Παθήσεις & Οδηγική Ικανότητα ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ Παθήσεις & Οδηγική Ικανότητα ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΟΔΗΓΗΣΗΣ Αθήνα 18 Οκτώβρη 2014 ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Θ. ΚΡΕΝΤΗΡΗΣ Γενικός/Οικογενειακός Ιατρός Επιμελητής ΕΣΥ ΚΥ Σαλαμίνας

ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ: οι οικογενειακοί γιατροί πρέπει να εκπαιδευτούν στην αξιολόγηση της ικανότητας οδήγησης γιατί οι επιδόσεις τους σε αυτό το πεδίο δεν είναι ικανοποιητικές. (Hakemies-Blomqvist & Wahlström, 1998)

ΣΤΟΧΟΣ της εισήγησης Η ενίσχυση της οδικής ασφάλειας μέσω πληροφόρησης ιατρών, επαγγελματιών & πληθυσμού και Η εφαρμογή της νομοθεσίας στην Ελλάδα. ΣΚΟΠΟΣ δεν είναι η αφαίρεση διπλωμάτων με εφαρμογή ισοπεδωτικών κριτηρίων αποκλεισμού αλλά η Βελτίωση της υγείας των οδηγών και η προσαρμογή της οδήγησης στις δυνατότητες του οδηγού.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΟΥΣΙΑΣ Πάθηση Λειτουργική Έκπτωση Οδήγηση ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΟΥΣΙΑΣ Πάθηση Λειτουργική Έκπτωση Οδήγηση ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΗΓΗΣΗ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΗΓΗΣΗ Γνωσιακές λειτουργίες  Συγκέντρωση Βραχεία μνήμη Μακροχρόνια μνήμη Χρόνος αντίδρασης σε μεμονωμένα και πολλαπλά ερεθίσματα Οπτικοχωρική ικανότητα Επεξεργασία οπτικών πληροφοριών

Κινητικές λειτουργίες Συντονισμός Επιδεξιότητα Αδρή κινητικότητα Εύρος κινήσεων Μυϊκή ισχύς Ευκινησία Αισθητηριοκινητική λειτουργικότητα

Αν και στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μελέτες για τις επιπτώσεις των χρονίων παθήσεων στη συχνότητα και τη βαρύτητα των τροχαίων ατυχημάτων, η κοινή ιατρική λογική αλλά και δεδομένα από άλλες χώρες οδηγούν στο εξής συμπέρασμα: οι λειτουργικές επιπτώσεις ορισμένων παθήσεων οδηγούν σε μειωμένη ικανότητα οδήγησης και σε αύξηση των ατυχημάτων.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

25% των ατυχημάτων προέρχονται από ή και από φάρμακα. Η Γερμανική λέσχη αυτοκινήτου (ADAC) σε μελέτη με την Ιατροδικαστική του Πανεπιστημίου του Μονάχου, υποστηρίζει ότι το 25% των ατυχημάτων προέρχονται από ή και από φάρμακα. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα ατυχήματα με αιτία τα φάρμακα είναι περίπου όσα και τα ατυχήματα από λήψη αλκοολούχων ποτών.

Ασθενείς με πολλαπλές παθήσεις διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να προκαλέσουν ατύχημα σε σχέση με τους πάσχοντες από ένα μόνο νόσημα. Dr. Bonnie Dobbs Medical Conditions and Driving: A Review of the Scientific Literature 1960-2010. Σαφής συσχέτιση μεταξύ άνοιας, παραβάσεων και ατυχημάτων. Η λειτουργικότητα του εγκεφάλου σημαντικότερος παράγοντας από την ηλικία. Fitten, Perryman, Wilkinson et al. (1995)

Number of chronic diseases (0 to 2 or more) % 70 60 50 40 30 20 10 1 2 20-39 40-59 60-79 80 + Ηλικία Rapoport, Jacobs, Bell & Klarenbach (2004)

