Αγγειακή Άνοια Γεώργιος Χατζηγεωργίου Αναπλ. Καθ. Νευρολογίας Π.Θ Νευρολογική Κλινική Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.

Willis 1684 Πρώτη κλινική αναφορά “αγγειακής άνοιας” Binswanger 1894 Εισήγαγε τον όρο “αρτηριοσκληρωτική εγκεφαλική εκφύλιση” Kraeplin 1856-1926 Βασιζόμενος σε μελέτες των Alzheimer και Binswanger υποστήριξε ότι η αρτηριοσκλήρωση αποτελεί την συχνότερη αιτία γεροντικής άνοιας Hatchinski 1974 Πολυεμφρακτική άνοια - Κλίμακα

Ορισμός Άνοιας (DSM-IV) Έκπτωση πολλαπλών νοητικών λειτουργιών που εκδηλώνονται με διαταραχή μνήμης και Αφασία Απραξία Αγνωσία Διαταραχή εξειδικευμένων εκτελεστικών λειτουργιών Επηρεάζονται οι επαγγελματικές και κοινωνικές δραστηριότητες ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Προσοχή / εξειδικευμένες εκτελεστικές λειτουργίες Μνήμη Γλώσσα Οπτικοχωρικές λειτουργίες Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4th ed, Washington DC: ΑPΑ 1994. Gorelick PB, et al. Stroke. 2011 Sep;42(9):2672-2713

Ορισμός Αγγειακής Άνοιας;;;;;; Αγγειακή άνοια Άνοια μετά από ΑΕΕ Πολυεμφρακτική άνοια Υποφλοιώδης άνοια Νόσος Binswanger Λευκοαραίωση Ισχαιμική λευκοπάθεια

Ορισμός Αγγειακής Άνοιας;;;;;; Διαταραχή εγκεφαλικής αιμάτωσης ΑΕΕ (3 μήνες ;;;) [απεικόνιση] Νόσος μικρών αγγείων [απεικόνιση] Παθολογικά νευρολογικά σημεία Συνήθως αιφνίδια έναρξη

Ορισμός ;;;;;; Αγγειακή άνοια Διαταραχή εγκεφαλικής αιμάτωσης Αμυλοείδωση

Ορισμός ;;;;;; Αγγειακή άνοια Διαταραχή εγκεφαλικής αιμάτωσης Μικροαγγειοπάθεια (WMLs) 7

Ορισμός ;;;;;; Αγγειακή άνοια Διαταραχή εγκεφαλικής αιμάτωσης Γενετικά (CADASIL) 8

Ορισμός ;;;;;; Αγγειακή άνοια Διαταραχή εγκεφαλικής αιμάτωσης cadasil Μεγάλα αγγεία 9

Η μικροαγγειοπάθεια αποτελεί παράγοντα κινδύνου για άνοια

Ορισμός Αγγειακής Άνοιας;;;;;; Διαταραχή εγκεφαλικής αιμάτωσης ΑΕΕ (3 μήνες ;;;) Νόσος μικρών αγγείων Παθολογικά νευρολογικά σημεία Συνήθως αιφνίδια έναρξη Άνοια (όχι τύπου Alzheimer) Συνήθως η μνήμη δεν επηρεάζεται αρχικά Εκτελεστικές ικανότητες, λήψη αποφάσεων Σταδιακή και όχι προοδευτική επιδείνωση Διαταραχή βάδισης Ακράτεια

Κριτήρια ;;;;;; Αγγειακή άνοια DSM-IV (APA, 1994, revised) ICD-10 (WHO 1992, 1993) ADDRC (Chui 1992) NINDS-AIREN (Roman 1993) Hachinski Ischemic Score (1974

Κριτήρια ;;;;;; Πρόβλημα Αγγειακή άνοια % Συμφωνία % Πληρούσαν 1 διαγνωστικό κριτήριο + CT DSM-IV 28.8 - ICD-10 6.8 NINDS-AIREN 1.7 Πληρούσαν 2 διαγνωστικά κριτήρια + CT DSM-IV+ICD-10 8.5 32.0 DSM-IV+ADDTC 10.2 47.8 ICD-10+ADDTC 37.5 DSM-IV+NINDS-AIREN 23.9 Πληρούσαν 3 διαγνωστικά κριτήρια + CT DSM-IV+ADDTC+NINDS-AIREN DSM-IV+ICD-10+ADDTC Πληρούσαν ΟΛΑ τα διαγνωστικά κριτήρια +CT Πληρούσαν ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 1 διαγνωστικό κριτήριο +CT 86.4 Αγγειακή άνοια DSM-IV (APA, 1994, revised) ICD-10 (WHO 1992, 1993) ADDRC (Chui 1992) NINDS-AIREN (Roman 1993) Hachinski Ischemic Score (1974) Πρόβλημα Wetterling T, et al. Stroke 1996;27:30-36

