ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΕΙΔΗ- Η ΕΥΘΥΝΗ ΕΝΟΣ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΕΙΔΗ- Η ΕΥΘΥΝΗ ΕΝΟΣ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΟΛΙΤΗ Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του ΤΕΕ Ειδικής Αγωγής Α΄ Βαθμίδας Νάξου Εκπαιδευτκοί: Προμπονά Άννα, ΠΕ 15 Λασκαρίδης Παναγιώτης, ΠΕ 17.03

Η χελώνα καρέτα (caretta-caretta) Ένα από τα πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών  Ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρχουν στον πλανήτη

Κίνδυνοι που την απειλούν Η οικολογική υποβάθμιση των οικοσυστημάτων που τη φιλοξενούν όπως: Η οικιστική και τουριστική ανάπτυξη των παραλιών ωοτοκίας και οι διάφορες κατασκευές στην άμμο, Ο τεχνητός φωτισμός που αποπροσανατολίζει τα μικρά αλλά και η διάβρωση των παραλιών. Η κλιματική αλλαγή απειλεί επίσης τα οικοσυστήματά της και τις παραλίες ωοτοκίας. Η παγίδευση σε αλιευτικά εργαλεία αλλά και η ηθελημένη θανάτωση αποτελούν έναν επιπλέον ανθρωπογενή κίνδυνο.

Η Μεσογειακή φώκια (Monachus- monachus) Είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι του χθες, του σήμερα και του αύριο των ελληνικών θαλασσών και της Μεσογείου. Στην Ελλάδα μάλιστα, ζει και αναπαράγεται ο μισός περίπου παγκόσμιος πληθυσμός της, δηλαδή 250 με 300 άτομα.  Ιερό ζώο, υπό την προστασία του Ποσειδώνα και του Απόλλωνα, σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες…

Κύριες απειλές της φώκιας Η μείωση τροφής, η τυχαία παγίδευση κατά τις αλιευτικές δραστηριότητες και η ηθελημένη θανάτωση. Επίσης, η φώκια, όπως και όλα τα παράκτια είδη, απειλούνται πολύ περισσότερο από την υποβάθμιση των παράκτιων οικοσυστημάτων λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, αφού χρησιμοποιούν τις ακτές για να ξεκουραστούν και να γαλουχήσουν τα μικρά τους. Τέλος, μια απτή απειλή για τις Μεσογειακές φώκιες σε ό, τι αφορά την κλιματική αλλαγή είναι η περίπτωση ανόδου της στάθμης της θάλασσας, οπότε και θα χαθούν ενδεχομένως χιλιάδες θαλάσσιες σπηλιές.

Τα Δελφίνια «Εφευρέτες» του συστήματος σόναρ, εξαιρετικοί ακροβάτες, δεινοί κολυμβητές, θιασώτες του έρωτα, οι πλέον κοινωνικοί κάτοικοι των ελληνικών θαλασσών.  Όλα τα δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθεια του οποίου προσανατολίζονται, εντοπίζουν την τροφή τους και επικοινωνούν μεταξύ τους. Μια επικοινωνία με κώδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για ένα θαλάσσιο θηλαστικό. 

Απειλές των δελφινιών Δυστυχώς όμως, παρότι είναι τόσο αξιαγάπητα, ο άνθρωπος παραμένει ο μοναδικός φυσικός τους εχθρός. Πετρελαϊκή ρύπανση, μόλυνση από τη συσσώρευση τεχνητών χημικών ενώσεων στους ιστούς τους, όχληση, κλιματική αλλαγή, ηχορύπανση, παρενόχληση από σκάφη αναψυχής, στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για υδρογονάνθρακες απειλούν όλα τα είδη δελφινιών αλλά και τα υπόλοιπα θαλάσσια θηλαστικά.

Πτεροφάλαινα Το δεύτερο μεγαλύτερο ζώο του κόσμου και το ταχύτερο είδος φάλαινας παγκοσμίως H πτεροφάλαινα (Balaenoptera physalus) είναι ο «αγαθός και σβέλτος» κάτοικος της Μεσογείου και κολυμπάει ανάμεσά μας, με ταχύτητες που αγγίζουν τα 37 χλμ/ώρα.