* Ιδίως αν συνεκτιμάται η απόσταση και ο χρόνος οδήγησης Περίπου 1/3 των ανθρώπων ηλικίας άνω των 65 ετών παρουσιάζουν κάποιας μορφής αναπηρία. ΟΟΣΑ, 2001 Ηλικία οδηγού άνω των 80 ετών σχετίζεται με 7πλάσιο κίνδυνο για εμπλοκή σε ατύχημα σε σχέση με ηλικίες 40-54 ετών. * (Fildes, Fitzharris, Charlton & Pronk, 2001). * Ιδίως αν συνεκτιμάται η απόσταση και ο χρόνος οδήγησης

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Έθνους, στόχος είναι οι αναπηρικές συντάξεις να περιοριστούν από το 14% που είναι σήμερα στο 7% ώστε μειωθούν οι δαπάνες των Ταμείων. Σήμερα οι δικαιούχοι αναπηρικών συντάξεων υπολογίζονται στις 320.000 και με τη ρύθμιση το Εργασίας ευελπιστεί να τις μειώσει στις 160.000 – δηλαδή κατά το ήμισυ.  Εκτιμάται ότι σήμερα περίπου 60.000 με 70.000 άτομα παίρνουν αναπηρικές συντάξεις που δεν δικαιούνται καθώς “χαίρουν άκρας υγείας”.    disabled.gr 23/05/2006 Σύμφωνα με τον ΟΓΑ, την ώρα που ο μέσος όρος της ΕΕ στις συντάξεις αναπηρίας είναι 14%, υπάρχουν ολόκληροι νομοί που τα ποσοστά έχουν φθάσει ακόμα και στο 45%, όπως ο νομός Ρεθύμνου και ο νομός Χανίων, στην Λευκάδα 40%, στην Καρδίτσα 28%, στο Ηράκλειο 32%, όπως και στον Έβρο και την Αρτα.

ΙΚΑ (για όλα τα ταμεία) για το έτος 2004 ΒΑΘΜΟΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ Νέοι Επανεξε-τασθέντες ΟΓΑ ΛΟΙΠΑ ΤΑΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ Ποσοστό κάτω του 50% 1530 561 708 134 2933 Ποσοστό από 50% - 66% 1897 2789 1135 172 5993 Ποσοστό από 67% - 79% 3885 6737 9690 1023 21335 Ποσοστό από 80% και άνω 4516 5010 2895 743 13164 ΚΡΙΘΕΝΤΩΝ 11828 15097 14428 2072 43425 ΙΚΑ (για όλα τα ταμεία) για το έτος 2004

ΕΚ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ, ΜΟΝΟ ΗΛΙΚΙΑΣ ΝΟΣΟΙ – ΕΞΙΤΗΡΙΑ 1998 ΣΥΝΟΛΟ ΗΛΙΚΙΩΝ ΕΚ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ, ΜΟΝΟ ΗΛΙΚΙΑΣ 20 ΕΩΣ 65 ΕΤΩΝ Καρκίνος εγκεφάλου 2414 1141 Σακχαρώδης διαβήτης 9951 6214 Σχιζοφρενικές ψυχώσεις 2032 1783 Συναισθηματικές ψυχώσεις 4737 3677 Άλλες ψυχώσεις 13508 10763 Σύνδρομο αλκοολικής εξαρτήσεως 1688 1461 Σύνδρομο φαρμακευτικής εξαρτήσεως 1757 1521 Νόσος του Parkinson 1282 311 Επιληψία 6549 3064 Γλαύκωμα 3659 664 Καταρράκτης 48328 7931 Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου 15798 6579 Άλλες μορφές ισχαιμικής καρδιοπάθειας 61861 26999 Αρρυθμίες 28348 8962 Εγκεφαλικά έμφρακτα και ενδοεγκεφαλικές και άλλες ενδοκρανιακές αιμορραγίες 5221 1924 Αρθροπάθειες 25709 14204 Κατάγματα κρανίου – προσώπου 3441 1892 ΕΣΥΕ τεύχος Στατιστική Κοινωνικής Πρόνοιας και Υγιεινής για το 1998 106.366 πάσχοντες (ηλικίας 20 – 65 ετών)

