Με τη βοήθεια του υπομνήματος του ίδιου χάρτη διακρίνετε τις θάλασσες που σημειώσατε σε αβαθείς και βαθιές. Με τη βοήθεια του χάρτη εντοπίστε και σημειώστε πέντε από τις θάλασσες που περιβρέχουν την Ευρώπη. Αυτός ο διαμελισμός της ηπείρου, σε συνδυασμό με το γεγονός πως κανένα σημείο της δεν απέχει πάνω από 1.000 χιλιόμετρα από τη θάλασσα, εξηγεί εύκολα γιατί από τις απαρχές της ιστορίας τους οι Ευρωπαίοι στράφηκαν προς το θαλάσσιο στοιχείο, αφού εξάλλου ελάχιστα ευρωπαϊκά κράτη δε βρέχονται από θάλασσα. Παρατηρήστε την ακτογραμμή της Ευρώπης και τα νησιά της. Στη συνέχεια παρατηρήστε στον παγκόσμιο χάρτη 3.2 σελ 17 την ακτογραμμή των άλλων ηπείρων. Θα χαρακτηρίζατε τον οριζόντιο διαμελισμό της ηπείρου μας ήπιο ή έντονο; Η Ευρώπη εξαιτίας του ακανόνιστου σχήματος της, έχει μεγάλη ακτογραμμή και έντονο οριζόντιο διαμελισμό Ναι σχετίζονται με τη γεωλογική ιστορία των περιοχών που περιβρέχουν γιατί οι βαθιές σχηματίστηκαν από την γεωτεκτονική δραστηριότητα ενώ οι αβαθείς από το λιώσιμο των παγετώνων Θάλασσες αβαθείς έως 200 μέτρα (Μπάρεντς, Λευκή, Βόρεια), και βαθιές από 200 μέτρα έως και 2000 μέτρα (Νορβηγική, Λιγυρική, Τυρρηνική, Ιόνιο, Μαύρη) Τα βάθη των θαλασσών σχετίζονται με τη γεωλογική ιστορία των περιοχών που περιβρέχουν; Σε ποιο τμήμα (βόρειο ή νότιο) της Ευρώπης βρίσκονται οι περισσότερες βαθιές θάλασσες και σε ποιο οι περισσότερες αβαθείς; Οι περισσότερες βαθιές θάλασσες βρίσκονται στη Β.Ευρώπη και οι αβαθείς στη Ν.Ευρώπη Έτσι, δεν είναι περίεργο που οι περισσότεροι ευρωπαϊκοί λαοί έχουν σπουδαία ναυτική παράδοση ενώ πολλοί ήταν οι σπουδαίοι Ευρωπαίοι θαλασσοπόροι την εποχή των μεγάλων εξερευνήσεων (15ος-16ος αιώνας). Στη στενή σχέση των Ευρωπαίων με τη θάλασσα και στα ταξίδια τους στον κόσμο οφείλεται η διάδοση πολλών ευρωπαϊκών γλωσσών στον πλανήτη. Λόγω του έντονου οριζόντιου διαμελισμού της Ευρώπης, σχεδόν το 30% του εδάφους της αποτελείται από χερσονήσους, το 7% του εδάφους της αποτελείται από νησιά, ενώ η ακτογραμμή της έχει το τεράστιο μήκος των 80.000 χιλιομέτρων περίπου. Η Βόρεια και η Βαλτική θάλασσα (παλιά λίμνη ) ενώνονται με δύο στενούς πορθμούς (Σκάγερακ και Κάτεγατ).

Με τη βοήθεια του πολιτικού χάρτη της Ευρώπης συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα Σημειώστε τον αριθμό των ευρωπαϊκών χωρών που δε βρέχονται από θάλασσα Συγκρίνετε τα ευρήματά σας με αυτά της 2ης εργασίας του Μαθήματος 5 Τα ευρωπαϊκά κράτη είναι 46 Από θάλασσα βρέχονται τα 32 και 14 δεν βρέχονται από θάλασσα Μαύρη θάλασσα: Βουλγαρία,Ρουμανία, Ουκρανία,Ρωσία,Τουρκία Μεσόγειος: Ισπανία,Γαλλία, Μονακό, Ιταλία,Μάλτα,Σλοβενία,Κροατία,Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Αλβανία, Ελλάδα,Κύπρος,Τουρκία 14 ευρωπαϊκές χώρες δε βρέχονται από θάλασσα: Λευκορωσία, Μολδαβία, ΠΓΔΜ,Σερβία,Ουγγαρία,Σλοβακία,Τσεχία,Αυστρία,Λιχνεστάιν,ΑΜαρίνος,Ελβετία,Λουξεμβούργο,Ανδόρα,Βατικανό Βαλτική θάλασσα:Γερμανία,Δανία, Ρωσία, Πολωνία, Λιθουανία,Σουηδία,Λετονία, Εσθονία,Φιλανδία Βόρεια θάλασσα: Ην Βασίλειο, Βέλγιο, Ολλανδία,Γαλλία,Γερμανία,Δανία,Νορβηγία