Κίνδυνοι που την απειλούν Η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζουν οι πτεροφάλαινες είναι η σύγκρουση με τα σκάφη, που μπορεί να τις οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο. Η Ελλάδα αποτελεί κομβικό σημείο της Μεσογείου, μιας λεκάνης που παρότι καλύπτει μόλις το 0,8% των παγκόσμιων ωκεανών είναι δίαυλος για το 30% της διεθνούς ναυσιπλοΐας. Ως εκ τούτου, ο θόρυβος των μεγάλων πλοίων που διέρχονται από περιοχές σημαντικές για τα κητώδη και εκπέμπεται σε 24ωρη βάση, επηρεάζει και απειλεί ποικιλοτρόπως τα θαλάσσια θηλαστικά. Η πετρελαϊκή ρύπανση, η παρενόχληση από τα σκάφη αναψυχής, η ηχορύπανση, η κλιματική αλλαγή, η όχληση και οι στρατιωτικές ασκήσεις και έρευνες για υδρογονάνθρακες, είναι κοινές απειλές για όλα τα θαλάσσια θηλαστικά.

Συνέπειες από την εξαφάνιση των ειδών Απώλεια Βιοποικιλότητας Διαταραχή της ισορροπίας του οικοσυστήματος Δραματική μείωση Βιοποικιλότητας Υποβάθμιση των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων (παροχή νερού, εδάφους, ξυλείας, τροφής) Μείωση Βιοποικιλότητας Αρνητική επίπτωση στις οικονομικά ασθενέστερες κοινωνίες που η επιβίωσή τους εξαρτάται άμεσα από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων (π.χ. παράκτια αλιεία)

Άμεσες απειλές για τη βιοποικιλότητα 1. Η απώλεια, ο κατακερματισμός ή η μετατροπή ενδιαιτημάτων, για παράδειγμα εξαιτίας της άναρχης δόμησης ή της επέκτασης αγροτικής γης. 2. Η υπερεκμετάλλευση φυσικών πόρων και ειδών (π.χ. υπεραλίευση). 3. Η ρύπανση. 4. Η εισαγωγή και εξάπλωση εισβαλόντων ειδών. 5. Η επιταχυνόμενη, εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας, κλιματική αλλαγή.

Πηγές ρύπανσης του θαλάσσιου οικοσυστήματος στο νησί της Νάξου Αστικά λύματα (θολό υγρό που περιέχει νερό, αιωρούμενα οργανικά και ανόργανα συστατικά, στερεά κολλοειδή σωματίδια, διαλυμένα συστατικά και μικροοργανισμούς) Βιομηχανικά υγρά απόβλητα (παράγονται από τις βιομηχανίες μέσα από τις διαδικασίες παραγωγής, επεξεργασίας και ψύξης) Αγροτική Ρύπανση(ρύπανση από λιπάσματα, φυτοφάρμακα, εντομοκτόνα που χρησιμοποιούνται στη γεωργία για την προστασία των καλλιεργειών από έντομα, ζιζάνια, μύκητες, βακτήρια, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας βραχυπρόθεσμα)

Καθαρισμός της ακτής του Αγίου Γεωργίου από τους μαθητές μας Στα πλαίσια του προγράμματος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, οι μαθητές μας ευαισθητοποιήθηκαν και μαζί με τους υπεύθυνους καθηγητές ανέλαβαν να καθαρίσουν τη συγκεκριμένη παραλία από τα απόβλητα που βρίσκονταν εκεί.

Συμπεράσματα Τα περιβαλλοντικά προβλήματα ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον, συνδέονται με τη λειτουργία των ανθρώπινων κοινωνιών, τις αντιλήψεις του ανθρώπου για το φυσικό περιβάλλον, τις πολιτισμικές, οικονομικές και πολιτικές επιλογές και επομένως, αφορούν άμεσα το κοινωνικό περιβάλλον. Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών απαραίτητη κρίνεται η διαμόρφωση νέων αξιών που έχουν ως γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος. Σε αυτό το γνώμονα κινήθηκε και το περιβαλλοντικό πρόγραμμα το οποίο εκπονήσαμε.