Table 51 Summary of crash risk associated with other high-risk groups (MONASH UNIVERSITY ACCIDENT RESEARCH CENTRE) CONDITION PREVALENCE % Overall Crash Risk Alcohol Abuse and Dependence Alcohol abuse ~ 3%; dependence ~ 4% H** Dementia 2-3% Epilepsy 0.2% of licensed drivers, (Vernon et al., 2002) 1% (total population) H*-*** Multiple Sclerosis 0.05-0.06% Psychiatric disorders 0.4% of licensed drivers, (Vernon et al., 2002) 25% (total population; at some time in life; includes substance abuse) H*-** Schizophrenia 1-2% Sleep apnoea 0.3-4% H**-*** Cataracts 2-3% (40-50yr olds) Young drivers: <20 yrs (compared with drivers aged 40-55 years) 5-6% (NSW; USA) H*** Older drivers: 80+ 1-2% (NSW) 3% (USA) BAC: (0.05) 0.4% (Victoria) H* (all crashes) H**(fatal crashes)

ΦΕΚ 1409/6-9-2010 και 1541/4-8-2008

Ορθοπαιδικά (ακρωτηριασμοί, αρθροπάθειες, παραμορφώσεις), Καρδιαγγειακά (καρδ. ανεπάρκεια, αρρυθμία, ΑΥ, έμφραγμα, ορθοστατική υπόταση), Νευρολογικά (όπως ΑΕΕ, παρέσεις, μυοπάθεια, επιληψία, άνοια), Ψυχιατρικά (όπως ψυχώσεις, συναισθηματικές διαταραχές, αλκοολισμός, εξαρτήσεις από ουσίες), Παθολογικά (όπως ΧΑΠ, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, παχυσαρκία, ρευματικές παθήσεις, ΣΔ), Ωτορινολαρυγγολογικά (όπως βαρηκοΐα, ίλιγγος). Οφθαλμολογικά

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΕΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ (ΔΙΕ) ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΕΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ (ΔΙΕ) Θεωρητικά εξετάζουν: όσους κρίθηκαν ανίκανοι από πρωτοβάθμιες επιτροπές νέους υποψηφίους πάνω από 65 ετών όσους έχουν απολυτήριο στρατού Ι2-Ι5 (για ιατρικούς λόγους) κωφούς όσους έλαβαν αρχικά δίπλωμα από ΔΙΕ όσους παραπέμπονται απ` την Υπηρεσία λόγω του άρθρου 13 παρ.8 του ΚΟΚ κλπ πάσχοντες από δυσλεξία οδηγούς με προβλήματα κινητικά, ορθοπαιδικά, νευρολογικά, ακρωτηριασμούς

Κέντρο Αξιολόγησης Ικανότητας και Προετοιμασίας Οδήγησης (Κ.Α.Ι.Π.Ο.) ΗΝΙΟΧΟΣ / ΕΙΑΑ. BROEM-drives organised in the Netherlands. 'Altere aktive Kraftfahrer' German programme

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ μη εφαρμογή βασικών αρχών και κανόνων ελλείψεις νομοθεσίας ελλιπής εφαρμογή απουσία παράδοσης στην ιατρική σκέψη των Ελλήνων ιατρών κακή νοοτροπία σε δημόσια διοίκηση και πληθυσμό

Έτσι: Οι οδηγοί στη χώρα μας γενικά δεν προσέρχονται οικειοθελώς για επανεκτίμηση της ικανότητας οδήγησης (ακόμη και επαγγελματίες οδηγοί) Δεν υπάρχει στατιστική επεξεργασία και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων Αν και προβλέπεται , δεν ενημερώνεται το ηλεκτρονικό αρχείο του Υπ. Μεταφορών από τα νοσοκομεία.

ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΑ (2013) Γερμανία Ελβετία Καναδάς περιορισμοί (π.χ. Καταρράκτης-σούρουπο) (απόσταση, ώρες, διάρκεια, δρόμοι, ανανέωση)

ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΙΑΤΡΟΥ Ιστορικό – Φάρμακα – Συννοσηρότητα ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΙΑΤΡΟΥ Ιστορικό – Φάρμακα – Συννοσηρότητα Ιστορικό οδήγησης/ ατυχήματα Κλινική εξέταση (σωματική, γνωσιακή, συναισθηματική αξιολόγηση) Αξιολόγηση της συνολικής ικανότητας για ασφαλή οδήγηση ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ :Επίπτωση της νόσου και των φαρμάκων στην οδηγική του ικανότητα και πώς να τη συντηρήσει

Υπνική Άπνοια Άνοια Λειτουργική Έκπτωση; ΝΑΙ Λειτουργική Έκπτωση; ΝΑΙ ↑ κίνδυνος ατυχήματος; ΝΑΙ ↑↑-↑↑↑ ↑ κίνδυνος ατυχήματος; ΝΑΙ ↑↑ Αποτελεσματική θεραπεία; ΝΑΙ Αποτελεσματική θεραπεία; OXΙ ΟΔΗΓΗΣΗ ΝΑΙ ΟΔΗΓΗΣΗ OXI MONASH UNIVERSITY ACCIDENT RESEARCH CENTRE (p.422)

ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ Για τον γιατρό: Διαδραστικά προγράμματα αυτοεξέτασης Κλινικές δοκιμασίες Για τον ασθενή: Μηχανικά βοηθήματα Ηλεκτρονικά βοηθήματα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΟΔΗΓΗΣΗΣ ↓ Ικανοτήτων : κινητικότητα (π.χ. μυοσκελετικές) αντίληψη (π.χ. Αισθητηρίων) αντίδραση (π.χ. ΚΝΣ) Δυσκολίες Ρύθμισης (π.χ. ΣΔ) Προδιάθεση για κρίσεις (π.χ. Επιληψία, Αρρυθμίες, Βρ. Άσθμα) Συχνές θεραπευτικές παρεμβάσεις –Αλλαγές - Πειθαρχία (π.χ. Στηθάγχη – ΣΔ - Επιληψία) Επιδρούν στον ψυχισμό (π.χ. Ψυχιατρικές, προσωπικά και οικονομικά προβλήματα) Θεραπεύονται με ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων (π.χ.Ψυχοτρόπα, βενζοδιαζεπίνες, αντιϊσταμινικά, ορισμένα αντιβιοτικά)

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ κόπωση αδυναμία ίλιγγος διπλωπία δύσπνοια πόνος δυσκαμψία τρόμος διαταραχές μνήμης σύγχυση άγχος

ΑΛΛΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Περισσότερες παραβιάσεις ερυθρού σηματοδότη και ΑΛΛΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Περισσότερες παραβιάσεις ερυθρού σηματοδότη και παρ` ολίγον ατυχήματα (διαβάσεις) Κλήσεις τροχαίας, Καταδίκες Χάνεται συχνά στον δρόμο; Χρειάζεται συχνά οδηγίες από τους περαστικούς; Χρειάζεται συνοδηγό που τον προειδοποιεί για κινδύνους; Δέχεται συχνά σχόλια από τους άλλους για την οδήγησή του; CMA driver’s guide, 7th edition

Περισσότερα λάθη Δυσκολία οδήγησης τη νύκτα Οδήγηση σε διαρκή ένταση- φόβο Σε προσπεράσεις από άλλα οχήματα τρομάζει συχνότερα από το παρελθόν Κενά μνήμης Δυσκολία προσανατολισμού σε διασταυρώσεις, εισόδους, εξόδους

