ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟY ΠΟΙΗΤΗ ΕΥΓΕΝΙΟY ΔΑΜΟΥΛΑΚΗ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Α3 ΤΟΥ ΓΕΛ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

Εισαγωγικά Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στην Α΄ Λυκείου, στην ενότητα της μοντέρνας ποίησης, αποφασίσαμε η διδάσκουσα με τους μαθητές του Α3 να πάρουμε μια συνέντευξη από τον αγαπητό συνάδελφο και ποιητή Ευγένιο Δαμουλάκη, ο οποίος δίδασκε παράλληλα στο τμήμα το μάθημα της Βιολογίας. Υπήρξαν αρκετοί χρονικοί περιορισμοί και πολλές φορές σκεφτήκαμε να αναβάλουμε το εγχείρημα. Τελικά, μόλις ολοκληρώσαμε την κυρίως αναγνωστική φάση στην εν λόγω ενότητα αρχίσαμε την προετοιμασία της συνέντευξης που ακολουθεί. Κατά την ενασχόλησή μας με αντιπροσωπευτικά δείγματα τόσο της μεταβατικής φάσης όσο και της καθαρά νεωτεριστικής ποίησης (Κ.Καβάφη: Ιθάκη και Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου…, Κ.Γ.Καρυωτάκη: Είμαστε κάτι, Α.Εμπειρίκου: Απόσπασμα από την Ενδοχώρα, Ο.Ελύτη: Η τρελή ροδιά, Μ.Σαχτούρη: Ο Ελεγκτής), αφού αναφερθήκαμε στα ιστορικά γεγονότα, τις κοινωνικές μεταβολές και τα επιστημονικά επιτεύγματα που επηρέασαν τόσο την αντίληψη του κόσμου όσο και την ποιητική έκφραση, συμπληρώσαμε έναν πίνακα δίνοντας αντιστικτικά προς τα γνωρίσματα της παραδοσιακής τα χαρακτηριστικά της μοντέρνας ποίησης (ως προς τη στιχουργική, το λεξιλόγιο, τις εκφάνσεις της δραματικότητας και το κυρίαρχο άλογο στοιχείο που προσδίδει ένα χαρακτήρα ερμητικό) Στη συνέχεια μοιράστηκαν στην τάξη αποσπάσματα από την ποιητική συλλογή του Ε.Δαμουλάκη «Ποιήματα» και συγκεκριμένα τα ποιήματα Στο απέρατο, Συγνώμες, Ήχους Χρώματα με κριτήριο τη νοηματική συγγένεια με αντίστοιχα ποιήματα του Καβάφη αλλά και την ιδιαίτερη θεματική τους. Κατά την προσέγγισή τους δόθηκε έμφαση στη δόμηση των ποιημάτων επί του εδάφους των συνειρμών, στην ανάκληση οπτικών ερεθισμάτων (π.χ. παραπομπή σε τοιχογραφίες του αστικού τοπίου, graffiti), στη μεγαλοθυμία της ποιητικής ψυχής και στο διάλογο που ο ποιητής επιχειρεί, συχνά με γνήσια απολογητική διάθεση, με τη νέα γενιά. Σε ύστερη φάση, αφιερώθηκε μια διδακτική ώρα για την προετοιμασία της συνέντευξης, τη μορφοποίηση των ερωτημάτων και τη διανομή ρόλων με παράλληλη ανάγνωση παράλληλων ποιημάτων, όπως μας είχαν υποδειχθεί από τον ίδιο τον ποιητή (Γιώργος Γαβαλάς: Άποψη και Αλλάζοντας όψη). Η όλη διαδικασία ήταν απολαυστική και έδωσε στους μαθητές τη δυνατότητα να αναδείξουν τη δυναμική της τάξης σε επίπεδο ομάδας.

Παρατίθεται η συνέντευξη: - Πότε ξεκινήσατε να γράφετε; Ποιο γεγονός στάθηκε καταλυτικό; Ξεκίνησα να γράφω από 15 χρόνων από καθαρά προσωπική ανάγκη. Βέβαια η πορεία μέχρι τη δημοσίευση είναι μακρά κι επίπονη. Από εννέα μήτρες φτάνω για παράδειγμα σε μία μόλις ολοκληρωμένη ενότητα κι αυτό μου παίρνει από ένα μέχρι δέκα χρόνια. Στην ποιητική μου διαδρομή με ενθάρρυνε η γνωριμία μου με τον ποιητή Γιώργο Γαβαλά, ο οποίος μου έδωσε καταλυτικές συμβουλές για την διαμόρφωση του ποιητικού μου λόγου. - Γιατί ασχοληθήκατε με την ποίηση κι όχι με την πεζογραφία; Η πεζογραφία είναι ένας εντελώς διαφορετικός κόσμος. Η ποίηση είναι λόγος απέριττος και συνεπτυγμένος. Μετρά πάντα η προσπάθεια κι όχι το αποτέλεσμα κι ότι συμπυκνώνεις πολλά σε ένα τετράστιχο για παράδειγμα. Η ποίηση έχει αμεσότητα, είναι επικοινωνία, συζήτηση στο ίδιο τραπέζι με τον αναγνώστη, σ’ ένα ταξίδι αναζήτησης της ουσίας των πραγμάτων. Το πιο περιεκτικό ποίημα για μένα είναι «Οι σύντροφοι στον Άδη» του Γιώργου Σεφέρη. Από 15 χρόνων έως 51 το διαβάζω με άλλο βλέμμα, καθώς η ποίηση ωριμάζει μέσα από τα βιώματα. Το πρώτο ποίημά μου είχε τίτλο «ένα παραμύθι»,12 τετράστιχα σχετικά με την ελευθερία του ανθρώπου. - Η έμπνευση είναι πηγαία ή χρειάζεται ένας ποιητής να είναι συστηματικός και μεθοδικός έως και σχολαστικός; Η έμπνευση δεν πιέζεται ούτε εκβιάζεται. Πολλές φορές υπάρχει κενό, άλλες τυχαίνει σε μια βδομάδα να ’χω γεννήσει πέντε ιδέες και να ’χω τελειοποιήσει δύο ποιήματα. Η γοητεία της ποίησης, βρίσκεται στην διαδρομή της ιδέας, καθώς ωριμάζει έως την τελεία και την παύλα. - Η συγγραφή είναι μια δραστηριότητα μοναχική; Κλείνεστε στο δωμάτιό σας και γράφετε; Δεν έχω τέτοια κολλήματα. Μπορεί να γράψω σε μια καφετέρια, μέσα σε φοβερή βαβούρα, βέβαια σε συνθήκες απόλυτης προσήλωσης, όταν μ’ αγγίξει η ιδέα.

