Εδαφική υποβάθμιση - Διαβρώσεις Ορισμός εδαφικής υποβάθμισης Υδατική διάβρωση Μηχανική διάβρωση Ανθρώπινες δραστηριότητες που επιταχύνουν τη διάβρωση

Γόνιμο έδαφος/υποβάθμιση Ο σχηματισμός εδάφους κατά τη διάρκεια μεγάλων γεωλογικών περιόδων οδήγησε στη δημιουργία γόνιμου εδάφους. Οι ανθρώπινες παρεμβάσεις οδήγησαν στην υποβάθμισή του: 26 δις τόνοι χάνονται παγκοσμίως, 35%-50% του γόνιμου εδάφους χάνεται στη Λατινική Αμερική, 54% στην Τουρκία και 39% υποβαθμίζεται στην Ινδία

Εδαφική υποβάθμιση Μείωση της παραγωγικότητας του εδάφους για μία ή περισσότερες χρήσεις γης, που μπορεί να προκληθεί από φυσικά φαινόμενα και να επιταχυνθεί από ανθρώπινες παρεμβάσεις.

Εδαφική διάβρωση Μία από τις σπουδαιότερες μορφές εδαφικής υποβάθμισης. Χάνεται το ανώτερο και γονιμότερο τμήμα του εδάφους. Μεγάλες εδαφικές μάζες και γεωλογικοί σχηματισμοί αποκολλούνται και προκαλούν καταστροφές.

Italy http://youtu.be/OpcGckcHZWc

Dalhausie India http://youtu.be/Vc6ouosXk0Q

Κατηγορίες διάβρωσης Υδατική Αιολική Κατολισθήσεις Μηχανική

Υδατική διάβρωση Κατηγορίες Επιφανειακή διαβρωση: μετακινήσεις ανεξάρτητων εδαφικών σωματιδίων της εδαφικής επιφάνειας λόγω διαβρωτικών παραγόντων στην επιφάνεια του εδάφους. Μετακινήσεις μαζών: μεταφορά μαζών εδάφους και πετρωμάτων, λόγω διαβρωτικών παραγόντων μέσα στη μάζα του εδάφους.

Μηχανισμός γένεσης επιφανειακής διάβρωσης Περιλαμβάνει: Φάση απόσπασης Φάση μεταφοράς

Φάση απόσπασης... Πέφτει η βροχή στα εδαφικά συσσωματώματα. Η κινητική ενέργεια είναι η μέγιστη τη στιγμή της πρόσκρουσης. Η κινητική ενέργεια τη στιγμή της πρόσκρουσης μετατρέπεται σε δυναμική και διασπά τα εδαφικά συσσωματώματα σε μικρότερα τεμάχια.

...φάση απόσπασης... Όταν τα εδαφικά συσσωματώματα κορεστούν με νερό, περιβάλλονται εξωτερικά μ’ ένα λεπτό στρώμα νερού και η συνοχή τους είναι μικρότερη. Όταν οι σταγόνες βροχής προσκρούουν σ’ αυτά, μπορούν να διασπαστούν εύκολα κι έτσι συμπαρασύρεται το λεπτόκοκκο εδαφικό υλικό.

...φάση απόσπασης... Το λεπτόκοκκο εδαφικό υλικό πέφτει ξανά στο έδαφος και φράζει τους εδαφικούς πόρους. Μειώνεται η ταχύτητα διήθησης του νερού. Όταν η ένταση της βροχόπτωσης είναι μεγαλύτερη από την ταχύτητα διήθησης του νερού και η επιφάνεια του εδάφους έχει κλίση, τότε το νερό της βροχής παρασύρει εδαφικό υλικό (φάση μεταφοράς).

...φάση απόσπασης Συμπεριφορά εδαφών Εδάφη φτωχά σε άργιλο και πλούσια σε ανθρακικά άλατα καταστρέφονται εξ ολοκλήρου δημιουργώντας μια παχύρρευστη μάζα στην επιφάνεια. Όξινα εδάφη, πλούσια σε άργιλο εμφανίζουν ισχυρή συνοχή που η ενέργεια των σταγόνων δεν μπορεί να τα διασπάσει.