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Να οδηγεί αργά Να χρησιμοποιεί γνωστές διαδρομές Να μην οδηγεί τη νύκτα Να μη χρησιμοποιεί ραδιόφωνο Να αποφεύγει τις δύσκολες διασταυρώσεις Να αποφεύγει συνεπιβάτες που τον αποσπούν Να ανανεώσει τις γνώσεις του με μαθήματα οδήγησης Να αποφεύγει τους πολυσύχναστους δρόμους Να αποφεύγει τους δρόμους ταχείας κυκλοφορίας Να μην οδηγεί τις ώρες αιχμής

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Πως να του πείτε ότι πλέον δεν μπορεί να οδηγεί Επιπτώσεις στον ασθενή και τους συγγενείς (από πριν) Συζητείστε τα θέματα οδήγησης όσο ο ασθενής μπορεί να συνεργάζεται Άνετο και ήσυχο περιβάλλον - Παρουσία συνοδού Να απευθύνεστε πρωταρχικά στον ασθενή Δείξτε το ενδιαφέρον σας και συζητείστε εκτενώς τους ενδεχόμενους κινδύνους από τη συνέχιση της οδήγησης

Χρησιμοποιείστε αντικειμενικά στοιχεία : Ατυχήματα,κλήσεις Εάν ο ασθενής ισχυρίζεται ότι έως τώρα οδηγούσε καλά συμφωνείστε μαζί του αλλά πείτε: `ένα νόσημα μπορεί να επηρεάσει ακόμα και έναν πολύ καλό οδηγό` Εάν επιμένει για τις δεξιότητές του κατά το παρελθόν πείτε : `Τα πράγματα αλλάζουν. Ας μη μένουμε στο παρελθόν. Να συζητήσουμε για το παρόν`. Ρωτείστε τον για τα συναισθήματά του. Αυτό συνήθως τον μαλακώνει Μη διαπραγματεύεστε τις θέσεις και τις συμβουλές σας.

Μην επιμένετε να τον πείσετε γιατί συνήθως εκνευρίζεται Πίσω από τον εκνευρισμό μπορεί να κρύβεται η απώλεια της αυτοεκτίμησης Εάν πάσχει από άνοια μπορεί να δεχθεί καλύτερα ότι τα προβλήματα προέρχονται από κάποια άλλη πάθηση π.χ. Διαταραχές της όρασης Προτείνετε στους συγγενείς λύσεις για να μη μπορεί να οδηγεί (28% των ανοϊκών συνεχίζουν παρά την αφαίρεση της άδειας): π.χ. Να κρύψουν τα κλειδιά, να αλλάξουν κλειδαριές, να αποσυνδέσουν τη μπαταρία, να παρκάρουν μακριά, να πουλήσουν το όχημα

Προτείνετε εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης και Προτείνετε εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης και συζητείστε για τα ενδιαφέροντά του Ρωτείστε τον τι κατάλαβε από τη συζήτηση Κανονίστε ένα δεύτερο ραντεβού για να συντονίσετε τα επόμενα βήματα Δώστε του γραπτώς τα κλινικά προβλήματα που εντοπίσατε Καταγράψτε όλες τις συζητήσεις στον φάκελο του ασθενούς *Adapted from The Pallium Project. (2006). Clinical engagement of medically at-risk driving. Edmonton, AB: Author.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Υπουργική Απόφαση για εφαρμογή του Νόμου Ερώτημα στο Εξιτήριο Ενημέρωση των γιατρών με σύντομα φυλλάδια Ενημέρωση των οδηγών μέσω των Σχολών Οδήγησης Ενημέρωση τροχαίας.

austroads.com.au ec.europa.eu/transport/road_safety www.drivesafe.com www.aaaexchange.com-Roadwise Review Online CMA driver’s guide, 8th edition austroads.com.au

Canadian Medical Association Determining medical fitness to operate motor vehicles. 7th ed. Ottawa, ON: Canadian Medical Association; 2006. Available from: www.cma.ca/index.php/ci_id/18223/la_id/1.htm. Dobbs BM, Schopflocher D. The introduction of a new screening tool for the identification of cognitively impaired medically at-risk drivers. The SIMARD, a modification of the DemTect. J Prim Care Community Health. 2010;1(2):119–27. Available from: http://jpc.sagepub.com/content/1/2/119. Charlton JL, Koppel S, O’Hare M, et al. Influence of chronic illness on crash involvement of motor vehicle drivers. Victoria, Australia: Monash University Accident Research Centre;2004. Available at: www.monash.edu.au/muarc/reports/muarc213.html (accessed 23 Aug 2006).

