Επιπλοκές της αιμοκάθαρσης

ΟΞΕΙΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ HD (II) ΚΡΑΜΠΕΣ (25-55%) ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑ ΥΠΟΚΑΛΙΑΙΜΙΑ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΣΠΑΣΜΟΙ ΡΙΓΟΣ - ΠΥΡΕΤΟΣ (<1%) ΝΑΥΤΙΑ - ΕΜΕΤΟΙ (5-15%) ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΕΦΑΛΟΠΟΝΟΣ (5%) ΑΠΟΠΛΗΞΙΑ (7%)

(20-30% του συνόλου των συνεδριών Τ.Ν.) ΥΠΟΤΑΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ η πτώση της αρτηριακής πίεσης ώστε να προκαλεί συμπτώματα στον άρρωστο είναι το πιο συχνό οξύ σύμβαμα κατά την διάρκεια του τεχνητού νεφρού (20-30% του συνόλου των συνεδριών Τ.Ν.)

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΥΠΟΤΑΣΗΣ ωχρότητα, ναυτία, έμετοι, ανησυχία, εφίδρωση, ταχυκαρδία, θάμβος όρασης, ζάλη, απώλεια των αισθήσεων

ΑΙΤΙΑ ΥΠΟΤΑΣΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ γρήγορη αφυδάτωση οξεία απώλεια αίματος καρδιαγγειακά αίτια (έμφραγμα, περικαρδίτις) σηψαιμία λήψη φαρμάκων (χορηγούμενα πριν ή κατά τη διάρκεια της συνεδρίας όπως π.χ. αντιϋπερτασικά, ηρεμιστικά) η χρήση οξεικού διαλύματος αιμοκάθαρσης (όπως γινόταν παλαιότερα)

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΟΤΑΣΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ανάρροπη θέση του νεφροπαθή ταχεία χορήγηση φυσιολογικού ορού (μέχρι να γίνει ψηλαφητός ο σφυγμός) χορήγηση υπέρτονου διαλύματος γλυκόζης 35% (σε μη διαβητικούς) ή διαλύματος λευκωματίνης (Human Albumin) συνεχής λήψη ζωτικών σημείων ταχεία παρέμβαση στις αντιδράσεις του αρρώστου και πρόληψη επιδείνωσης της κατάστασής του επί εμέτων, προσοχή για εισρόφηση υποξαιμία (χορήγηση οξυγόνου) αναθεώρηση του βαθμού αφυδάτωσης και των παραμέτρων κάθαρσης (μείωση ροής του αίματος, μείωση του στόχου υπερδιήθησης) ψυχολογική υποστήριξη του αρρώστου

ΠΡΟΛΗΨΗ ΥΠΟΤΑΣΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ επακριβής γνώση του «ξηρού» σωματικού βάρους του νεφροπαθή ορθός προγραμματισμός και καταμερισμός της αφυδάτωσης σε όλη την διάρκεια της συνεδρίας Τ.Ν. προσαρμογή σε κάθε νεφροπαθή κατάλληλου φίλτρου (είδος και επιφάνεια μεμβράνης) ρύθμιση της ώρας λήψης των αντιϋπερτασικών φαρμάκων εφαρμογή θεραπείας με αιμοδιήθηση αντιμετώπιση καρδιαγγειακών προβλημάτων εξατομικευμένη αιμοκάθαρση (διάλυμα με υψηλή περιεκτικότητα νατρίου, ή διάλυμα μεταβαλλόμενης περιεκτικότητας σε νάτριο, ή διάλυμα με χαμηλή θερμοκρασία)

ΥΠΕΡΤΑΣΗ-ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ η υπέρταση στη Χ.Ν.Α. διακρίνεται σε: ιδιοπαθή υπέρταση νεφρογενή υπέρταση (ογκοεξαρτώμενη, ρενινοεξαρτώμενη) στην υπερτασική κρίση (μεγάλη αύξηση της Α.Π.) έχουμε: από τον εγκέφαλο κεφαλαλγία, σύγχυση, λήθαργο, υπνηλία, αποπροσανατολισμό, εμέτους, δυσκολία στην όραση, σπασμούς ή κώμα καρδιαγγειακές επιπλοκές (πνευμονικό οίδημα, έμφραγμα του μυοκαρδίου, ρήξη ανευρύσματος αορτής) εκδηλώσεις από άλλα όργανα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ (Ι) επίτευξη ξηρού βάρους (αυτό δεν πρέπει να επιδιώκεται γρήγορα αλλά σιγά-σιγά) ξηρό βάρος είναι εκείνο το βάρος σώματος μετά τη «συνεδρία», το οποίο εξασφαλίζει φυσιολογική Α.Π. και απουσία οιδημάτων στα μεσοδιαστήματα των «συνεδριών» (εφ όσον δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι για εμφάνιση οιδημάτων) άναλη δίαιτα φαρμακευτική αγωγή εξατομικευμένη αιμοκάθαρση (προσοχή στη συγκέντρωση νατρίου του διαλύματος) κατάρτιση σχεδίου διδασκαλίας και αποκατάστασης

η διδασκαλία περιλαμβάνει: την εξήγηση της φύσης της υπέρτασης και των κινδύνων που περικλείει για τα ζωτικά όργανα όπως τον εγκέφαλο, την καρδιά, τα μάτια κ.λ.π. σχολαστική συμμόρφωση με το θεραπευτικό σχήμα για την αποφυγή επιπλοκών τρόπο παρακολούθησης της αρτηριακής πίεσης στο σπίτι εξήγηση των διαιτητικών περιορισμών σε αλάτι διευκρίνιση γιατί δεν πρέπει να παίρνει μεγάλες ποσότητες υγρών στα μεσοδιαστήματα των «συνεδριών»

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ (ΙΙ) ενημέρωση για τις ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να προκαλέσει η φαρμακευτική αγωγή αναφέρουμε τους τρόπους αποφυγής των ανεπιθύμητων ενεργειών από την θεραπεία, δηλαδή: να σηκώνεται αργά για την αποφυγή ζάλης να ξαπλώνεται στην οριζόντια θέση, αν αισθάνεται λιποθυμία να αποφεύγει καταστάσεις που δημιουργούν αγγειοδιαστολή όπως ζεστό μπάνιο, υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος χώρου (ζεστός καιρός), τη λήψη οινοπνεύματος αποφυγή αντιδράσεων και δραστηριοτήτων που ανεβάζουν την Α.Π. (συγκινησιακές διαταραχές και μεταβολές στις συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες) συχνή λήψη ζωτικών σημείων και ψυχολογική υποστήριξη

ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ-ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ τροποποίηση παραμέτρων της αιμοκάθαρσης φαρμακευτική αγωγή ταχείας δράσης ( Adalat, Capoten υπογλώσσια, νιτροπρωσσικό νάτριο ενδοφλέβια) συνεχής παρακολούθηση της Α.Π. συνεχής παρακολούθηση του αρρώστου για έμετο (μπορεί να επιβραδύνει την απορρόφηση των φαρμάκων από το στόμα) λήψη προστατευτικών μέτρων αν ο άρρωστος παρουσιάζει σπασμούς (στοματοδιαστολέας, γλωσσοπίεστρο, χαλαρά ρούχα, αντισπασμωδικά φάρμακα, ακινητοποίηση του αρρώστου) στενή παρακολούθηση του αρρώστου για σημεία μεγάλου βαθμού αγγειοδιαστολής, υπότασης, εφίδρωσης, ανησυχίας, πονοκεφάλου, και λοιπών εκδηλώσεων μείωση της αγωνίας και συνεχής εκτίμηση της κατάστασης

ΝΑΥΤΙΑ-ΕΜΕΤΟΙ οι έμετοι εμφανίζονται σε: πτώση ή αύξηση της αρτηριακής πίεσης ρήξη της ωσμωτικής ισορροπίας οξεία αιμόλυση ηλεκτρολυτικές διαταραχές σύνδρομο «σκληρού νερού» (δεν το συναντάμε πλέον) γαστρεντερικές διαταραχές παθολογικά αίτια

ΣΠΑΣΜΟΙ Οι συνηθέστερες αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν σπασμούς είναι: επιληψία η υπερτασική κρίση ηλεκτρολυτικές διαταραχές (υπερασβεστιαιμία, υπασβεστιαιμία ή υπονατριαιμία) οξεία αιμόλυση εγκεφαλικό επεισόδιο άλλες αιτίες

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΣΠΑΣΜΩΝ ταχεία εκτίμηση και άμεση παρέμβαση τοποθέτηση του αρρώστου σε ύπτια θέση το κεφάλι πλάϊ για παροχέτευση του σάλιου προσπάθεια να τοποθετηθεί στοματοδιαστολέας (αφαίρεση πιθανώς υπάρχουσας τεχνητής οδοντοστοιχίας) τοποθέτηση αεραγωγού και συγκράτηση της γλώσσας για αποφυγή πτώσης της προς τα πίσω χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής (αντισπασμωδικά φάρμακα) παρακολούθηση του αρρώστου και εκτίμηση της γενικής του κατάστασης (ο παροξυσμός συνήθως διαρκεί λίγα λεπτά) προστασία του αρρώστου από ενδεχόμενο τραυματισμό κατά την διάρκεια του παροξυσμού

ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ ΟΡΙΣΜΟΣ: αρρυθμία είναι κάθε αλλαγή του καρδιακού παλμού στο ρυθμό, στη συχνότητα ή και στα δύο ΑΙΤΙΑ: ηλεκτρολυτικές διαταραχές (κυρίως λόγω υποκαλιαιμίας) παθήσεις του θυρεοειδή αναιμία διαταραχές του αυτόνομου νευρικού συστήματος πνευμονικές παθήσεις οργανικές αλλοιώσεις του μυοκαρδίου (βαλβιδοπάθειες, μυοκαρδιοπάθεια, μυοκαρδίτιδα κ.ά.) λήψη φαρμάκων

ΚΡΑΜΠΕΣ I (ΜΥΙΚΕΣ ΣΥΣΠΑΣΕΙΣ) Συχνότερες όταν υπάρχει υψηλός ρυθμός υπερδιήθησης Συνηθέστερες σε : Ηλικιωμένους Μη διαβητικούς Αγχώδεις Συνήθως Κάτω άκρα Σπανιότερα (κεφάλι, άνω άκρα, κοιλιά)

ΚΡΑΜΠΕΣ II Μηχανισμοί Πρόληψη Υπονατριαιμία Υπομαγνησιαιμία Μείωση εξωκυττάριου όγκου υγρών (υποογκαιμία) Χαμηλή ΟΠ πλάσματος Μείωση καρνιτίνης Αυξημένη σύνδεση Ο2 με την Hb λόγω μεταβολής του pH () και των επιπέδων του 2,3 DPG () Πρόληψη Μείωση βάρους που κερδίζεται στα μεσοδιαστήματα Πρόληψη υποτασικών αιμοκάθαρσης Υψηλό νάτριο διαλύματος Χορήγηση κινιδίνης Χορήγηση καρνιτίνης Χορήγηση βιτ. Ε, οξαζεπάμης, κά.

ΚΡΑΜΠΕΣ III Αντιμετώπιση Μείωση ρυθμού υπερδιήθησης ή διακοπή της Τοποθέτηση ασθενούς σε θέση Trendelenburg Μείωση ροής αίματος στο φίλτρο Χορήγηση υπέρτονων διαλυμάτων D/W, NaCI ή μανιτόλης Αύξηση συγκέντρωσης νατρίου διαλύματος Χορήγηση θειϊκής κινιδίνης πριν τη συνεδρία (320 mg) ή νιφεδιπίνης, φαινυντοϊνης, καρβαμαζεπίνης, αμιτρυπτυλίνης Λύση μυικής σύσπασης με μηχανικό τρόπο (τοπικό μασάζ ή θερμά υγρά επιθέματα στο σκέλος)

ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑ αιτίες θεραπεία Αυξημένη επανακυκλοφορία Δίαιτα Μεταβολική οξέωση Οξεία αιμόλυση (αύξηση θερμοκρασίας διαλύματος) θεραπεία Αιμοκάθαρση Χορήγηση διττανθρακικών (σόδες) Χορήγηση ασβεστίου

ΥΠΟΚΑΛΙΑΙΜΙΑ Αιτίες Διαρροϊκές κενώσεις Συχνές (καθημερινές αιμοκαθάρσεις) Κλινική εικόνα Προς το τέλος της συνεδρίας HD, με εικόνα φλεβοκομβικής ταχυκαρδίας, ταχυαρρυθμίας, έκτακτων συστολών Συχνότερη σε άτομα που παίρνουν δακτυλίτιδα Θεραπεία Χορήγηση καλίου ενδοφλέβια

ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ Αίτια Διαπιστώνεται κατά την HD με υγρό χωρίς γλυκόζη (κυρίως σε διαβητικούς και σ΄αυτούς που παίρνουν β-αναστολείς) Κλινική εικόνα Εμφανίζεται με αύξηση της ΑΠ, υπνηλία, εφιδρώσεις, απώλεια αισθήσεων, ωχρότητα, κεφαλόπονο Θεραπεία Χορήγηση IV γλυκόζης (5-10 amp 10 ml 35%)

ΡΙΓΟΣ - ΠΥΡΕΤΟΣ Αίτια Αντίδραση σε υλικό Αντίδραση στον τρόπο αποστείρωσης υλικού Μολυσμένο υλικό αιμοκάθαρσης Ενδοτοξιναιμία (νερό) Μολυσμένος καθετήρας, μόσχευμα ή shunt

ΚΕΦΑΛΟΠΟΝΟΣ Αίτια Σύνδρομο διαταραχής της οσμωτικής ισορροπίας Αρτηριακή υπέρταση Οξεία υπερασβεστιαιμία Υπονατριαιμία Αφαίρεση καφεΐνης Αντίδραση στο υλικό της μεμβράνης (κυταρίνη ή όχι) Υπογλυκαιμία Υπερμαγνησιαιμία Φάρμακα