Συμφωνία διαγνωστικών κριτηρίων % Κριτήρια ;;;;;; Κριτήρια Συμφωνία διαγνωστικών κριτηρίων % Άνοια DSM-IV, NINCDS-ADRDA, ADDTC, NINDS-AIREN 87 – 96 (90) Alzheimer DSM-IV, NINCDS-ADRDA 79 Αγγειακή άνοια DSM-IV, HIS, ADDTC, NINDS-AIREN 24 – 60 (40) Chui HC, et al. Arch Neurol 2000;57:191-196

Moorhouse & Rockwood. Lancet Neurol 2008

Vascular cognitive Impairment no dementia Vascular cognitive with dementia AD Mixed Moorhouse & Rockwood. Lancet Neurol 2008

Και έτσι να δικαιωθεί o Alzheimer Αγγειακός παράγοντας Και έτσι να δικαιωθεί o Alzheimer Augusta D. 1907 Moorhouse & Rockwood. Lancet Neurol 2008

VaMCI (Vascular Mild Cognitive Impairment) Probable VaMCI Vascular Dementia Probable VaD Possible VaD VaMCI (Vascular Mild Cognitive Impairment) Probable VaMCI Possible VaMCI Unstable VaMCI Gorelick PB, et al. Stroke 2011

World Alzheimer Report 2010 (Alz Dis Intern)

Επιδημιολογία άνοιας Άτομα ≥ 60 ετών 8.8 7.7 7.5 6.4 5.4 3.9 Ferri CP, et al. Lancet Neurol 2005 Alz Dis International Dec 2008

Επιδημιολογία άνοιας Επιπολασμός ανά ομάδα ηλικίας % Ferri CP, et al. Lancet Neurol 2005 Alz Dis International Dec 2008

Επιδημιολογία άνοιας Επίπτωση ανά ομάδα ηλικίας Ziegler-Graham K, et al. Alzheimers Dement 2008;4:316–23. Evans DA, et al. Arch Neurol 2003;60:185–9. Ron Brookmeyer et al. Alzheimer’s & Dementia 7 (2011) 61–73

Επιδημιολογία άνοιας Επιπολασμός ανά ομάδα ηλικίας και φύλο % Lobo Α, et al. Neurology 2000; 54(11) Suppl 5:S4-S9

Επιδημιολογία άνοιας Ετήσια επίπτωση / 1000 ασθενείς-έτη ανά ομάδα ηλικίας και φύλο Lobo Α, et al. Neurology 2000; 54(11) Suppl 5:S4-S9

Μορφές Άνοιας Άλλες PD / Lewy VaD Alz Alz / VaD Dugue M, et al. Mount Sinai J Med 2003 Alz Alz / VaD VaD PD / Lewy Άλλες

Κάποιοι μπορεί να βελτιωθούν Αναστρέψιμες άνοιες Κατάθλιψη Υποσκληρίδιο αιμάτωμα Υδροκέφαλος (ΝΡΗ) Φάρμακα Υποθυρεοειδισμός Β12 Άλλες PD / Lewy VaD Alz Alz / VaD Dugue M, et al. Mount Sinai J Med 2003

Αγγειακή Άνοια ;;;;;;;; Καθαρή Αγγειακή άνοια (VaD) Άλλες Καθαρή Αγγειακή άνοια (VaD) PD / Lewy VaD Alz Μεικτή άνοια (VaD + Alz) Alz / VaD

Michael G Hennerici . Lancet Neurol 2009 Figure: Concept of the cumulative eff ects of stroke, neurodegeneration, and subcortical disconnection (white matter lesion) In normal ageing, cognitive decline and psychomotor impairment remain moderate; white matter lesion load is subtle (green line). In neurodegeneration, the slope is similar during the preclinical time; thereafter, rapid dementia and psychomotor disturbances occur along with significant white matter lesion load (blue line). Stroke in a preclinical neurodegenerative period shortens the preclinical period of neurodegeneration by cumulation (red line). Asterisks indicate stroke. MRI scans are from the LADIS (leukoaraiosis and disability) study.

