Η ΛΑΜΨΗ ΤΗΣ ΙΣΛΑΜΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ του Ν. Καστάνη

Η ραγδαία εξάπλωση του Ισλάμ μετά το θάνατο του Μωάμεθ Μωάμεθ Μετά το θάνατο του Μωάμεθ (περ ), του Προφήτη του Ισλάμ, οι οπαδοί του έσπευσαν με ζήλο να διαδώσουν τη νέα τους θρησκεία. Και μέσα σε λίγες δεκαετίες κατέκτησαν το μεγαλύτερο μέρος του αρχαίου κόσμου.

Ο καθηγητής Γρηγόριος Ζιάκας, της θεολογικής Σχόλης του Α.Π.Θ. σημείωσε 

Και ο καθηγητής Δημήτριος Γούτας, του πανεπιστήμιου Γέηλ, επισήμανε : Την πρώτη περίοδο της εξάπλωσης του Ισλάμ, η δυναστεία των Ομεϊάδων ( ) έκανε πρωτεύουσα τη Δαμασκό και στηρίχθηκε στο βυζαντινό πρότυπο διοίκησης, η οποία επανδρώθηκε, σε μεγάλο ποσοστό, από στελέχη που είχαν βυζαντινή (ελληνική) παιδεία. περιφρονητική αδιαφορία Αυτά τα στελέχη ήταν φορείς της κυρίαρχης νοοτροπίας του Βυζαντίου, που διέπονταν, τότε, με μια περιφρονητική αδιαφορία για τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό.

Κατά συνέπεια, αυτό το πνευματικό κλίμα δεν ευνοούσε, τότε, το περιβάλλον των χαλίφηδων για μια ιδιαίτερη επιθυμία πρόσληψης της αρχαία ελληνικής γνώσης. Αντίθετα οι δυναστεία των Αββασιδών ( ), που μετέφεραν την πρωτεύουσα στη Βαγδάτη, χρησιμοποίησαν, σε μεγάλο βαθμό, Πέρσες, ως ανώτερα διοικητικά στελέχη. Τα στελέχη αυτά όχι μόνο δεν είχαν αδιαφορία ή αποστροφή στην αρχαία ελληνική παιδεία, αλλά την απηχούσαν, σε μεγάλο βαθμό, λόγω της επίδρασης που δέχθηκαν από τους μονοφυσίτες και τους νεστοριανούς.

Νέες πολιτισμικές διαστάσεις του Ισλάμ, την περίοδο των Αββασιδών Μια αξιοσημείωτη καινοτομία ήταν η χρησιμοποίηση του χαρτιού ως μέσον επικοινωνίας. Οι Άραβες έμαθαν για το χαρτί, το 751 μ. Χ., από κινέζους αιχμαλώτους, οι οποίοι διέδωσαν την τέχνη τους στον κόσμο του Ισλάμ. Γύρω στο 800 μ. Χ. επιβλήθηκε η χρησιμοποίηση του γραπτού λόγου, στο χαρτί, σ’ όλες τις κυβερνητικές υπηρεσίες, ως αντικειμενικός τρόπος συστηματοποίησης και διεκπεραίωσης της διοικητικής λειτουργίας.

Ραγδαία ήταν η ανάπτυξη των οικονομικών και εμπορικών δραστηριοτήτων Η οικονομία της Ισλαμικής Αυτοκρατορίας στηρίζονταν από την αρχή σε δύο νομίσματα, το περσικό ασημένιο ντιρχάμ και το βυζαντινό χρυσό δηνάριο. Κατά συνέπεια οι υπολογισμοί με τις αξίες των εμπορευμάτων και οι αντιστοιχίες τους στα δύο νομίσματα ήταν μια από τις καθημερινές τους ανάγκες. γραπτές συμφωνίες Δημιουργήθηκαν νέες επιχειρηματικές μορφές και μέθοδοι, όπως π.χ. τα διάφορα είδη συνεταιρισμών ή οι περιπτώσεις δανεισμών. Όλες αυτές οι δραστηριότητες και οι συναλλαγές στηρίζονταν σε γραπτές συμφωνίες, δηλ. σε συμβολαιογραφικές πράξεις, όπου ο έλεγχος και η επαλήθευση των συμφωνηθέντων έπρεπε να μπορούσε να γίνει άμεσα, αντικειμενικά και απρόσκοπτα, για να εξασφαλίζεται η φερεγγυότητα