- Ποιοι σας εμπνέουν; Με ποιους άλλους ποιητές «συγγενεύετε»; Το στιλ μου είναι καθαρά προσωπικό. Μόνιμη πηγή έμπνευσής μου είστε εσείς με την παιδική σας ιδιότητα, γιατί σας βλέπω κάθε μέρα και θέλω να σταθώ αρωγός, όχι με φανφαρονισμούς… Είστε το μέλλον, είστε άτομα που μαθαίνετε μέσα από τα λάθη. - Πολλοί ποιητές θεωρούν ότι η ενασχόληση με την ποίηση δε συμβιβάζεται με την καθημερινότητα ενός επαγγέλματος. Συμφωνείτε; Ωστόσο, είναι δυνατό η ποίηση να είναι αποκλειστική βιοποριστική απασχόληση; Πολλοί βιοπορίζονται μέσω της λογοτεχνίας. Δεν διανοούμαι ότι η τέχνη ισοδυναμεί με επάγγελμα. Όσοι το δηλώνουν έχω την αίσθηση ότι είναι ψώνια, χωρίς να σημαίνει ότι όσοι δεν το δηλώνουν, καλή ώρα, δεν είναι και αυτοί λίγο !!!. Οι περισσότεροι ήταν παράλληλα και επαγγελματίες, όπως ο Καββαδίας, ο Βάρναλης που ήταν και παιδαγωγός, ο Γαβαλάς που ήταν τσαγκάρης…Ο Σεφέρης το δήλωσε αλλά αυτός είχε και τα μέσα, τους πόρους. Για μένα, όμως, η πραγματικότητα, η καθημερινότητα, η στιγμή, το τυχαίο είναι έμπνευση. Καθένας, φυσικά, έχει διαφορετική οπτική και αισθητική. Πιστεύω, ωστόσο, ότι η ποίηση έχει περάσει στο DNA κάπως αδιάφορα, κυρίως μέσα από τη μελοποίηση. Πώς και πότε αποφασίσατε να βγάλετε τα ποιήματα από το συρτάρι και να τα δημοσιεύσετε; Πώς γίνονται οι επαφές με τους εκδοτικούς οίκους; Ποιος σας αξιολόγησε και σας προώθησε; Αυτά που δημοσίευσα παραπέμπουν και εμπεριέχουν δουλειά δώδεκα χρόνων. Είχαν αποσταλεί σε διάφορους εκδοτικούς οίκους (Κέδρος, Άγρας….). Σήμερα λόγω οικονομικής κρίσης, η δυνατότητα δημοσίευσης -έκδοσης ποιημάτων είναι όση και η πιθανότητα να κερδίσεις τον πρώτο αριθμό στο Lotto. Η αξιολόγηση γίνεται στο επίπεδο του εξαιρετικού κατ’ οίκον. Ο οίκος Κέδρος απέρριψε ευγενικά τα ποιήματά μου, ο οίκος Άγρας δεν μου έχει απαντήσει ακόμα !!! Ποιητικό βήμα μου έδωσε ο οίκος Γκοβόστης, συμμετέχοντας στα έξοδα της έκδοσης. Την επιμέλεια των κειμένων είχε η Ευγενία Νικολάου. Έκδοση ποιημάτων σημαίνει στάθμιση της εμπορικότητας και της ποιοτικότητας, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι η ποίηση πουλά λίγο, απευθύνεται το πολύ σε 2000 άτομα (η έκδοσή μου είναι των 500 αντιτύπων). Με λίγα λόγια σημαίνει μεράκι, εκατέρωθεν !!! Συνεχίζετε να γράφετε; Είναι κάτι που δεν σταματά, είναι συνεχόμενο Θα μελοποιήσετε ποιήματά σας; Οι στίχοι μου έχουν την μουσική τους, γιαυτό δεν το θεωρώ απαραίτητο.

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Α3 Μαρμαράς Παύλος Μάρρα Ντενίσα Μέξη Αρμελίνο Μεταξά Εμμανουέλα Μούτσο Σαμπίνα Μπάικα Δήμητρα Μπερτόλη Δήμητρα Μπερτόλη Παρασκευή Μπρόσκα Ενρίκ Μυλωνά Κατερίνα Νίνη Αναστασία Ντόστη Αλίκη Ντόστη Γεωργία Παπαγεωργίου Άννα Παπαϊωάννου Βαρβάρα Παπακωνσταντίου Σπύρος Παππάς Αντρέας Παππάς Νίκος Παρούσος Αντώνης