Βασικοί στόχοι της εισήγησης είναι : Η ενίσχυση της οδικής ασφάλειας μέσω βελτίωσης της κατάστασης της υγείας των οδηγών και όχι η αφαίρεση αδειών οδήγησης με εφαρμογή ισοπεδωτικών κριτηρίων αποκλεισμού. Η ανεξαρτησία, η αυτονομία, η ποιότητα ζωής, η κοινωνικότητα, η κοινωνική επανένταξη και η επαγγελματική αποκατάσταση των πασχόντων, με όρους όμως ασφάλειας. Η γνωστοποίηση του θέματος στον ιατρικό κόσμο, η ευαισθητοποίηση και η παράθεση βασικών γνώσεων για τους επαγγελματίες υγείας. Η ενίσχυση του συμβουλευτικού αρχικού ρόλου του προσωπικού ιατρού (ανίχνευση του προβλήματος, εκτίμηση του κινδύνου, τεχνικές συμβουλευτικής). Με απλές παρεμβάσεις όπως η χρήση των σωστών γυαλιών, η χρήση ακουστικού, η ενδυνάμωση των κάτω άκρων, η οξυγονοθεραπεία, η ρύθμιση του σακχάρου ή της αρτηριακής υπέρτασης, η διόρθωση του καταρράκτη ή η ανακούφιση συγκεκριμένων συμπτωμάτων μπορεί να παραταθεί χρονικά η ικανότητα οδήγησης των ασθενών. Επίσης, ο ρόλος του είναι καθοριστικός όταν ο οδηγός θα πρέπει να πεισθεί να αποσυρθεί από την οδήγηση Η πληροφόρηση των ιατρών των ταμείων για τις δυνατότητες που παρέχονται στους ιδίους και στους ασθενείς τους (Για παράδειγμα, το Κέντρο Ηνίοχος/ΕΙΑΑ πρότυπο Κέντρο Αξιολόγησης Ικανότητας και Προετοιμασίας Οδήγησης για οδηγούς ΑμεΑ με κινητικά προβλήματα

Κίνητρο για συμμόρφωση στη θεραπεία και αναζήτησή της Αυτονομία, επιβίωση, κοινωνικότητα, πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, διακρίσεις σε βάρος των αναπήρων, αξιοπρέπεια Δίκυκλα πλήρης εξατομίκευση Οδήγηση:ένας ακόμα παράγοντας υπ` όψιν για λήψη θεραπευτικών αποφάσεων

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ - ΑΓΝΟΙΑ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ   ΣΤΟΧΟΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΟΔΗΓΗΣΗ, ΓΗΡΑΝΣΗ, ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ – ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΡΟΛΟΣ ΓΙΑΤΡΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ, ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΜΕΣΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Ρόλο στην αξιολόγηση των οδηγών: Δυνατοτητες αποκατάστασης Τρόπος ζωής Τόπος διαβίωσης Δυνατότητες μετακίνησης

Γνώση της κατάστασης του ασθενούς μας και της εξέλιξής του Ηθική δέσμευση για προστασία του ασθενούς μας και του κοινωνικού συνόλου Γνώση της κατάστασης του ασθενούς μας και της εξέλιξής του Υποστήριξη και συμβουλευτική ασθενούς και οικογένειας Διατήρηση της αυτονομίας, ανεξαρτησίας, αξιοπρέπειας NZ Transport Agency Jul 2009 Amanda J. Adams Can Fam Physician. 2010 December; 56(12): 1264–1266

