EΘΙΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ Ντανιέλα

Περπερούνα Η Περπερούνα είναι ένα πανελλήνιο και πανάρχαιο έθιμο για την αναβροχιά. Όταν δεν έβρεχε σε διάφορες περιοχές της χώρας μας  και κινδύνευαν να χαθούν οι σοδειές από την ξηρασία, οι κάτοικοι ή θα πήγαιναν στην εκκλησιά να κάνουν παράκληση ή  θα έκαναν μια «Περπερούνα». Μαζεύονταν λοιπόν οι κοπέλες  έντυναν ένα μικρό  κορίτσι με ένα άσπρο φόρεμα και το στόλιζαν με πρασινάδες και αγριόχορτα. Έπαιρναν και ένα δυο δοχεία με νερό και μια φούντα από χορτάρια και γυρνούσαν στο χωριό τραγουδώντας : Περπερούνα περπατεί, το Θεό παρακαλεί για να βρέξει μια βροχή, μια βροχή μια σιγανή. Θέ μου βρέξε μια βροχή, μια βροχή μια σιγανή, μια βροχή μια σιγανή, μια βροχή καλή βροχή. Μια βροχή καλή βροχή κι άλλη μια καλύτερη για να γίνουν τα σιτάρια και της γης τα χορταράκια. Να φυτρώσουν και ν’ ανθίσουν και τον κόσμο να πλουτίσουν τα σιτάρια, τα μπαμπάκια και τα δροσερά χορτάρια. Μπάρες, μπάρες το νερό και το γέννημα σωρό. Μπάρες, μπάρες τα νερά μπάρες, μπάρες τα κρασιά.  Όποιον συναντούσαν στο δρόμο τον ράντιζαν με το νερό και του τραγουδούσαν. Σε κάθε σπίτι που έφταναν, έβγαινε η νοικοκυρά και έβρεχε τα χόρτα της Πιρπιρούνας. Τινάζονταν η Πιρπιρούνα και έπεφταν οι σταγόνες στο έδαφος όπως η βροχή. Μετά η κάθε νοικοκυρά τους έδινε  κεράσματα ή χρήματα.

Κλήδονας Την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού(23/6), οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποια ή σε κάποιες από αυτές να φέρουν από το πηγάδι ή την πηγή το «αμίλητο νερό». Επιστρέφοντας στο σπίτι όπου τελείται ο κλήδονας, το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, την υδροφόρο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα αντικείμενο (μήλο πράσινο ή κόκκινο, κόσμημα, κλειδί κ.α.), το λεγόμενο ριζικάρι. Στη συνέχεια το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα, το οποίο δένεται γερά με ένα κορδόνι («κλειδώνεται») και τοποθετείται σε ταράτσα ή άλλο ανοιχτό χώρο. Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων. Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.

Μπαρμπαρούσα     Στο Πέτα της Άρτας, τους καλοκαιρινούς μήνες που δεν έβρεχε και η ξηρασία κρατούσε μέχρι το Νοέμβριο, κινδύνευαν να καταστραφούν οι σοδειές και τα δέντρα. Γι’ αυτό οι άνθρωποι σκαρφίζονταν αυτό το αστείο έθιμο για να συγκινήσουν το Θεό να στείλει βροχή.   Ένας άνθρωπος ντυνόταν με πρασινάδες από ψάθες, φτέρες, μυρτιές και ότι άλλο διαθέτει η φύση. Μετά τον έδεναν με ένα σχοινί και τον γύριζαν στις γειτονιές του χωριού. Οι χωριανοί τον ακολουθούσαν με κανάτια νερό, τα οποία κατά διαστήματα άδειαζαν επάνω του. Το ίδιο έκαναν και οι νοικοκυρές όταν περνούσε έξω από τα σπίτια τους. Το νερό που έριχναν πάνω στις φτέρες της «Μπαρμπαρούσας» (έτσι ονόμαζαν το μασκαρεμένο άνθρωπο) συμβόλιζε το νερό της βροχής που θα έπεφτε για να ποτίσει τα δέντρα και τις καλλιέργειες των κατοίκων. Κάποιοι, αντί για νερό πετούσαν χρήματα και η «Μπαρμπαρούσα» πήδαγε ψηλά σαν αρκούδα και τα ‘πιανε. Μερικοί γελούσαν με αυτό το θέαμα αλλά «αυτός» πίστευε πως έκανε έργο σωτήριο.     Καθώς γύριζαν τα στενά δρομάκια του χωριού τραγουδούσαν κι ένα ποιηματάκι:                                «Μπαρμπαρούσα περπατεί                                       το Θεό παρακαλεί                                    για να ρίξει μια βροχή                                     μια βροχή καλή καλή                                  για να γίνουνε τα στάρια                                 να γεννήσουνε τ’ αμπάρια

Το τάισμα της βρύσης Τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων γίνεται το λεγόμενο «τάισμα της βρύσης», σε χωριά της Κεντρικής Ελλάδας. Οι κοπέλες τα χαράματα πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση για να κλέψουν το «άκραντο νερό», δηλαδή αμίλητο γιατί δεν βγάζουν λέξη σε όλη τη διαδρομή. Όταν πάρουν το νερό, αλείφουν τη βρύση με βούτυρο και μέλι με την ευχή, όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι, και όπως γλυκό είναι το μέλι, έτσι γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φθάνουν εκεί, την ταΐζουν με διάφορα προϊόντα όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδί ελιάς. Έλεγαν μάλιστα ότι όποια κοπέλα πήγαινε πρώτη στη βρύση θα ήταν η πιο τυχερή όλο το χρόνο. Έπειτα έριχναν στη στάμνα που θα έφερναν το νερό, ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, κλέβουν το νερό από τη βρύση και γυρίζουν στο σπίτι τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιούνε όλοι από το «άκραντο νερό». Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού και σκορπίζουν και τα τρία χαλίκια στο σπίτι. Στη λαϊκή μας παράδοση ο βάτος φέρνει αισιοδοξία και καλά μαντάτα και διώχνει τα ξόρκια.

Αμίλητο νερό Στην ελληνική λαογραφία με τον όρο αμίλητο νερό ονομάζεται το νερό εκείνο που μεταφέρεται από νεαρές κοπέλες (ανύπαντρες), για την εκτέλεση του λεγόμενου μαντικού εθίμου του "Κλήδονα". Συγκεκριμένα το αμίλητο νερό μεταφέρεται με στάμνες από πηγή ή πηγάδι ή ποταμό, το βράδυ της παραμονής του εορτασμού της γέννησης του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστή στις 24 Ιουνίου, και αμέσως μετά τη δύση του Ηλίου. Χαρακτηρίζεται αμίλητο διότι θα πρέπει κατά τη μεταφορά του οι κοπέλες να κρατήσουν απόλυτη σιγή έναντι οποιωνδήποτε αστειοτήτων, πειραγμάτων, προκλήσεων ή και εκφοβισμών, αν υποστούν από τ’ αγόρια που προστρέχουν στο δρόμο τους ειδικά γι’ αυτό το σκοπό.