Ρότερνταμ Αμβούργο Μπέργκεν Η Ελλάδα είναι 1η ναυτιλιακή δύναμη στο κόσμο σε πλοιοκτησία διατηρεί το 5% της παγκόσμιας χωρητικότητας και 4η θέση παγκοσμίως στην υπό ελληνική σημαία ναυτιλία Ο ελληνικός, ο γερμανικός και ο νορβηγικός εμπορικός στόλος είναι οι τρεις πρώτοι στόλοι της Ευρώπης με κριτήριο την πλοιοκτησία. Χάρτλπούλ Γκρίμσμπι Με το μολύβι σας ακολουθήστε την ακτογραμμή της Ευρώπης στον πολιτικό χάρτη της εικόνας 25.1. Αφού παρατηρήσετε τον πίνακα 12.4, βρείτε και κυκλώστε πέντε λιμάνια που θα συναντήσετε σ' αυτή την «περιήγησή» σας και αναφέρονται στον παραπάνω πίνακα. Αμβέρσα Λονδίνο Χάβρη Το Ρότερνταμ είναι το μεγαλύτερο λιμάνι στην Ευρώπη και 3ο στον κόσμο γιατί βρίσκεται σε στρατηγική θέση Αλγκεθίρας Μασσαλία

Με τη βοήθεια του χάρτη ορυκτού πλούτου της Ευρώπης (εικόνα 43 Με τη βοήθεια του χάρτη ορυκτού πλούτου της Ευρώπης (εικόνα 43.1), εντοπίστε σε ποια θάλασσα υπάρχουν σημαντικά ενεργειακά κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου; Σημαντικά ενεργειακά κοιτάσματα βρίσκονται στη Βόρεια Θάλασσα

Οι κάτοικοι των παραθαλάσσιων περιοχών εκτός από την αλιεία ασχολούνται με τον τουρισμό, θαλασ σπόρ και ότι έχει σχέση με τη θάλασσα Πολλές χώρες έχουν σημαντική αγροτική παραγωγή και σε συνδυασμό με τις πρώτες ύλες ανέπτυξαν βιομηχανική παραγωγή, τα οποία διακινούν μέσω των θαλασσών Η αλιεία είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη ειδικά σε κράτη που βρίσκονται κοντά στον Ατλαντικό, στη Βόρεια θάλασσα και στη Βαλτική (Ισλανδία, Νορβηγία, Ηνωμένο Βασίλειο κ.ά.), με σημαντικότερα αλιεύματα τη ρέγκα και τον βακαλάο. Με τη βοήθεια του χάρτη αγροτικής παραγωγής της Ευρώπης (εικόνα 38.1), εντοπίστε και σημειώστε τα οφέλη που προκύπτουν για τους κατοίκους της ηπείρου μας από τις θάλασσες.

Ο Ιταλός Χριστόφορος Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική Ο Πορτογάλος Βάσκο ντα Γκάμα έκανε το γύρο της Αφρικής και έφτασε στην Ινδία O Βρετανός Τζέιμς Κούκ που έπλευσε δύο φορές το γύρο του κόσμου O Πορτογάλος Φερδινάνδος Μαγγελάνος βρήκε το νότιο πέρασμα μεταξύ Ατλαντικού και Ειρηνικού Ο Κεφαλλονίτης Ιωάννης Φωκάς γνωστός με το ισπανικό όνομα Χουάν ντε Φούκα εξερεύνησε τις δυτικές ακτές της Βορείου Αμερικής για λογαριασμό του ισπανικού Θρόνου. Το όνομά του δόθηκε σε στενό ανάμεσα στην νήσο Βανκούβερ και τις ΗΠΑ, το οποίο οδηγεί στο λιμάνι του Βανκούβερ.

Παρατηρήστε τον χάρτη 12.5. Σημειώστε τους κινδύνους που απειλούν τις θάλασσες της Ευρώπης. Η ρύπανση από τις ανθρώπινες δραστηριότητες (όπως π.χ. τα ναυάγια των πετρελαιοφόρων που ρυπαίνουν τα θαλάσσια οικοσυστήματα με εκατοντάδες χιλιάδες τόνους πετρέλαιο) και η υπεραλίευση (που οδηγεί στον αφανισμό πολλά είδη θαλάσσιας πανίδας) είναι δύο από τους σημαντικότερους κινδύνους για τις θάλασσες που βρέχουν την Ευρώπη.