Νομικές εμπλοκές Μη δήλωση Δήλωση Common clinical circumstances in the cases reviewed are diagnoses of seizure disorders, alcohol and drug abuse and psychiatric disorders. Άρνηση επαναβεβαίωσης Σύγχυση μεταξύ ειδικοτήτων ή θεραπόντων Οι γιατροί προτείνουν οι αρχές αποφασίζουν ΑΠΕΙΛΕΣ (επαγγελματίες) For these drivers, the level of knowledge of and insight into their medical condition, along with their ability to self-manage the condition, compliance with physicianprescribed treatment and ability to modify their driving activities to accommodate their condition should form a basis for physician assessment of their fitness to drive. Κρίση – όχι σύγκρουση με ασθενείς

Overall, the findings showed that for drivers with diabetes who were on restricted licences (highest level of impairment) rates of crashes and at-fault crashes were elevated but did not differ significantly from controls (RR: 1.38, 95% CI: 0.75-2.54; RR: 1.77, CI: 0.87-3.61, p’s > 0.05, respectively). However, those without licence restrictions (lowest level of impairment) had significantly elevated crash rates and at-fault crashes (RR: 1.30, 95% CI: 1.23-1.38, p < 0.05 and RR: 1.46, 95% CI: 1.36-1.58, p’s < 0.05, respectively). Vernon, Diller, Cook, Reading, Suruda and Dean (2002)

CMA driver’s guide, 7th edition, p.15 One such “wellness” program in the Beauce region of Quebec has shown that older drivers will make efforts to maintain their driving permits when the possibility of prolonging their driving privileges through a healthy lifestyle is explained to them. Similar programs that do not use the maintenance of driving privileges as an incentive were much less successful in influencing healthy lifestyle and habits.... In addition to patients, families also may lack insight into the impact of an illness on driving. CMA driver’s guide, 7th edition, p.15

Υπολογίζεται ότι οδηγοί χωρίς άδεια προκαλούν πολλαπλάσια ατυχήματα (4-5 φορές πάνω). 6Accid Anal Prev. 1997 Jan;29(1):17-23. Estimating the exposure and fatal crash rates of suspended/revoked and unlicensed drivers in alifornia .DeYoung DJ, Peck RC, Helander CJ.Research and Development Section, California Department of Motor Vehicles,Sacramento 94232-3820, USA.

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Ατυχήματα Δράση 3: Παθήσεις και Οδική Ασφάλεια Στόχοι • Ενίσχυση της οδικής ασφάλειας μέσω πληροφόρησης ιατρών, πληθυσμού και αρμόδιων επιτροπών για παθήσεις και καταστάσεις υγείας, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την οδήγηση, καθώς και η εφαρμογή της νομοθεσίας στην Ελλάδα. Ενέργειες Υλοποίησης Κέντρο αξιολόγησης ικανότητας και προετοιμασίας οδήγησης (Κ.Α.Ι.Π.Ο.) ΗΝΙΟΧΟΣ. • Γνωστοποίηση της ύπαρξης του συγκεκριμένου κέντρου στους ανάλογους φορείς. • Διασύνδεση υπηρεσιών με σκοπό τη γνωστοποίηση του νοσήματος ή αναπηρίας προς αρμόδιους φορείς τροχαίας. • Δ.Υ.Π.Ε. - Νοσοκομεία • Χορήγηση στους ασθενείς ενημερωτικού φυλλαδίου, σχετικά με την επίδραση των διαφόρων παθήσεων στην ικανότητα οδήγησης μαζί με το εξιτήριο. • Κλινική εξέταση μετά από κάθε ατύχημα ή τραυματισμό. • Οργάνωση μηχανογραφικού συστήματος επανελέγχου αδειών οδήγησης ατόμων με ειδικές παθήσεις ή διαταραχές. • Ενημέρωση ιατρών, ιατρικών συλλόγων, ιατρικών εταιριών, Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. • Καθιέρωση οφθαλμολογικού ελέγχου ανά 2ετία μετά τα 40 και ανά έτος μετά τα 60. • Επικοινωνία με ασφαλιστικές εταιρίες πρόταση για εξασφάλιση υπεύθυνης δήλωσης του οδηγού κατά την ασφάλιση του αυτοκινήτου ότι δεν έχει πάθηση ή αναπηρία που μπορεί να επηρεάσει την οδήγηση. • Οργάνωση εβδομάδας εθελοντικής οφθαλμολογικής εξέτασης (δωρεάν και ανώνυμης). • Νομοθετική ρύθμιση για ενεργό συμμετοχή των ιδιωτών, νοσοκομειακών και γιατρών των ταμείων, σε συμβουλευτική ασθενών που έχουν ανάγκη, καθώς και γνωστοποίηση της νέας πάθησης ή επιδείνωσης της πάθησης προς το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών για την επανεξέταση του ασθενούς από τη δευτεροβάθμια επιτροπή εκτίμησης της ικανότητας οδήγησης.