Lancet Neurol 2004; 3: 184–90

http://neurology.thelancet.com Vol 5 January 2006

http://neurology.thelancet.com Vol 5 January 2006 Figure 1: Proposed pathophysiological mechanisms linking diabetes to changes in the brain and dementia Diabetes and its comorbid conditions are associated with an increased risk of atherosclerosis and stroke, leading to vascular pathology in the brain. Glucose-mediated toxicity can lead to microvascular abnormalities and more widespread changes in cognition and brain structure, referred to as accelerated brain ageing. Additionally diabetes and its treatment might interfere with amyloid metabolism, giving rise to Alzheimer’s type pathology. http://neurology.thelancet.com Vol 5 January 2006

http://neurology.thelancet.com Vol 5 January 2006 Figure 2: The potential role of insulin in the pathogenesis of dementia Hyperinsulinaemia has been identified as a risk factor for accelerated cognitive decline and dementia, which may be mediated through vascular effects and direct effects of insulin on the brain. Hyperinsulinaemia, in the context of the insulin resistance syndrome, is a risk factor for artherosclerosis (A). Insulin is transported actively across the blood–brain barrier (1), may be produced locally in the brain (2), and—acting through cerebral insulin receptors (3)—modulates food-intake and energy homoeostasis (B).82 Ageing is associated with changes in insulin and its receptor in the brain, and these changes may be even more pronounced in individuals with Alzheimer’s disease(C). Insulin also affects amyloid metabolism (D). Insulin stimulates the secretion of amyloid (4) into the extracellular space where it can aggregate with other proteins to form senile plaques (5). Alternatively, excessive amyloid can be cleared through endocytosis (6), or through direct extracellular proteolytic degradation by insulin-degrading enzyme (7).83,84 http://neurology.thelancet.com Vol 5 January 2006

Επίπτωση άνοιας μετά από ΑΕΕ Lancet Neurol 2005; 4: 752–59

Επίπτωση άνοιας μετά από ΑΕΕ Lancet Neurol 2005; 4: 752–59 Lancet Neurol 2005; 4: 752–59

Επιπολασμός άνοιας μετά από ΑΕΕ Hospital-based, first-ever stroke, excluding pre-stroke dementia 12.0 % (9.6-14.4) Hospital-based, any (first or recurrent) stroke, excluding pre-stroke dementia 20.3 % (18.2-22.5) Population-based, first-ever stroke, excluding pre-stroke dementia 7.4 % (4.8-10.0) Pendlebury & Rotwell. Lancet Neurol 2009

Παράγοντες κινδύνου για άνοια μετά από ΑΕΕ Παράγοντας OR (95%CI) p Γυναίκες 1.3 (1.1-1.6) 0.006 Σακχαρώδης Διαβήτης 1.4 (1.2-1.7) <0.0001 Κολπική μαρμαρυγή 2.0 (1.4-2.8) Υπέρταση 1.1 (0.9-1.3) 0.22 Κάπνισμα 1.0 (0.8-1.2) 0.36 Ιστορικό παλαιού ΑΕΕ 1.9 (1.5-2.3) Ιστορικό πολλαπλών ΑΕΕ 2.5 (1.9-3.1) Αριστερό ημισφαίριο 1.4 (1.1-1.7) 0.002 Ακράτεια 6.4 (4.5-9.2) Οξεία σύγχυση 2.8 (1.5-5.3) 0.001 Επιληπτική κρίση 5.4 (2.4-12.1) Λευκοαραίωση 2.5 (1.9-3.4) Ατροφία κροταφικά 2.7 (1.8-4.2) Pendlebury & Rotwell. Lancet Neurol 2009

Li J, et al. Neurology 2011;76:1485-2491

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ;;;;;;; Lancet Neurol 2007; 6: 782–92

Πρόγνωση 6 χρόνια μετά τη διάγνωση άνοιας

Υπάρχουν και καλά νέα Τα ΑΕΕ μειώνονται

Trend between 1980 and 2005 stroke mortality rates (rates per 100,000 person-years, standardized using the European Union comprising 25 member states [EU25] population by 5 years as the standard population). Men and women in 7 European countries.

and cognitive impairment in the United States Trends in the incidence and prevalence of Alzheimer’s disease, dementia, and cognitive impairment in the United States Rocca WA, et al. Alzheimer's & Dementia: The Journal of the Alzheimer's Association Volume 7, Issue 1, Pages 80-93 (January 2011)