ΚΑΚΟΗΘΕΣ ΜΕΛΑΝΩΜΑ ( Ένας ύπουλος καρκίνος) Δρ Θεοδόσιος Αλέστας Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος Επιστημονικός συνεργάτης Νοσοκομείου «Ανδρέα Συγγρού»

ΜΕΛΑΝΩΜΑ Το μελάνωμα αποτελεί το 4% των διαγνωσμένων καρκίνων και έχει συνεχή αυξητική τάση (ΗΠΑ) Μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση μεταξύ των καρκίνων τα τελευταία χρόνια (Μ. Βρετανία) Αποτελεί τον 5ο συχνότερο καρκίνο στους άνδρες και 7ο στις γυναίκες (ΗΠΑ)

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ (2008) Ελλάδα: 2,2 ασθενείς ανά 100.000 πληθυσμού

Περιστατικά μελανώματος Νοσ. Ανδρέα Συγγρού (1996-2011) I. Πανουτσοπούλου, K. Aντωνοπούλου

Περιστατικά μελανώματος Νοσ. Ανδρέα Συγγρού (1996-2011) I. Πανουτσοπούλου, K. Aντωνοπούλου

ΓΙΑΤΙ ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΑ; Αυξημένη έκθεση στον ήλιο κυρίως για ψυχαγωγικούς λόγους Έκθεση μεγαλύτερης επιφάνειας του δέρματος Εύκολη πρόσβαση σε ηλιόλουστα μέρη Αυξημένη χρήση solarium Μείωση της στιβάδας του όζοντος

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Έκθεση στον ήλιο Φωτότυπος δέρματος (χρώμα δέρματος) Παρουσία πολλαπλών σπίλων Οικογενειακό ιστορικό Ανοσοκαταστολή (μεταμοσχευμένοι) Περιβαλλοντολογικοί λόγοι (ιοντίζουσα ακτινοβολία, πληρώματα αεροσκαφών, κλπ)

ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ Πιο επιβαρυντική η διαλείπουσα έκθεση στον ήλιο Άτομα που λαμβάνουν μεγάλη δόση ακτινοβολίας σε μικρά χρονικά διαστήματα εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο από μια μακροχρόνια παρατεταμένη δράση Η έκθεση στην παιδική ηλικία (συχνή εμφάνιση ηλιακών εγκαυμάτων) παίζει επιβαρυντικό ρόλο

Συχνότερες μεταλλάξεις ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Συχνότερες μεταλλάξεις BRAF 40-60% NRAS 15-20% c-kit 6-7% (συχνότερα σε άκρα και βλεννογόνους) CDK4 4%

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Μικρή συμβολή (1-6%) στο συνολικό αριθμό περιστατικών Άτομα με CDKN2A μετάλλαξη παρουσιάζουν καρκίνο: Α) σε νεώτερη ηλικία Β) σε ηλιοπροστατευόμενες περιοχές του σώματος

ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥΜΕΝΟ ΓΟΝΙΔΙΟ CDKN2A 3% στα τυχαία, μεμονωμένα μελανώματα 22% στο οικογενές μελάνωμα 57% στα πολλαπλά πρωτοπαθή μελανώματα B. Nικολάου, 2011

ΠΡΟΓΝΩΣΗ Ιάσιμο σε αρχικό στάδιο Πολλή πτωχή σε προχωρημένο στάδιο

ΠΡΟΓΝΩΣΗ (II) Γυναίκες έχουν καλύτερη πρόγνωση από άνδρες, ιδίως στις νεώτερες ηλικίες Άτομα με ανώτερη μόρφωση και βιοτικό επίπεδο έχουν καλύτερη πρόγνωση Αυξημένη διάγνωση λεπτών, καλής προγνώσεως μελανωμάτων

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Χειρουργική αφαίρεση Ανοσοθεραπεία (INFα, ΙL-2) Χημειοθεραπεία (Dacarbazine) Βιολογικοί παράγοντες Εμβόλια (;) Συνδυαστικές θεραπείες (;)

ΝΕΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Ανταγωνιστής CTLA-4 Ipilimumab (Yervoy) Αναστολείς BRAF - Vemurafenib (Zelboraf) - Dabrafenib (Tafinlar) Aναστολέας ΜΕΚ - Trametinib (Mekinist) Αναστολείς c-kit (;) - Imatinib (Gleevec) - Nilotinib (Tasigna) Αναστολέας PD-1 - Lambrolizumab (στάδιο κλινικής αξιολόγησης)

ΘΕΡΑΠΕΙΑ (ΙΙ) Δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία στο προχωρημένο μελάνωμα. Το Ipilimumab και το Vemurafenib αυξάνουν το ελεύθερο μεσοδιάστημα υποτροπών και το συνολικό προσδόκιμο επιβίωσης

ΠΡΟΛΗΨΗ Αδρός κλινικός αυτοέλεγχος! Περιοδική δερματολογική εξέταση! Για αυτο η προληψη

ΠΡΟΛΗΨΗ (ΙΙ) Αποφυγή χρήσης τεχνητών πηγών φωτός (solarium) Αποφυγή παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο Ένδυση κατάλληλων ρούχων, καπέλου, χρήση γυαλιών ηλίου Συχνή χρήση αντιηλακών κρεμών

ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙΗΛΑΚΩΝ ΚΡΕΜΩΝ Επιλογή κατάλληλης κρέμας (τύπος φίλτρων, δείκτης προστασίας) Όχι κατάχρηση στον χρόνο έκθεσης στον ήλιο

ΑΠΛΟΣ ΜΝΗΜΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ (ABCD) ασυμμετρία περίγραμμα χρώμα μέγεθος

ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ

ΧΡΩΜΑ

ΜΕΓΕΘΟΣ

ΜΗΝΥΜΑ Οι πρώιμες μορφές μελανώματος είναι ιάσιμες Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές

EYAIΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΟΙΝΟΥ Ιατροί (δερματολόγοι, ογκολόγοι, γενικοί ιατροί, κλπ) Σύλλογοι υποστηρίξης πασχόντων από μελάνωμα  (Αγκαλιάζω, κλπ) Επιστημονικές εταιρείες (Εταιρεία μελέτης μελανώματος, Δερματολογική εταιρεία, Melabous, κλπ) Εκστρατείες δωρεάν ενημέρωσης και εξέτασης Γι αυτο θα πρεπει ολοι μαζι

ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ Ιοί (Vesicular Stomatis Virus) ικανοί να επιτεθούν και να καταστρέψουν μόνο τα καρκινικά κύτταρα, αφήνοντας άθικτα τα υγιή μελανινοκύτταρα Εμφανιζόμενη αντοχή στους ΒRAF αναστολείς ενδέχεται να οφείλεται: - Σε αλλαγή των χαρακτηριστικών των καρκινικών κυττάρων ώστε να μην επιτηρούνται από τα κύτταρα άμυνας οργανισμού - Αντιρρόπηση απώλειας ενέργειας των καρκινικών κυττάρων μέσω παράπλευρων μηχανισμών - Αυξημένη δράση τελομεράσης (με ή χωρίς μεταλλάξεις) παρατηρείται στα καρκινικά κύτταρα μελανώματος