Απλές παρεμβάσεις που συνιστώνται: Πληροφόρηση του πληθυσμού μέσω ΜΜΕ με σκοπό την αύξηση της προσωπικής συμμετοχής και συνειδητοποίηση της ευθύνης και των συνεπειών Αυστηρότερος έλεγχος των οδηγών Ενεργοποίηση της υπάρχουσας νομοθεσίας με εγκυκλίους, υπουργικές αποφάσεις και πληροφόρηση Ενημέρωση των Σχολών Οδήγησης και των υποψηφίων οδηγών Πληροφόρηση του πληθυσμού και των φορέων για την ύπαρξη και τον ρόλο του Κέντρου Ηνίοχος/ΕΙΑΑ. Δημιουργία αντίστοιχων κέντρων στην επικράτεια Πρόγραμμα οικειοθελούς και ανώνυμης εμπιστευτικής εξέτασης οδηγών με προβλήματα υγείας με ταυτόχρονη συμβουλευτική Υποχρέωση των νοσοκομείων να πληροφορούν σχετικά τους εξερχόμενους ασθενείς και παράλληλα να ενημερώνουν το ηλεκτρονικά αρχείο του Υπ. Μεταφορών (όπως ήδη προβλέπεται απ` τον νόμο). Πλήρης λειτουργία του ηλεκτρονικού αρχείου για διασύνδεση Συστήματος Υγείας – Τροχαίας – Ιατρικών Επιτροπών Οι επιτροπές συντάξεων αναπηρίας να εκτιμούν και την ικανότητα οδήγησης παραπέμποντας όπου χρειάζεται στις Δευτεροβάθμιες Ιατρικές Επιτροπές. Η επέκταση της χορήγησης αδειών οδήγησης με περιοριστικούς όρους (π.χ. για συγκεκριμένες ώρες της ημέρες και συγκεκριμένες αποστάσεις) θα επέτρεπε την ασφαλή οδήγηση σε περισσότερους πάσχοντες, οι οποίοι συνήθως απορρίπτονται για λόγους υγείας. Υπεύθυνη δήλωση του οδηγού προς την ασφαλιστική εταιρεία του οχήματος ότι δεν πάσχει από πάθηση ή αναπηρία που μπορεί σύμφωνα με τον νόμο να επηρεάσει την οδήγηση

ΠΑΘΗΣΕΙΣ & ΟΔΗΓΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ ΠΑΘΗΣΕΙΣ & ΟΔΗΓΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Θ. ΚΡΕΝΤΗΡΗΣ Γενικός Ιατρός Επιμελητής ΕΣΥ ΚΥ Σαλαμίνας 39ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο 24.5.2013

Παθήσεις & Οδηγική Ικανότητα Η Ευθύνη του Ιατρού ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ Παθήσεις & Οδηγική Ικανότητα Η Ευθύνη του Ιατρού ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Θ. ΚΡΕΝΤΗΡΗΣ Γενικός Ιατρός Επιμελητής ΕΣΥ ΚΥ Σαλαμίνας 9ο Επιστημονικό Συμπόσιο Γενικής Ιατρικής 28.9.2013