Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΨΥΧΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Άνδρας 38 ετών, έγγαμος. Προοδευτικά επιτεινόμενη κατάθλιψη τις τελευταίες 4 εβδομάδες. Έναρξη συμπτωμάτων μετά την εγκατάλειψη από τη σύζυγο, που έφυγε με άλλον άνδρα. Στοιχεία από το ιστορικό: δύο επεισόδια σοβαρής κατάθλιψης στη μητέρα με θεραπεία για κατάθλιψη και ένα μανίας, χωρίς περιβαλλοντικό αίτιο. Σε ηλικία 14 ετών, εγκατάλειψη από τη μητέρα, που πήγε να ζήσει με άλλον άνδρα. Ο ασθενής έκτοτε για χρόνια ένοιωθε δυστυχής και εγκαταλελειμένος, αλλά στη συνέχεια το ξεπέρασε. Παντρεύτηκε και έχει δύο παιδιά 13 και 10 ετών. Δύο εβδομάδες μετά την εγκατάλειψη, η σύζυγος επέστρεψε μετανοιωμένη και ζήτησε να τα ξαναβρούν. Παρά την επιστροφή, τα συμπτώματα χειροτέρεψαν. Άρχισε να έχει πρώιμη αφύπνιση, εγκατάλειψε τις δραστηριότητές του και άρχισε να σκέφτεται και να συζητά την αυτοκτονία.

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ Επεξήγηση: Επιστημονική ποσοτική μέθοδος (ερευνητικά αποτελέσματα) Κατανόηση: Ποιοτική, βασίζεται στη συναισθηματική συμμετοχή

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ Προδιαθεσικοί: –Γενετικοί παράγοντες –Τραυματισμοί κατά τον τοκετό –Κοινωνικοί/ψυχολογικοί παράγοντες σε φάσεις της ανάπτυξης Προκλητικοί παράγοντες: –Σωματικές νόσοι, ουσίες –Ψυχολογικό stress –Κοινωνικές αλλάγές Παράγοντες συντήρησης: –Ιδιαίτεροι στη διαταραχή –Κοινωνικές συνθήκες

ΜΟΝΤΕΛΑ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ Αναγωγικό: αναγωγή σε πρώιμα, απλούστερα στάδια Μη αναγωγικό: κατανόηση σε όρους ευρύτερου συνόλου (κοινωνικές επιστήμες) Ιατρικό: σύνδεση με παθολογοανατομικά ευρήματα Συμπεριφορικό: επί τη βάσει παραγόντων που καθορίζουν την φυσιολογική συμπεριφορά

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Ι Η μελέτη της κατανομής των νόσων στο χώρο και χρόνο και των παραγόντων που επηρεάζουν αυτή την κατανομή Ορισμοί: –Περιγραφή της “περίπτωσης” (ICD-10, DSM-IV) –Συχνότητα –Επικράτηση ή επιπολασμός –Επίπτωση

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ Είδη ερευνών στην ψυχιατρική επιδημιολογία: –με ομάδα ελέγχου - case-control study (παράγοντες κινδύνου) –προοπτικές - cohort study –διατμηματικές - cross-sectional (επικράτηση) –Οικολογικές

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΓΕΝΕΤΙΚΗ Ι Στόχοι: –Σχετική συμβολή γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων στην αιτιολογία των ψυχικών διαταραχών –Ο τρόπος κληρονόμησης των διαταραχών που έχουν γενετική βάση –Βιοχημικοί μηχανισμοί που εμπλέκονται στις κληρονομικές νόσους

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΙΙ Είδη ερευνών: –Επιδημιολογικές Μελέτες οικογενειακού κινδύνου Μελέτες διδύμων Μελέτες υιοθεσίας Τρόπος κληρονομικότητας (στατιστικά μοντέλα) –Κυτογενετικές και μοριακής βιολογίας (καρυότυπος, linkage studies, μελέτες συσχέτισης)

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ, ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ & ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ Προβλήματα: –Δυσκολία πρόσβασης στον ζώντα εγκέφαλο –Περιορισμένη αξία των μελετών σε πειραματόζωα –Δυσχέρεια της απόδειξης της σχέσης της συσχέτισης

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΝΕΥΡΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ, ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Απεικονιστικές τεχνικές: –Αξονική τομογραφία –Μαγνιτική τομογραφία –PET scan –SPECT scan –fMRI

Ψυχολογική: μελέτες conditioning, γνωστικές διεργασίες, μηχανισμοί αντιμετώπισης Ηθολογική: παρατήρηση και περιγραφή της συμπεριφοράς Κοινωνιολογική: κοινωνικοί ρόλοι, ρόλος «αρρώστου», συμπεριφορά ως προς την αρρώστια, κοινωνική τάξη, γεγονότα ζωής, πολιτισμικοί παράγοντες, κοινωνική κινητικότητα, μετανάστευση, κοινωνικοί θεσμοί, «πλήρη ιδρύματα» ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ, ΗΘΟΛΟΓΙΚΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΗ

Άνδρας 38 ετών, έγγαμος. Προοδευτικά επιτεινόμενη κατάθλιψη τις τελευταίες 4 εβδομάδες. Έναρξη συμπτωμάτων μετά την εγκατάλειψη από τη σύζυγο, που έφυγε με άλλον άνδρα. Στοιχεία από το ιστορικό: δύο επεισόδια σοβαρής κατάθλιψης στη μητέρα με θεραπεία για κατάθλιψη και ένα μανίας, χωρίς περιβαλλοντικό αίτιο. Σε ηλικία 14 ετών, εγκατάλειψη από τη μητέρα, που πήγε να ζήσει με άλλον άνδρα. Ο ασθενής έκτοτε για χρόνια ένοιωθε δυστυχής και εγκαταλελειμένος, αλλά στη συνέχεια το ξεπέρασε. Παντρεύτηκε και έχει δύο παιδιά 13 και 10 ετών. Δύο εβδομάδες μετά την εγκατάλειψη, η σύζυγος επέστρεψε μετανοιωμένη και ζήτησε να τα ξαναβρούν. Παρά την επιστροφή, τα συμπτώματα χειροτέρεψαν. Άρχισε να έχει πρώιμη αφύπνιση, εγκατάλειψε τις δραστηριότητές του και άρχισε να σκέφτεται και να συζητά την αυτοκτονία. Συζητήστε ένα μοντέλο αιτιολογίας της κατάθλιψης του ασθενούς με τους πιθανούς παράγοντες (εξετάστε τη βαρύτητα και την πιθανότητα συμμετοχής του καθένα), τη σχετική συμβολή του καθένα. Προτείνετε θεραπευτικά σχήματα Συζητήστε την πρόγνωση του συγκεκριμένου ασθενούς