Κοινωνιολογία του Αθλητισμού Παραδόσεις μαθήματος 3 Ζαϊμάκης Γιάννης

Η πολιτική οικονομία του μοντέρνου ποδοσφαίρου Περίοδος μετασχηματισμού του Αγγλ. Ποδοσφαίρου(Taylor) Aνάπτυξη πολιτισμικής βιομηχανίας & «αστικοποίηση» ποδοσφαίρου: προσαρμογή σε ανάγκες μεσαίων στρωμάτων εμφάνιση οπαδού καταναλωτή & τηλεοπτικής κάλυψης αγώνων Από τέλη δεκ. 1980, φάση υπερεμπορευματοποίησης: νέες μορφές επενδύσεων στο άθλημα, ώσμωση με επιχειρηματικές ελίτ, σωματεία ως επιχειρηματικοί όμιλοι, δημιουργία ποδοσφαιρικών συνεταιρισμών για αποτελεσματική οικονομική διαχείριση Θεσμοί παγκόσμιας διακυβέρνησης (FIFA, UEFA ενισχύουν οικονομική αποδοτικότητα διοργανώσεων: Champion League

Απόφαση Μποσμάν οδήγησε στην φιλελευθεροποίηση ποδοσφαίρου (εισαγωγή λογικών ελεύθερης αγοράς, ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίου & εργαζομένων) Νέες μορφές ιδιοκτησίας (αποδέσμευση ιδιοκτήτη από το συναισθηματική ταύτιση με ομάδα) Συνέπειες αλλαγών: Συσσώρευση πλούτου σε λίγες ομάδες και επιχειρηματικούς ομίλους Διερεύνηση αγωνιστικών χασμάτων ανάμεσα σε πλούσια και φτωχά κράτη, τάση ποδοσφαιρικού ολιγαρχισμού στα εθνικά πρωταθλήματα Ποδόσφαιρο ως πολιτισμικό φάστ φουντ: θέαμα γύρω από το οποίο διακινείται ένα πλήθος άχρηστων πληροφοριών και ενεργοποιεί τις φαντασιώσεις λαϊκών ανθρώπων για το καπιταλιστικό όνειρο του ποδοσφαιρικού πλούτου

Burstyn: Ποδόσφαιρο ως βιο-εξουσία: έμφυλη εμπορευματοποιημένη πολιτισμική βιομηχανία που επιδοτείται από το κράτος, οργανώνει φυσικές εμπειρίες και καθορίζει κυριαρχικούς τύπους σωματικής κουλτούρας για όλες τις τάξεις Πρότυπα του επιτυχημένου παράγοντα (ανώτερες τάξεις), του προπονητή & μάνατζερ (μεσαία) & δυναμικού ήρωα τη εργατικής τάξης Ποδόσφαιρο και παγκοσμιοποίηση Προσαρμογή τοπικών κουλτούρων δεν είναι παθητική: διαδικασία τοπικοπαγκοσμιοποίησης (glocalization) Ομογενοποίηση: προσαρμογή σε κανόνες που επιβάλλουν τα συντεχνιακά συμφέροντα των οικονομικών και διοικητικών ελίτ) & ετερογενοποίηση: αναζήτηση & προβολή τοπικών ιδιαιτεροτήτων, ανάπλαση ταυτοτήτων & προβολή της διαφοράς σε ένα υπερτοπικό περιβάλλον Περιφερειακές χώρες π.χ. Βραζιλία χώροι εξαγωγής αθλητών, δημιουργία υβριδικών ομάδων παραγωγής ταλέντων, νοσταλγική στροφή στο παρελθόν και στο ποδόσφαιρο της φαντασίας έναντι της πειθαρχίας & τεχνικής ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου

Οπαδισμός: Νέα πρότυπα οπαδικής συμπεριφοράς (Ultras, Hooligans, οργανωμένοι) Williams: παραδοσιακοί οπαδοί ή πελάτες οπαδοί Παραδοσιακοί: ανδρικές κουλτούρες αφοσίωσης στην ομάδα, στην τοπική κοινότητα, δεσμοί αλληλεγγύης, ενεργητική συμμετοχή με ζωντανή παρακολούθηση, επένδυση με τα εισιτήρια Νέοι πελάτες: αποσυνδεδεμένοι από ταυτίσεις του παρελθόντος με ρευστές ταυτότητες που διαμεσολαβούνται από τις καταναλωτικές συνήθειες της ύστερη νεωτερικότητας Ταυτότητες διαμεσολαβημένες από τα ΜΜΕ, King: Γιουνάιτεντ οπαδοί με κοσμοπολίτικη ταυτότητα στραμμένοι στην Ευρώπη flauner: οπαδοί εξ αποστάσεως Εμπειρία άβαταρ: παρακολούθηση εικονικού ποδόσφαιρου

βασική αντίφαση: οπαδοί μέρος εμπορευματοποιημένης οργάνωσης του ποδοσφαίρου και τη ίδια ώρα διαποτίζουν με ιδεολογία & συναίσθημα τις πρακτικές τους ως θεματοφύλακες των αξιών του αθλήματος Οπαδοί προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες διεκδικώντας αλλαγές και αναπτύσσοντας κινήματα διαμαρτυρίας οπαδικού ή ευρύτερου κοινωνικού χαρακτήρα (π.χ. Ενάντια στο μοντέρνο ποδόσφαιρο, κλπ) Χουλιγκανισμός: κατασκευή των ΜΜΕ, τάση δημιουργίας ηθικού πανικού στις συμπεριφορές των οπαδών, αυξημένος κοινωνικός έλεγχος ενισχύει την αίσθηση της ταυτότητας του χούλιγκανς

Βία, Hooligans και Ultras Hourcade: αυθόρμητη και προμελετημένη βία στοιχείο των οπαδών, βία μέσο υπεράσπισης τιμής ομάδας και συμβολικής υπεροχής, αναζήτηση διέγερσης και κινδύνου, βία έχει περισσότερο συμβολικό και τελετουργικό χαρακτήρα παρά καταστροφικό διάκριση Ultras και Hοοligans Ultras: αφοσίωση στην ομάδα, οργανωμένες ομάδες, βία μέσο υπεράσπιση της τιμής της ομάδας Αμφίσημη στάση: επιδιώκουν να έχουν θεσμικό ρόλο και να εκφράζουν μια κουλτούρα αντίθεση (underground) Hools: συγκρουσιακός χαρακτήρας, αποδοχή της βίας, οργάνωση σε άτυπες ομάδες