Στο πλαίσιο αυτό, οι υπολογιστικές τεχνικές με τον άβακα ή με τη βοήθεια των δακτύλων ήταν τελείως ακατάλληλες, γιατί δεν κατέγραφαν τις ενδιάμεσες πράξεις (άρα δεν ήταν δυνατή η επαλήθευση τους), παρά μόνο το αποτέλεσμα. Αντίθετα οι γραπτές διαδικασίες υπολογισμών ήταν πλήρως συμβατές με τις απαιτήσεις ελέγχου. Οι νέες αυτές συνθήκες της εμπορικής δραστηριότητας οδήγησαν στην ανάπτυξη της Λογιστικής και της Τήρησης Λογιστικών Εγγράφων και Βιβλίων σε στενή σχέση μ’ ένα νέο είδος Αριθμητικής, της Εμπορικής Αριθμητικής.

Μια αξιοσημείωτη, επίσης, ιδιαιτερότητα στην παιδεία του Ισλάμ, την εποχή των Αββασιδών ήταν η ισχυρή μεταφραστική ώθηση που δόθηκε, από τον χαλίφη αλ-Μαμουν ( ). Οίκος της Σοφίας, ένα σημαντικότατο κέντρο ερευνών και μεταφράσεων. Τότε ιδρύθηκε ο Οίκος της Σοφίας, ένα σημαντικότατο κέντρο ερευνών και μεταφράσεων.

Ο αλ-Χουαρίζμι, ένας πρωτοπόρος της Ισλαμικής μαθηματικής παιδείας Μεταξύ των πρώτων επιστημόνων που επάνδρωσαν τον Οίκο της Σοφίας ήταν κι ο αλ-Χουαρίζμι. Ήταν περσική καταγωγής και προέρχονταν από τα βόρειο-ανατολικά της Περσίας, στο νότιο μέρος της λίμνης Αράλη. Έγραψε ένα βιβλίο για τους αριθμητικούς υπολογισμούς, ένα βιβλίο για την τεχνική επίλυσης προβλημάτων με τη βοήθεια αγνώστων και συνέταξε αστρονομικούς πίνακες. Επίσης, ασχολήθηκε με τους αστρολάβους και με τα ηλιακά ρολόγια.

Οι Ινδικοί υπολογισμοί Με την υιοθέτηση κι ανάπτυξη του Ινδικού τρόπου αναπαράστασης των αριθμών και των αλγοριθμικών υπολογισμών δημιουργήθηκε ένα νέο υπόβαθρο για την προώθηση των Μαθηματικών. Στην Ισλαμική μαθηματική παιδεία συστηματοποιήθηκαν οι αριθμητικοί υπολογισμοί και ο λογισμός κλασμάτων.

Το “Κιτάμπ αλ-τζαμπρ”, δηλ. το “Βιβλίο της Άλγεβρας” τεχνική των αγνώστων Είναι ένα βιβλίο όπου παρουσιάζεται, συστηματικά, η τεχνική των αγνώστων στην επίλυση μαθηματικών προβλημάτων.

Αναπτύχθηκαν τα θεωρητικά και πρακτικά Μαθηματικά Οι μεταφράσεις της ελληνικής μαθηματικής κληρονομιάς ώθησαν τους άραβες επιστήμονες στην εμβάθυνση και ανάπτυξή τους. Παράλληλα καλλιεργήθηκαν συστηματικά οι πρακτικές εφαρμογές των Μαθηματικών, στην τοπογραφία, στην αστρονομία, στην μέτρηση του χρόνου και στην τεχνολογία.

Η πρόοδος της Ισλαμικής μαθηματικής παιδείας Είναι γεγονός με τις μεταφράσεις των ελληνικών έργων έσωσαν, ανάδειξαν και ανάπτυξαν την ελληνική μαθηματική παιδεία. Και με την αναδιοργάνωση του αριθμητικού λογισμού, αξιοποιώντας τις Ινδικές γνώσεις και τεχνικές, έδωσαν μια νέα προοπτική στην ανάπτυξη των Μαθηματικών

Ομάρ Καγιάμ (περ )