ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

Τo Παρατηρητήριο Πρόληψης της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού, υπό την εποπτεία του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α.. Το Παρατηρητήριο έχει ως αποστολή το σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων για την πρόληψη της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού, την καταγραφή, τη μελέτη και τη διοχέτευση πρός διαχείριση σε πιστοποιημένους φορείς περιστατικών σχολικής βίας και εκφοβισμού.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ Ο δικτυακός τόπος του Παρατηρητηρίου Πρόληψης της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού έχει ως αποστολή τη μέριμνα για την πρόνοια και την ασφάλεια των μελών της σχολικής κοινότητας απέναντι στη σχολική βία και στον εκφοβισμό. Η δημιουργία αυτού του ιστότοπου αποσκοπεί στην αναζήτηση: ενός κοινού τόπου συνεύρεσης που θα συμβάλει στον εποικοδομητικό διάλογο. Ο ιστότοπος στην παρούσα φάση βρίσκεται σε δοκιμαστική μορφή. Ωστόσο πρόθεση είναι να αποτελέσει έναν δυναμικό χώρο ο οποίος θα εξελίσσεται και θα αναμορφώνεται προκείμενου να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των επισκεπτών του (μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων κτλ)

Τι είναι η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός Οι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν το φαινόμενο είναι: «ενδοσχολική βία», «εκφοβισμός» και «θυματοποίηση». Ορίζουν μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά, με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση ψυχικού και σωματικού πόνου σε μαθητές από τους συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.

Η ενδοσχολική βία κι ο εκφοβισμός έχει πολλές και σοβαρές επιπτώσεις τόσο στη σωματική και ψυχική υγεία όσο και στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα οι συνέπειες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες και είναι δυνατόν να έχουν τραγικά αποτελέσματα.

Γιατί και πώς εκδηλώνεται; Το φαινόμενο είναι σύνθετο και στην εκδήλωσή του συμβάλλει η αλληλεπίδραση ατομικών και περιβαντολλογικών παραγόντων. Ιδιαίτερο ρόλο παίζουν: τα ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών και του οικογενειακού τους περιβάλλοντος το σχολικό περιβάλλον και το ψυχολογικό κλίμα του σχολείου και οι πολιτικές του εκπαιδευτικού συστήματος η στάση των παιδιών, των γονέων και των εκπαιδευτικών απέναντι στη βία ο τρόπος προβολής της βίας από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης

Οι πιο συνηθισμένες εκδηλώσεις της ενδοσχολικής βίας είναι: χειρονομίες, σπρωξιές, ξυλοδαρμοί φραστικές επιθέσεις, βρισιές, προσβολές, απειλές εκβιασμοί καταστροφή προσωπικών αντικειμένων κλοπές σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση αποκλεισμός και απομόνωση από παρέες, ομαδικά παιχνίδια και κοινωνικές δραστηριότητες

Ποιες είναι οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού στα παιδιά έντονο άγχος και αισθήματα ανασφάλειας σχολική αποτυχία, μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν σχολική άρνηση και απουσιάζουν συχνά από το σχολείο φοβίες ψυχοσωματικά προβλήματα (πονοκέφαλοι, πόνοι στην κοιλιά, διαταραχές ύπνου, ενούρηση, κατάθλιψη) τάσεις εξαφάνισης και φυγής από το σπίτι αντικοινωνική και παραβατική συμπεριφορά ως ενήλικες

Πώς φαίνεται ότι ένα παιδί έχει πέσει θύμα σχολικής βίας και εκφοβισμού η μειωμένη διάθεσή του ή η άρνησή του να πάει στο σχολείο με πρόσχημα κάποια αδιαθεσία οι αδικαιολόγητες απουσίες του η πτώση της μαθησιακής του επίδοσης περνά τον χρόνο του στα διαλείμματα κοντά στους εκπαιδευτικούς και στα γραφεία καθυστερεί να πάει στο σχολείο ή αργεί να πάει σπίτι αρχίζει να αλλάζει τις διαδρομές από το σχολείο για το σπίτι και το αντίστροφο τα ρούχα του είναι συχνά σκισμένα και κατεστραμμένα Χάνει τα πράγματά του και τα χρήματά του

Πώς φαίνεται ότι ένα παιδί έχει πέσει θύμα σχολικής βίας και εκφοβισμού Έχει σημάδια και μελανιές στο σώμα ή άλλες ενδείξεις επίθεσης και αποφεύγει να εξηγήσει πως έγιναν αρνείται να συμμετέχει σε σχολικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες υπάρχουν ξαφνικές αλλαγές στη διάθεσή του που επιμένουν παραπονιέται για ψυχοσωματικά προβλήματα

Τι πρέπει να κάνουν οι γονεις; συζητήσουν με το παιδί να το διαβεβαιώσουν ότι δεν ευθύνεται το ίδιο για ό,τι έχει συμβεί να του τονίσουν ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση μαζί να του εξηγήσουν ότι το να μιλήσει για τα περιστατικά βίας και εκφοβισμού δεν είναι «κάρφωμα» να ενημερώσουν τον εκπαιδευτικό και παράλληλα τον διευθυντή του σχολείου να προτείνουν στο παιδί πρακτικούς τρόπους για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων να ζητήσουν συμβουλευτική από ειδικό ψυχικής υγείας

Τι χρειάζεται να γίνει γενικότερα για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού να εκδοθεί άμεσα από το Υπουργείο Παιδείας εγκύκλιος με οδηγίες για την καταγραφή και αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων διορισμός υπεύθυνου εκπαιδευτικού και συμβούλου με συγκεκριμένες αρμοδιότητες (παρακολούθηση διαδικασιών αντιμετώπισης του προβλήματος, ενημέρωση των μαθητών για την πρόσβαση στο σύστημα υποστήριξης, συνεργασία με τους γονείς) διαρκής ενεργή συμμετοχή και συνεργασία των γονέων με το σχολείο απαραίτητη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση του προβλήματος

απαιτείται συνεχής συμβουλευτική των εκπαιδευτικών προς τους μαθητές με στόχο την ενίσχυση της μαθητικής ομάδας για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας χρειάζεται να αναπτυχθούν προγράμματα προαγωγής της ψυχικής υγείας των μαθητών, τα οποία να εντάσσονται στο σχολικό πρόγραμμα χρειάζεται να στελεχωθούν άμεσα οι εκπαιδευτικές περιφέρειες με ειδικούς ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων (παιδοψυχίατρους, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς) ώστε να παρεμβαίνουν στην αντιμετώπιση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων