ΗΜΥ 007 – Τεχνολογία Πληροφορίας Διάλεξη 2 ΗΜΥ 007 – Τεχνολογία Πληροφορίας Διάλεξη 2 Παγκόσμιος Ιστός ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΜΑΤΗΗΜΑΤΟΣ www.eng.ucy.ac.cy/mandreou/courses/ECE007/index.html TΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

Περίληψη Τι είναι ο Παγκόσμιος Ιστός (WWW) Πως λειτουργεί το WWW Γιατί δημιουργήθηκε Πως λειτουργεί το WWW Διανομή πληροφορίας Η δομή του WWW Αρχεία HTML Διευθύνσεις URL

Το Διαδίκτυο (Internet) Παγκόσμιο δίκτυο πολλών δικτύων υπολογιστών Το δίκτυο του Πανεπιστημίου Κύπρου είναι μέρος του διαδικτύου Έχει χιλιάδες συνδεμένους υπολογιστές Αποτελείται από υπολογιστές που στεγάζονται σε διαφορετικά κτίρια σε διάφορες περιοχές Βασίζεται σε υλικό και λογισμικό επικοινωνίας

Τεχνολογίες Διαδικτύου Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email): επιτρέπει στους χρήστες να στέλνουν μηνύματα. Το telnet: επιτρέπει στους χρήστες να συνδέονται στον υπολογιστή ενός άλλου χρήστη. Το ftp (file transfer protocol) επιτρέπει στους χρήστες να συνδέονται σε έναν άλλο υπολογιστή με μόνο σκοπό την μεταφορά αρχείων. Ο παγκόσμιος ιστός (world wide web) ενοποιεί τις παραπάνω τεχνολογίες και επιτρέπει με φιλικό στον χρήστη τρόπο πρόσβαση σε μεγάλη ποσότητα και ποικιλία πληροφορίας.

Παγκόσμιος Ιστός (WWW) Ισχυρό και εύχρηστο μέσο για την προσπέλαση, αναζήτηση και ανεύρεση πληροφοριών στο Διαδίκτυο. Διασυνδέει πληροφορίες αποθηκευμένες σε χιλιάδες υπολογιστές του Διαδικτύου. Ένας εικονικός “χώρος” Επικοινωνία μέσω ειδικών "εγγράφων" υπερκειμένου (hypertext) Τo hypertext είναι διαδραστικό (interactive) ο χρήστης μπορεί να επιδράσει με αυτό δυναμικά.

Εξέλιξη Παγκόσμιου Ιστού Το WWW αναπτύχθηκε αρχικά στο CERN (Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικής Έρευνας) της Γενεύης το 1989 από την ομάδα του Tim Berners – Lee και σήμερα έχει καθιερωθεί ως η κεντρική υπηρεσία του Internet. Ο στόχος ήταν να επιτρέπει σε ερευνητές Πυρηνικής Φυσικής ανά τον κόσμο να επικοινωνούν και να ανταλλάσσουν κείμενα μεταξύ τους. Στα τέλη του 1990 η βασική ιδέα είχε υλοποιηθεί στο CERN και το 1993 χρησιμοποιούταν από χρήστες παγκοσμίως. Η τεράστια επιτυχία του Παγκόσμιου Ιστού ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την ραγδαία εξάπλωση του Διαδικτύου.

Η εξάπλωση του Διαδικτύου Host = υπολογιστής με εγγεγραμμένη διεύθυνση στο Διαδίκτυο

Η εξάπλωση του Παγκόσμιου Ιστού

Λόγοι Εξάπλωσης Εύκολη πρόσβαση Ενσωμάτωση πολυμεσικών χαρακτηριστικών Ποικιλία πληροφοριών Εύκολη αναζήτηση πληροφοριών Δυνατότητα δημοσίευσης στον καθένα Εύκολη και ευέλικτη αναβάθμιση πληροφοριών Μικρό κόστος δημοσίευσης Συνεχής λειτουργία Χρήση υπερκειμένου (hypertext) Ενοποίηση άλλων τεχνολογιών του διαδικτύου

Νέες Υπηρεσίες και Τεχνολογίες Στο WWW πραγματοποιούνται: Τηλεδιάσκεψη Ηλεκτρονικό εμπόριο Τηλε-εκπαίδευση Τηλεφωνία μέσω Διαδικτύου Βίντεο και Ήχος Συνεχούς Ροής Εικονική Πραγματικότητα Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Ενδοδίκτυα (Intranets) Κατανεμημένες διαδικτυακές βάσεις δεδομένων

Οργάνωση Πληροφοριών στο WWW Οι πληροφορίες είναι οργανωμένες σε ηλεκτρονικές σελίδες που ονομάζονται Ιστοσελίδες (Web pages) Μια ιστοσελίδα ή έγγραφο υπερκειμένου μπορεί να περιλαμβάνει πολυμέσα: κείμενο, εικόνες, κινούμενες εικόνες, ήχο και video. Τοποθεσία ιστού ή ιστότοπος (Web Site) είναι μία συλλογή από ιστοσελίδες που συντηρούνται από κάποιο πρόσωπο (φυσικό ή νομικό). π.χ. το σύνολο των σελίδων που βρίσκονται στη διεύθυνση www.ucy.ac.cy αποτελεί το Web site του Πανεπιστημίου Κύπρου Οι σελίδες που διασυνδέει ο ιστός μπορεί να βρίσκονται οπουδήποτε στον κόσμο παγκοσμιότητα του WWW

Ιστότοπος Αρχική σελίδα Σύνδεσμος Η αρχική σελίδα ενός ιστότοπου είναι το σημείο εισόδου προς τις υπόλοιπες σελίδες της συλλογής και ονομάζεται home page. Οι Ιστοσελίδες συνδέονται μεταξύ τους με συνδέσμους ή συνδέσεις (links). Μέσω των συνδέσμων ο χρήστης μεταπηδά από μία σελίδα στη άλλη Όπως φυλλομετρούμε ένα βιβλίο

Ιστοσελίδα Έγγραφο Υπερκειμένου (Hypertext) ή έγγραφο HTML Υπερκείμενο ή ιεραρχημένο κείμενο αποτελεί το βασικό οργανωτικό σχήμα πληροφοριών στο Διαδίκτυο. Με βάση αυτό το σχήμα μέσα στα κείμενα υπάρχουν λέξεις ή εικόνες  σύνδεσμοι (hyperlinks) που παραπέμπουν αυτόματα σε επιπλέον πληροφορίες, οι οποίες  μπορεί να βρίσκονται στον ίδιο Η/Υ ή σε άλλο Η/Υ στο Διαδίκτυο

Δικτυακή διεύθυνση σελίδας (URL) Κάθε ιστοσελίδα έχει τη δική της (μία και μοναδική) διεύθυνση που προσδιορίζει το που βρίσκονται οι πληροφορίες. Η διεύθυνση λέγεται URL (Universal Resource Locator) Ταυτότητα σελίδας - δεν αλλάζει ενώ η τοποθεσία της σελίδας μπορεί να αλλάξει Αν γνωρίζουμε τη διεύθυνση μιας σελίδας μπορούμε να την εμφανίσουμε απευθείας. Περιέχει εντολές που μας επιτρέπουν να δούμε την σελίδα Παράδειγμα: η διεύθυνση της ιστοσελίδας του μαθήματος ΗΜΥ 007 είναι http://www.eng.ucy.ac.cy/mandreou/courses/ECE007/index.html

Ιστοσελίδα του μαθήματος

Ανεύρεση Πληροφοριών Λογισμικά πλοήγησης ή φυλλομέτρησης δικτύου (Web browser software) Netscape Internet Explorer Μηχανισμοί αναζήτησης Ιστού (Web Search Engine) Google http://www.google.com http://www.google.com.gr Yahoo http://www.yahoo.com Lycos http://www.lycos.com/

Ανεύρεση Πληροφοριών Μοντέλο πελάτη / εξυπηρετητή Πελάτης (client) = Λογισμικό πλοήγησης ή αναζητητής ή φυλλομετρητής (Web browser) Μέσω του γίνεται σύνδεση με ένα Η/Υ που περιέχει την σελίδα που θέλει ο χρήστης Εξυπηρετητής ιστού (web server) = το λογισμικό που «υπηρετεί» τις ιστοσελίδες όταν τις ζητά ο χρήστης Είναι συνεχώς ενεργό και έτοιμο να δεχτεί αιτήσεις

Μοντέλο πελάτη / εξυπηρετητή Για την επικοινωνία χρησιμοποιείται το πρωτόκολλο HTTP (HyperText Transfer Protocol - πρωτόκολλο μεταφοράς υπερκειμένου) Ένα σύνολο από κανόνες για την ανταλλαγή αρχείων πολυμέσων στον παγκόσμιο ιστό Κατά την διάρκεια της επικοινωνίας O browser αναλαμβάνει να: επικοινωνήσει με τον server και να "κατεβάσει" τις ιστοσελίδες, δηλαδή να τις μεταφέρει στον τοπικό υπολογιστή. παρουσιάσει στον χρήστη το περιεχόμενο των ιστοσελίδων, το οποίο μπορεί να περιέχει κείμενο, εικόνες, ήχο, video, κ.ά. Ο server αναλαμβάνει να: είναι σε συνεχή διαθεσιμότητα, ώστε να ανταποκρίνεται στις κλήσεις των πελατών και να παρέχει τις ιστοσελίδες τρέχει ειδικά προγράμματα (CGI scripts, Java Servlets κ.α.) για την καλύτερη λειτουργία του

Προστασία Πληροφοριών Επέκταση του πρωτοκόλλου HTTP είναι το HTTPS (Secure HTTP) η επικοινωνία μεταξύ browser και server γίνεται κρυπτογραφημένα. Αυτό υλοποιείται με την προσθήκη του SSL (Secure Sockets Layer) πρωτοκόλλου στο HTTP, το οποίο εξασφαλίζει: Προστασία από την υποκλοπή σημαντικών για την ασφάλεια δεδομένων (π.χ. passwords). Κρυπτογραφημένη μεταφορά αρχείων και ιστοσελίδων. Ελεγμένη μεταφορά των πληροφοριών, εξασφαλίζοντας πως κανείς δεν θα παρέμβει για να τις τροποποιήσει.

Δικτυακή Διεύθυνση (URL) Αποτελείται από πολλά μέρη Παράδειγμα: http://www.eng.ucy.ac.cy/Faculty/mandreou.htm http://Διεύθυνση server[/υποκατάλογος][/όνομα αρχείου] Πρώτο μέρος: το πρωτόκολλο πρόσβασης στο Διαδίκτυο Δεύτερο μέρος: η τοποθεσία του βασικού υπολογιστή (Διεύθυνση server) Τρίτο μέρος: η τοποθεσία του αρχείου ([/υποκατάλογος][/όνομα αρχείου]) Ιεραρχική οργάνωση αρχείων

Μορφές διευθύνσεων Επεκτάσεις του URL .htm ή .html αρχείο HTML .com Εμπορικές εταιρίες .edu Εκπαιδευτικά ιδρύματα .gov Κυβερνητικές υπηρεσίες .mil Στρατιωτικές θέσεις .net Παροχείς Υπηρεσιών Διαδικτύου .org Οργανισμοί

Γλώσσα Περιγραφής Υπερκειμένου (HTML) Οικουμενική γλώσσα όλων των αρχείων του WWW Γλώσσα που συνδέει αρχεία πολυμέσων με συνδέσμους Μεγάλη καινοτομία στην παρουσία πληροφοριών Έγγραφα HTML είναι γραμμένα με απλό κείμενο Δημιουργούνται με οποιονδήποτε κειμενογράφο ή λογισμικά πακέτα όπως το MS FrontPage, Dreamweaver Τα αρχεία HTML περιέχουν Ετικέτες (Tags) <tag> δηλώνει την αρχή της ετικέτας <\tag> δηλώνει την αρχή της ετικέτας Στοιχεία Heads: Περιέχουν τον τίτλο Paragraphs: κείμενο Tables Lists

Ετικέτες του ΗΤΜL HTML HEAD TITLE BODY Ξεχωρίζει το μέρος του εγγράφου που περιέχει τον τίτλο TITLE Δίνει τον τίτλο του εγγράφου που χρησιμοποιείται ως σελιδοδείκτης BODY Είναι το μεγαλύτερο μέρος του εγγράφου με το πραγματικό περιεχόμενο.

Παράδειγμα απλού HTML αρχείου <head> <TITLE> Απλό παράδειγμα αρχείου HTML</TITLE> </head> <body> <H1>Το ΗΤΜL μαθαίνεται εύκολα.</H1> <P>Καλωσόρισες στον κόσμο του HTML. Αυτή είναι η πρώτη παράγραφος. <P>Αυτή είναι η δεύτερη παράγραφος. </body> </html>

Περίληψη βασικών όρων WWW (World Wide Web: Παγκόσμιος Ιστός): το πιο γρήγορα αναπτυσσόμενο τμήμα του Internet, που περιέχει πληροφορίες οι οποίες παρουσιάζονται με τη μορφή κειμένου, γραφικών, βίντεο και ήχου.  Web Site (ιστότοπος ή τοποθεσία): Η συλλογή σελίδων που είναι διαθέσιμες σε κάποιο σημείο του Παγκόσμιου Ιστού. HTML (Hypertext Markup Language: Γλώσσα Σημείωσης Υπερκειμένου): Γλώσσα μορφοποίησης των θέσεων του Παγκόσμιου Ιστού, η οποία υποστηρίζει συνδέσμους ( ή συνδέσεις - links) προς άλλες θέσεις, ώστε να μετακινούμαστε εύκολα από τη μία σελίδα στην άλλη. (Web) page (Ιστο-σελίδα): Το ηλεκτρονικό έγγραφο που βλέπετε στο παράθυρο του φυλλομετρητή σας. Browser (Φυλλομετρητής): Πρόγραμμα φυλλομέτρησης, με το οποίο ερμηνεύονται οι κώδικες της γλώσσας HTML και παρουσιάζονται οι πληροφορίες στην οθόνη του Η/Υ. Content (Περιεχόμενο): Το κείμενο, τα γραφικά και οι πληροφορίες πολυμέσων που μπορείτε να δείτε και να ακούσετε σε μια θέση. Server (Διακομιστής ή εξηπηρετητής): Ο υπολογιστής στον οποίο αποθηκεύεται μια πληροφορία. URL (Uniform Resource Locator: Παγκόσμιος Εντοπιστής Πόρων): Είναι η μία και μοναδική διεύθυνση που έχει κάθε σελίδα μέσα στο Internet.

Επίλογος Ο παγκόσμιος ιστός Είναι ένα επαναστατικό επίτευγμα επικοινωνίας όπως το τηλέφωνο Έχει αλλάξει την ζωή μας χαρακτηριστικά!