρες. Οι περισσότεροι πλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί έχουν μεγάλο μέγεθος επειδή είναι πιο εύκολο να εντοπιστούν.

Οι προϋποθέσεις για εμφάνιση ζωής σε κάποιο πλανήτη ή εξωπλανήτη είναι οι εξής:  Να βρίσκονται σε κατάλληλη απόσταση από το άστρο τους, στην λεγόμενη κατοικήσιμη ζώνη.

 Να έχουν νερό σε υγρή μορφή και κατάλληλη ατμόσφαιρα. Παράδειγμα αποτελεί ο πλανήτης Kepler 22b, που ανακαλύφθηκε πρόσφατα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler.  Να έχουν μαγνητικό πεδίο τέτοιο ώστε να προστατεύει τον πλανήτη από την ηλιακή ακτινοβολία

Πρόκειται για δορυφόρους εξωπλανητών, αλλά είναι σώματα που ακόμη δεν έχουν ανακαλυφθεί. Είναι όμως πολύ πιθανό, κάποιος αέριος εξωπλανήτης να έχει ένα στερεό δορυφόρο σαν τη Γη.

Είναι σίγουρο πως έχουμε πολλά να ανακαλύψουμε. Υπολογίζεται, πως ένα στα έξι άστρα του γαλαξία μας, έχει ένα πλανήτη σαν τη Γη. Επίσης, υπολογίζεται πως το ποσοστό αέριων γιγάντων είναι πολύ μικρότερο.

The End