Σπουδαστές : Παττακός Μιχαήλ, Λορέντζος Αντώνιος ΘΕΜΑ : ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΜΕ ΤΗΝ ΡΟΥΜΑΝΙΑ,ΤΗΝ ΣΕΡΒΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΒΟΣΝΙΑ-ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ. Σπουδαστές : Παττακός Μιχαήλ, Λορέντζος Αντώνιος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΜΠΟΡΙΟ-ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ

Το εμπόριο είναι η συστηματική(και όχι τυχαία ή περιστασιακή)διενέργεια συναλλαγών, δηλαδή αγορών και πωλήσεων με τη σταθερή επιδίωξη κέρδους. Μ’ αυτή την έννοια το εμπόριο αποτελεί ‘επιχειρηματική’ δραστηριότητα που ασκείται είτε από φυσικά πρόσωπα (άτομα) είτε από νομικά πρόσωπα(εμπορικές εταιρίες).

Γίνονται διακρίσεις του εμπορίου, όπως, χονδρικό-λιανικό,ιδιωτικό-κρατικό,θαλάσσιο-χερσαίο κ.λ.π. Η δίακριση όμως που έχει την μεγαλύτερη σημασία είναι αυτή σε εσωτερικό και εξωτερικό. Εσωτερικό λέγεται το εμπόριο που διεξάγεται μέσα στα όριο ενός συγκεκριμένου κράτους, δηλαδή αφορά την εσωτερική αγορά. Εξωτερικό λέγεται το εμπόριο που έχει ως αντικείμενο τις εμπορικές συναλλαγές μίας χώρας με άλλη, ξένη χώρα, δηλαδή συνδέει την εσωτερική αγορά με αγορά ή αγορές του εξωτερικού.

Διεθνές Εμπόριο Το Διεθνές Εμπόριο λέγεται και Παγκόσμιο (International ή World Trade) και με τους όρους αυτούς εννοούμε το σύνολο του εξωτερικού εμπορίου (εισαγωγών – εξαγωγών) όλων των χωρών του κόσμου μέσα σε μια χρονική περίοδο, συνήθως ετήσια.

Ωφέλειες από το Διεθνές Εμπόριο 1.Το Διεθνές Εμπόριο συνέβαλε στην οικονομική ανάπτυξη των διάφορων χωρών του κόσμου. Όπως ανέφερε ο μεγάλος οικονομολόγος Ντ. Ρόμπερτσον «Το διεθνές εμπόριο ήταν η μηχανή προόδου τον 19ο αιώνα με επίκεντρο τη Μεγάλη Βρετανία, της οποίας αυξήθηκαν σημαντικά οι εξαγωγές». 2.Με το Διεθνές Εμπόριο αναζητούνται νέες αγορές για την τοποθέτηση των παραγόμενων προϊόντων. 3.Με την έρευνα της διεθνούς αγοράς (που είναι μέρος του Marketing) διαπιστώνονται οι ανάγκες για την παραγωγή και την εμπορία νέων προϊόντων. 4.Γίνεται αμοιβαία κάλυψη των αναγκών σε αγαθά μεταξύ των κρατών σύμφωνα με τις ελλείψεις που παρουσιάζουν. 5.Δίνεται η δυνατότητα δημιουργίας των αναγκαίων αποθεμάτων στις διάφορες χώρες, προϊόντων πρώτης ανάγκης ( καύσιμα, φάρμακα, τρόφιμα, μέταλλα).

Προβλήματα από το Διεθνές Εμπόριο 1. Μόνον ένα μικρό μέρος των παραγόμενων σ’ όλο τον κόσμο αγαθών γίνεται αντικείμενο διεθνών συναλλαγών. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένα χάσμα ανάμεσα σε παγκόσμια παραγωγή και διεθνές εμπόριο. 2. Στο διεθνή παραγωγικό και εμπορικό ανταγωνισμό ευνοήθηκαν κυρίως οι πλουσιότερες χώρες που διέθεταν μεγάλα κεφάλαια και εξειδικευμένη εργασία ή πλουσιότερης φυσικούς πόρους (λ.χ. πετρέλαιο). Έτσι διευρύνθηκε το χάσμα μεταξύ ανεπτυγμένων και μη ανεπτυγμένων χωρών. 3. Ο 20ός αιώνας παρουσίασε σημαντική επιβράδυνση στην αύξηση του διεθνούς εμπορίου. Μεταξύ 1928-1958 η μέση ετήσια αύξηση αντιστοιχούσε μόνο στο 1/3 της μέσης ετήσιας αύξησης που πραγματοποιήθηκε πριν ένα αιώνα. 4. Σύμφωνα με τις διεθνείς στατιστικές, 50% περίπου των διεθνών συναλλαγών διεξάγεται μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών, το 20% από ανεπτυγμένες σε μη ανεπτυγμένες, το22% από μη ανεπτυγμένες σε ανεπτυγμένες και το 9% μεταξύ μη ανεπτυγμένων χωρών. 5. Είναι αναμφισβήτητο ότι η υστέρηση που παρατηρείται στις εξαγωγές των φτωχότερων χωρών επιφέρει επιβράδυνση του ρυθμού επέκτασης του διεθνούς εμπορίου.

Πορεία των ελληνικών εξαγωγών-εισαγωγών Πηγή: E.Σ.Υ.Ε. Από το 1999 έως το 2003, η άνοδος των εισαγωγών σε συνδυασμό με την αδυναμία διείσδυσης της ελληνικής παραγωγής στις διεθνείς αγορές, συμπαρέσυρε το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα με αποτέλεσμα να αυξηθεί κατά 52,0 % (από 18 δις € περίπου το 1999 σε 28 δις € περίπου το 2003).Η μεγάλη άνοδος των εισαγωγών ερμηνεύεται ως φυσιολογική συνέπεια της βελτίωσης των ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ Ε.Ε.

Απαιτούνται νέες προτεραιότητες και προσεγγίσεις για την εμπορική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), έτσι ώστε να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες που δημιουργούνται από το παγκόσμιο οικονομικό άνοιγμα. Αυτές οι νέες προοπτικές παρουσιάζονται σε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα δράσης που περιέχει ένα σκέλος για τις εσωτερικές πολιτικές και ένα σκέλος για τις εξωτερικές πολιτικές.

Η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα βασίζεται σε σωστές εσωτερικές πολιτικές, δηλαδή: Σε ανταγωνιστικές αγορές που ευνοούν την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Στο οικονομικό άνοιγμα.Το άνοιγμα στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές και επενδύσεις ασκεί ανταγωνιστικές πιέσεις, οι οποίες ευνοούν την καινοτομία, τις νέες τεχνολογίες και τις επενδύσεις. Στην κοινωνική δικαιοσύνη. Η ΕΕ πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την επίπτωση του ανοίγματος των αγορών, ιδίως την επιτάχυνση των βαθιών διαρθρωτικών αλλαγών που απορρέουν από την παγκοσμιοποίηση.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΟΡΙΟ

Πίνακας α:Οι Ελληνικές εξαγωγές προς τις χώρες των Βαλκανίων,1999 – 2003 (χιλ. Ευρώ)

Πίνακας β: Οι Ελληνικές εισαγωγές από τα Βαλκάνια,1999 – 2003 (χιλ Πίνακας β: Οι Ελληνικές εισαγωγές από τα Βαλκάνια,1999 – 2003 (χιλ. Ευρώ)

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ Σήμερα, η παρουσία των μεγάλων ελληνικών τραπεζών στα Βαλκάνια δεν αποτελεί περιστασιακή χρηματοοικονομική εκμετάλλευση αλλά σχέδιο μακροχρόνιας επενδυτικής στρατηγικής, η οποία εκδηλώνεται είτε μέσω αυτόνομης ανάπτυξης είτε μέσω εξαγορών εγχώριων τραπεζών. Συνολικά στην περιοχή, το 2005, οι 5 μεγάλοι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι είχαν δημιουργήσει ένα δίκτυο 958 καταστημάτων, απασχολούσαν προσωπικό άνω των 15.000 ατόμων και στις χορηγήσεις κατείχαν μερίδιο αγοράς άνω του 17%. Το 2005 τα κέρδη των 5 μεγάλων τραπεζικών ομίλων από τις εργασίες τους στην περιοχή των Βαλκανίων ξεπέρασαν τα € 138 εκατ.

Γράφημα : Ποσοστό Κεφαλαίων Τραπεζικού Συστήματος που Ελέγχονται από Ξένες Τράπεζες, 2005 Πηγή: EBRD Transition Report, 2006

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞ. ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΝΑ ΚΛΑΔΟ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞ. ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΝΑ ΚΛΑΔΟ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Ετήσια αύξηση για το 2003 κατέγραψαν οι εξαγωγές όλων των κλάδων, εκτός αυτών των τροφίμων και των πετρελαιοειδών. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τέταρτο συνεχές έτος στο κλάδο των τροφίμων σημειώθηκε πτώση των εξαγωγών, με μέση ετήσια μείωση της τάξης του 3,5%. Τη μεγαλύτερη αύξηση, τόσο για το 2003, όσο και για την πενταετία 1999-2003, σημείωσε ο κλάδος των χημικών και πλαστικών . Η αύξηση του κλάδου αυτού ήταν 35 % για το 2003 και 15,5 % κατά μέσο όρο για την πενταετία 1999-2003. Τα χημικά και πλαστικά καταλαμβάνουν την τρίτη θέση, με ποσοστό επί του συνόλου των εξαγωγών της χώρας της τάξης του 14,5%. Μεγάλη διαχρονική εξαγωγική δυναμική παρουσιάζει ο κλάδος των μηχανών, συσκευών και ηλεκτρολογικού υλικού – κλάδος που συμπεριλαμβάνει μια μεγάλη σειρά προϊόντων υψηλής τεχνολογίας με μέση ετήσια αύξηση 6,5%, την πενταετία 1999-2003.

Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Ρουμανίας ενισχύθηκαν τα τελευταία χρόνια. Οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Ρουμανία αυξήθηκαν κατά 45,7% το 2006 και κατά 30% το 2007. Συνολικά, στη διετία 2006-2007 σχεδόν διπλασιάσθηκαν, φθάνοντας τα 774 εκατ. ευρώ από 408 εκατ. ευρώ. Στην ίδια διετία, οι εισαγωγές από τη Ρουμανία αυξήθηκαν κατά 23% και έφθασαν τα 535 εκατ. ευρώ από 434 εκατ. ευρώ. Έτσι, το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε το 2007 πλεόνασμα 238 εκατ. ευρώ από έλλειμμα 25 εκατ. ευρώ που υπήρχε το 2005. Τα κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα είναι δομικά υλικά (σίδηρος, χάλυβας, χυτοσίδηρος, ασφαλτούχα ορυκτά κλ.π.), λιπαντικά, είδη αλουμινίου και φρούτα

Με αιχμή τις ελληνικές τράπεζες και τον ΟΤΕ, στη Ρουμανία δραστηριοποιούνται περίπου 800 ελληνικές επιχειρήσεις από τους κλάδους του εμπορίου, των κατασκευών και της βιομηχανίας. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν μερίδιο περίπου 15% της τοπικής αγοράς.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΕΡΒΙΑ- ΜΑΒΡΟΒΟΥΝΙΟ

Κυριότεροι εμπορικοί εταίροι (Σερβικές εξαγωγές) : Βοσνία/ Ερζεγ Κυριότεροι εμπορικοί εταίροι  (Σερβικές εξαγωγές) : Βοσνία/ Ερζεγ. , Ιταλία, Γερμανία, FYROM, Ρωσία, Κροατία, Σλοβενία, Γαλλία, Ουγγαρία, Αυστρία, Ελλάδα (11η). Κυριότεροι εμπορικοί εταίροι  (Σερβικές εισαγωγές) : Ρωσία, Γερμανία, Ιταλία, Κίνα, ΗΠΑ, Ουγγαρία, Γαλλία, Σλοβενία, Αυστρία, Ελλάδα (17η).

Οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Σερβία, το Μαυροβούνιο και το Κόσσοβο (εξετάζονται μαζί, γιατί μόνον από τα μέσα του 2005 καταγράφονται ξεχωριστά) εξαπλασιάστηκαν κατά την περίοδο 1995-2000 και στη νέα δεκαετία ανέβηκαν από 182 εκ. δολάρια στο 2001 σε 334 εκ. δολάρια στο 2006 καλύπτοντας το 1,6% των ελληνικών εξαγωγών συνολικά, από 0,2% στο 1995. Ελληνικές εξαγωγές : πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου, μη σιδηρούχα μέταλλα και προϊόντα μετάλλων, φρούτα – λαχανικά, προϊόντα βαφής και βυρσοδεψίας, καπνός , πλαστικά, μηχανήματα βιομηχανικής χρήσης, νήματα και υφάσματα  κ. ά. Οι εισαγωγές από τη γειτονική χώρα αυξήθηκαν σημαντικά και έφτασαν σε 241 εκ. δολάρια. Καθ' όλη τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου το εμπορικό ισοζύγιο είναι πλεονασματικό προς όφελος της χώρας μας. Στα εξαγόμενα προϊόντα η μεγαλύτερη συμμετοχή καταγράφεται στα βιομηχανικά προϊόντα (56%) και ακολουθούν τα καύσιμα (27%), ενώ τα γεωργικά προϊόντα, όπως και οι πρώτες ύλες, έχουν σχετικά περιορισμένη συμμετοχή (13% και 4% αντιστοίχως). Ελληνικές εισαγωγές : ζάχαρη , πλαστικές ύλες , σίδηρος και χάλυβας,  μη σιδηρούχα μέταλλα, ξυλεία , χαρτί –χαρτόνι, ενδύματα  κ.ά.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΒΟΣΝΙΑ-ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΒΟΣΝΙΑ-ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ

Είναι γνωστό ότι, παραδοσιακά, η παρουσία μας στην οικονομία και την αγορά της Β-Ε είναι πενιχρή. Υπάρχουν λίγες Ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται μόνιμα και με έδρα τη Β-Ε (συνήθως Μικρομεσαίες ) ενώ δεν έχει, μέχρι σήμερα, υλοποιηθεί κανένα σχέδιο ιδιωτικής συνεργασίας. Σε πολύ χαμηλά επίπεδα κινούνται και οι εμπορικές συναλλαγές μας που καταγράφουν τα τελευταία 3 χρόνια (με διακυμάνσεις) μικρό πλεόνασμα υπέρ της χώρα μας.

Για το 2007 και σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Β-Ε οι εξαγωγές προς Ελλάδα ανήλθαν σε 10,3 εκατομ. ΚΜ (μείωση 32,6% ως προς το 2006) ενώ οι εισαγωγές από Ελλάδα σε 51,2 εκατομ. ΚΜ (αύξηση 16% ως προς το 2006). Το πλεόνασμα υπέρ της χώρας μας διαμορφώθηκε σε 40,9 εκατομ. ΚΜ ή 20,9 εκατομ. Ευρώ (αύξηση 42% ως προς το 2006). Κυριότερα προϊόντα εισαγόμενα από Ελλάδα είναι μεταποιημένα βιομηχανικά, προϊόντα διατροφής, χημικά-αρωματικά, οπωροκηπευτικά, ορυκτέλαια-καύσιμα και μηχανικός εξοπλισμός ενώ οι εξαγωγές της Β-Ε προς Ελλάδα καλύπτουν κυρίως πρώτες ύλες, μη σιδηρούχα μέταλλα, ξυλεία, μεταποιημένα και ζωϊκά προϊόντα (δυστυχώς η κατηγοριοποίηση των στατιστικών στοιχείων της Β-Ε δεν επιτρέπει περαιτέρω ανάλυση ενώ υπάρχουν και επιφυλάξεις ως προς την αξιοπιστία και την πληρότητά τους.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΠΙΛΟΓΟΣ, ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η Ελλάδα είναι μια ελλειμματική από πλευράς εμπορικού ισοζυγίου χώρα Η Ελλάδα είναι μια ελλειμματική από πλευράς εμπορικού ισοζυγίου χώρα. Το έλλειμμα αυτό αυξάνεται διαχρονικά και αντανακλά την έλλειψη συγκριτικών πλεονεκτημάτων στους τομείς παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών. Όμως, η αύξησή τους ήταν σημαντικά χαμηλότερη της ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου και για πρώτη φορά, η αξία των εξαγωγών κάλυψε ποσοστό κάτω του 30% της αξίας των εισαγωγών (28,3% - το χαμηλότερο ποσοστό στην τελευταία πενταετία). Αντίστοιχα, οι εισαγωγές της χώρας μας αυξήθηκαν σε ετήσια βάση κατά 8,6%.

ΤΕΛΟΣ