© 2007 Εκδόσεις Κριτική Εισαγωγή στην Οικονομική ΤΟΜΟΣ Β’ David Begg S. Fischer, R. Dornbusch

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Δημοσιονομική Πολιτική και Εξωτερικό Εμπόριο 21

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Κάποιοι βασικοί όροι  Δημοσιονομική πολιτική - η πολιτική της κυβέρνησης αναφορικά με τις δαπάνες και τους φόρους  Σταθεροποιητική πολιτική - οι ενέργειες της κυβέρνησης που έχουν σκοπό να διατηρήσουν το προϊόν κοντά στα δυνητικά του επίπεδα.  Έλλειμμα του προϋπολογισμού - η διαφορά μεταξύ δημοσίων δαπανών και εσόδων του δημοσίου τομέα.  Δημόσιο χρέος - το σύνολο των ανεξόφλητων οφειλών της κυβέρνησης.

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Ο δημόσιος τομέας στο υπόδειγμα εισοδήματος-δαπανών  Άμεσοι φόροι - επηρεάζουν την κλίση της συνάρτησης κατανάλωσης. - άρα και την κλίση της καμπύλης συνολικής ζήτησης (AD).  Οι δημόσιες δαπάνες επηρεάζουν τη θέση της καμπύλης AD.

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Δημοσιονομική πολιτική;  Φαίνεται ότι η κυβέρνηση μπορεί να επηρεάσει το επίπεδο του συνολικού προϊόντος αυξάνοντας την AD από AD 0 σε AD 1, αυξάνοντας επομένως και προϊόν ισορροπίας από Υ 0 σε Υ 1.  Αγνοούνται όμως κάποια σημαντικά ζητήματα, όπως οι τιμές, τα επιτόκια και η ανάγκη χρηματοδότησης των δημοσίων δαπανών. Εισόδημα, προϊόν Συνολική ζήτηση γραμμή 45 o AD 0 Y0Y0 AD 1 Y1Y1

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Ο κρατικός προϋπολογισμός  Το έλλειμμα του προϋπολογισμού ισούται με τις συνολικές δημόσιες δαπάνες μείον τα συνολικά φορολογικά έσοδα.  Αν οι δημόσιες δαπάνες δεν εξαρτώνται από το εισόδημα, αλλά οι καθαροί φόροι εξαρτώνται, τότε ο προϋπολογισμός θα είναι ελλειμματικός για χαμηλά επίπεδα εισοδήματος και πλεονασματικός για υψηλά επίπεδα εισοδήματος.  Σύμφωνα με τον πολλαπλασιαστή ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, μια αύξηση των δημοσίων δαπανών συνοδευόμενη από μια ισόποση αύξηση των φόρων προκαλεί αύξηση του προϊόντος. Εισόδημα, προϊόν G, NT NT Y0Y0 G Ισοσκελισμένος προϋπολογισμός

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Ελλείμματα και δημοσιονομική αντιμετώπιση  Το μέγεθος του ελλείμματος του προϋπολογισμού δεν αποτελεί καλό μέτρο της δημοσιονομικής στάσης της κυβέρνησης.  Ο διαρθρωτικός προϋπολογισμός δείχνει την εικόνα που θα είχε ο προϋπολογισμός αν το προϊόν βρισκόταν στο δυνητικό του επίπεδο.  Ο προσαρμοσμένος στον πληθωρισμό προϋπολογισμός χρησιμοποιεί τα πραγματικά αντί για τα ονομαστικά επιτόκια για τον υπολογισμό της δημόσιας δαπάνης που κατευθύνεται στην πληρωμή των τόκων του δημοσίου χρέους.

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Αυτόματοι σταθεροποιητές  Οικονομικοί μηχανισμοί που μειώνουν την αντίδραση του ΑΕΠ σε διαταραχές.  π.χ. σε περίοδο ύφεσης, - αυξάνονται οι πληρωμές για επιδόματα ανεργίας. - μειώνονται τα έσοδα από το ΦΠΑ και από το φόρο εισοδήματος.

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Όρια της ενεργούς δημοσιονομικής πολιτικής Γιατί δεν είναι δυνατό να αντισταθμιστούν άμεσα οι διαταραχές στη συνολική ζήτηση από τη δημοσιονομική πολιτική;  Χρονικές υστερήσεις. Χρειάζεται χρόνος - για τη διάγνωση του προβλήματος. - για την ανάληψη δράσης. - για να λειτουργήσει η διαδικασία του πολλαπλασιαστή.  Αβεβαιότητα - το μέγεθος του πολλαπλασιαστή δεν είναι γνωστό. - η συνολική ζήτηση μεταβάλλεται συνεχώς.  Προκαλούμενες συνέπειες στην αυτόνομη ζήτηση - αλλαγές της δημοσιονομικής πολιτικής μπορεί να προκαλέσουν αντίθετα αποτελέσματα σε άλλες συνιστώσες της συνολικής ζήτησης.

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Όρια της ενεργούς δημοσιονομικής πολιτικής (2) Γιατί η κυβέρνηση δεν ασκεί επεκτατική δημοσιονομική πολιτική όταν η ανεργία είναι σταθερά υψηλή;  Το έλλειμμα του προϋπολογισμού - φόβοι για άνοδο του πληθωρισμού εάν αυξηθεί το έλλειμμα.  Ίσως να υπάρχει ήδη πλήρης απασχόληση! - η ανεργία μπορεί να είναι (τουλάχιστον εν μέρει) εκούσια.

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Εξωτερικό εμπόριο και καθορισμός του εισοδήματος  Εισάγουμε στο υπόδειγμα τις εξαγωγές (X) και τις εισαγωγές (Ζ).  ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ - η αξία των καθαρών εξαγωγών (Χ-Ζ)  ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ - όταν οι εισαγωγές υπερβαίνουν τις εξαγωγές.  ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ - όταν οι εξαγωγές υπερβαίνουν τις εισαγωγές.  Ισορροπία έχουμε όταν ισχύει - Υ=C+I+G+X-Z

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Εξαγωγές, εισαγωγές και το εμπορικό ισοζύγιο Έστω ότι οι εξαγωγές είναι ανεξάρτητες του εισοδήματος, αλλά οι εισαγωγές αυξάνονται μαζί με το εισόδημα. Σε σχετικά χαμηλά επίπεδα εισοδήματος οι εξαγωγές υπερβαίνουν τις εισαγωγές, έχουμε δηλαδή εμπορικό πλεόνασμα. Σε υψηλότερα επίπεδα εισοδήματος έχουμε εμπορικό έλλειμμα. Το εμπορικό ισοζύγιο είναι ισοσκελισμένο για επίπεδο εισοδήματος Υ*, αλλά δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι το επίπεδο αυτό αντιστοιχεί σε πλήρη απασχόληση. Εισόδημα X, Z Imports Exports. Y*

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Εξωτερικό εμπόριο και ο πολλαπλασιαστής  Η οριακή ροπή για εισαγωγές - είναι το ποσοστό κάθε πρόσθετης μονάδας εθνικού εισοδήματος που οι κάτοικοι της χώρας επιθυμούν να δαπανήσουν για επιπλέον εισαγωγές.  Το εξωτερικό εμπόριο έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του μεγέθους του πολλαπλασιαστή. - όσο μεγαλύτερη είναι η οριακή ροπή για εισαγωγές τόσο μικρότερη θα είναι η τιμή του πολλαπλασιαστή.