Φάση μεταφοράς... Το νερό της απορροής κινείται σε υδάτινες φλέβες ακολουθώντας τη μεγαλύτερη κλίση, που απαιτεί τη μικρότερη ενεργειακή δαπάνη. Μέσα στις φλέβες αναπτύσσονται μικροί στροβιλισμοί εξαιτίας της τριβής μεταξύ νερού και εδάφους. Οι στροβιλισμοί λόγω της ορμής τους αναπτύσσουν ανυψωτικές δυνάμεις ανάλογες της ταχύτητας της ροής του νερού.

...φάση μεταφοράς Οι ανυψωτικές δυνάμεις που αναπτύσσονται παρασύρουν το εδαφικά υλικά που είχαν αποσπαστεί στη φάση της απόσπασης. Σε ταχύτητες: 0,06 m/sec παρασύρεται ιλύς και άργιλος 0,2 m/sec λεπτή άμμος σε μεγαλύτερες ταχύτητες χονδρή άμμος, χάλικες και πέτρες.

Επιφανειακή υδατική διάβρωση Παράγοντες γένεσης και εξέλιξης Βροχοπτώσεις Βλάστηση Κλίση της επιφάνειας του εδάφους Έδαφος

Βροχοπτώσεις... Το ύψος, η ένταση και η συχνότητα των βροχών είναι παράγοντες γένεσης της διάβρωσης. Το μεγάλο ύψος βροχής, ακόμα κι αν η ένταση είναι μικρή μπορεί να προκαλέσει διάβρωση, αν το έφαφος κορεστεί. Μεγάλη ένταση της βροχής έχει τα αποτελέσματα που έχουν περιγραφεί στη φάση της απόσπασης. Η συχνότητα των βροχών συμβάλλει στην έξαρση της διάβρωσης.

...βροχοπτώσεις Ο συνδυασμός μεγάλης έντασης και συχνότητας προκαλεί έντονη διάβρωση και συμβαίνει συχνά στις μεσογειακές χώρες.

Βλάστηση... Σε μεγάλο βαθμό προστατεύουν τα πυκνά δάση, οι θάμνοι και τα λιβάδια. Μέτρια προστασία προσφέρουν τα δάση, οι θάμνοι μέτριας κάλυψης, οι αμπελώνες, οι δενδρώδεις καλλιέργειες, οι εγκατελειμμένες αναβαθμίδες και τα φυτά μεγάλης καλλιέργειας.

...βλάστηση... Σταματά την ορμή των σταγόνων. Συγκρατεί μέρος της βροχής στην κόμη και στο χλοοτάπητα. Δημιουργεί ανθεκτικά εδαφικά συσσωματώματα λόγω της οργανικής ουσίας, του πλήθους μικροοργανισμών, τη συνοχή εδαφικού κολλοειδούς και ριζιδίων.

...βλάστηση Εμφανίζει αύξηση εδαφικού πορώδους, λόγω ριζών, ριζιδίων και γαιοσκωλήκων. Αυξάνεται η εξατμισοδιαπνοή με αποτέλεσμα τη δυσκολία κορεσμού του εδάφους.

Κλίση της επιφάνειας Στο οριζόντιο έδαφος αντισταθμίζεται η μεταφορά των αποσπώμενων εδαφικών τεμαχιδίων. Στο επικλινές έδαφος τα αποσπώμενα εδαφικά τεμαχίδια παρασύρονται απο τα νερά που απορρέουν υπό μορφή ρυακίων ή υδατικών στρώσεων ακολουθώντας την κλίση του εδάφους.

Έδαφος Όσο πιο ανεπτυγμένη είναι η δομή, του τόσο πιο ανθεκτικό είναι στη διάβρωση. Όσο βαθύτερο είναι το έδαφος, τόσο περισσότερο νερό μπορεί να αποθηκεύσει με αποτέλεσμα να αργεί να εμφανίσει εδαφική απορροή.

Μηχανική διάβρωση... Η διάβρωση που προκύπτει από τη χρήση μηχανημάτων κατεργασίας εδάφους και παρατηρείται σαν μετακίνηση εδαφικής μάζας προς τα χαμηλότερα σημεία του εδάφους. Σημαντική διαδικασία υποβάθμισης του εδάφους. Απώλεια πολύτιμης οργανικής ουσίας για τη βελτίωση της δομής, του αερισμού και συγκράτησης νερού με συνέπεια τη μείωση της παραγωγικότητας.

...μηχανική διάβρωση... Εμπλουτισμός περιοχών με μικρότερη κλίση με το εδαφικό υλικό των περιοχών με μεγαλύτερη κλίση και τη σταδιακή υποβάθμιση των τελευταίων. Μείωση της παραγωγικότητας και των δύο περιοχών όταν το έδαφος που διαβρώνεται είναι φτωχότερο από αυτό των περιοχών που αποτίθεται. Μεταφορά θρεπτικών συστατικών, οργανικής ουσίας αλλά και τοξικών ουσιών με τις ανάλογες συνέπειες στα εδάφη που αποτίθενται και στα εδάφη από τα οποία προήλθαν που διαβρώθηκαν.

...μηχανική διάβρωση Δημιουργία ανεπιθύμητων τοπογραφικών αλλαγών, όπως ασταθείς ανυψώσεις ή σημείων χαραδρωτικής διάβρωσης. Η κατεργασία του εδάφους παράλληλα προς την κλίση, ενισχύει την υδατική διάβρωση με τη μορφή αυλακώσεων και την πιθανότητα μετασχηματισμού τους σε χαραδρώσεις.

Ανθρώπινες παρεμβάσεις Ανθρώπινες δραστηριότητες που επιταχύνουν τη διάβρωση Καταστροφή των δασών Υπερβόσκηση Μη ορθολογική καλλιέργεια γεωργικών εκτάσεων

Καταστροφή των δασών Πυρκαγιές το καλοκαίρι που έχει ξηρασία καταστρέφουν τα δάση και οι καταρρακτώδεις φθινοπωρινές βροχές παρασύρουν το επιφανειακό έδαφος. Συχνό φαινόμενο στις μεσογειακές χώρες. Άμεσος στόχος: προστασία των καμένων δασών με την απαγόρευση βόσκησης για τη δυνατότητα αναγέννησής τους.

Υπερβόσκηση Η βόσκηση δεν πρέπει να ξεπερνά τα όρια, για να μην καταστραφεί ο χλοοτάπητας και εξαφανιστούν τα φυτικά είδη που αποτελούν τροφή για τα αιγοπρόβατα. Η δομή του εδάφους υποβαθμίζεται από τις χηλές των ζώων που κονιορτοποιούν το έδαφος και σύντομα παρασύρεται με το νερό της βροχής και από τη μείωση της διηθητικότητάς του.

Μη ορθολογική καλλιέργεια Οι εντατικές καλλιέργειες εξαντλούν το έδαφος από τα θρεπτικά στοιχεία, την οργανική του ουσία και εξασθενίζουν τις φυσικές ιδιότητες του εδάφους. Οι λανθασμένες τεχνικές κατεργασίας όπως η άροση παράλληλα προς την κλίση του εδάφους προκαλούν μετακίνηση εδαφικών μαζών στα κατώτερα μέρη.

Λέξεις κλειδιά Εδαφική υποβάθμιση Εδαφική διάβρωση Υδατική διάβρωση Επιφανειακή υδατική διάβρωση Φάση απόσπασης Φάση μεταφοράς Παράγοντες γένεσης και εξέλιξης επιφανειακής υδατικής διάβρωσης Μηχανική διάβρωση Ανθρώπινες δραστηριότητες που επιταχύνουν τη διάβρωση