Δασική Διαχειριστική Ι Διδάσκων Δημήτριος Καραμανώλης, Επίκουρος Καθηγητής Μάθημα 1ο Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης www.ediaxeiristiki.wordpress.com

Δασικη Διαχειριστικη Ι 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Σχεδιασμός - Σκοποί και στόχοι του σχεδιασμού - Τύποι και επίπεδα σχεδιασμού - Στάδια υλοποίησης του σχεδιασμού Οργάνωση Διεύθυνση Έλεγχος Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης 2. ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ - Δασικά οικοσυστήματα - Η κοινωνική και οικονομική πολλαπλή σημασία των δασ. Οικ. - Εισαγωγή στη διαχείριση των Φυσικών Πόρων - Ολοκληρωμένη διαχείριση 3. ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ - Βασικά χαρακτηριστικά λήψης αποφάσεων - Διαδικασία λήψης αποφάσεων - Προσδιορισμός εναλλακτικών διαχειριστικών λύσεων ή σχεδίων δράσης - Κριτήρια αξιολόγησης και επιλογής - Μέθοδοι συνδυασμού και χρησιμοποίησης των κριτηρίων - Υποδείγματα ή μοντέλα στη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων - Χρησιμότητα και τύποι των υποδειγμάτων - Διαδικασία κατασκευής ενός υποδείγματος Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης 4. ΓΡΑΜΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ - Παραδοχές του γραμμικού προγραμματισμού - Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του γραμμικού προγραμματισμού - Διαμόρφωση και διαγραμματική επίλυση προβλημάτων γραμμικού προγραμματισμού - Πρόβλημα μεγιστοποίησης/ελαχιστοποίησης - Ανάλυση ευαιαθησίας - Εφαρμογή της ανάλυσης ευαισθησίας στην κατανομή των χρήσεων του δάσους - Η μέθοδος SIMPLEX - Το δυικό πρόβλημα 5. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΡ.ΠΡ. ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΗΠΕΥΤΩΝ ΔΑΣΩΝ - Πρότυπο αύξησης σε κηπευτή συστάδα - Πρόβλεψη της αύξησης σε διαχειριζόμενη και μη κηπευτή συστάδα - Μεγιστοποίηση της παραγωγής - Μεγιστοποίηση χρηματικής απόδοσης και οικονομικός χρόνος περιφοράς Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης 6. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΣΚΟΠΩΝ ΜΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΣΤΟΧΩΝ Παράδειγμα 7. ΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ - Θεωρία του Δυναμικού προγραμματισμού - Διαμόρφωση προβλήματος δυναμικού προγραμματισμού Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Τι είναι διαχείριση; Οργάνωση Ανάπτυξη Προστασία Διατήρηση Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

ΤΡΕΙΣ ΚΥΡΙΟΙ ΤΥΠΟΙ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 1. Στόχοι διατήρησης της φύσης : ελαχιστοποίηση της εκμετάλλευσης των οικοσυστημάτων βελτιστοποίηση της παραγωγής 2. Κοινωνικο-οικονομικοί στόχοι : μεγιστοποίηση της παραγωγής σε αγαθά και υπηρεσίες με ελαχιστοποίηση του κόστους 3. Μικτοί στόχοι : μεγιστοποίηση της αειφορικής χρήσης και των περιβαλλοντικών υπηρεσιών Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Χαρακτηριστικά της Διαχείρισης α) Απαιτούν την εφαρμογή επιστημονικών μεθόδων β) Απαιτούν (συνήθως) τη συνεργασία επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων γ) Προσπαθούν να επιλύσουν προβλήματα ή διαφορές που προκύπτουν μεταξύ των διαφόρων στοιχείων ή παραμέτρων που υφίστανται εντός ενός οικοσυστήματος-οργανισμού για την καλύτερη ή άριστη λειτουργία αυτού. δ) Εφαρμόζονται σε όλα τα οικοσυστήματα-οργανισμούς ανεξάρτητα της φύσης αυτών Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Λειτουργίες διαχείρισης σχεδιασμός οργάνωση διεύθυνση έλεγχος Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Σχεδιασμός Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει τη δημιουργία και αναγνώριση σειράς εναλλακτικών ενεργειών, προτάσεων, προγραμμάτων, στρατηγικής και πολιτικής απ'το manager και τους συνεργάτες του για την επίλυση προβλημάτων στο μέλλον Η επιλογή εναλλακτικών σχεδίων εξαρτάται από την επιλογή των κριτηρίων και τη γνώση κάποιων σχετικών παραγόντων Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Σκοποί και στόχοι του σχεδιασμού Οι σκοποί του σχεδιασμού είναι ιδεατοί και εκφράζονται με γενικές έννοιες Οι στόχοι του σχεδιασμού είναι πιο εξειδικευμένοι, σαφείς, μετρήσιμοι και πραγματοποιήσιμοι. Γι’αυτό εκφράζονται με συγκεκριμένες έννοιες, προτάσεις και ενέργειες Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Χαρακτηριστικά των στόχων -Σαφήνεια -Ρεαλισμός -Ευελιξία Στην περίπτωση της δασοπονίας η ιδιότητα της ευελιξίας είναι πολύ σημαντική, γιατί οι μελέτες σχεδιασμού, οργάνωσης και ανάπτυξης της δασοπονίας έχουν συνήθως μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο χαρακτήρα. Τα δάση αυξάνονται αργά: τα δέντρα απαιτούν αρκετά χρόνια για να αναγεννηθούν , δεκαετίες να αυξηθούν και η τελική χρήση των νέων συστάδων είναι μερικές φορές δύσκολο να προβλέψει πότε αυτά έχουν εγκατασταθεί. Τα δάση εξυπηρετούν τις πολλαπλάσιες και αλληλένδετες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές λειτουργίες, συχνά στον ίδιο χρόνο και θέση. Η προστασία αυτής της πολυλειτουργικότητας απαιτεί ισορροπημένες διαχειριστικές προσεγγίσεις βασισμένες σε επαρκείς δασικές πληροφορίες. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης -Χρονικός ορίζοντας μακροπρόθεσμο : με διάρκεια ισχύος μεγαλύτερη των 20 ετών μεσοπρόθεσμο : με διάρκεια ισχύος μεταξύ 5 και 20 ετών και βραχυπρόθεσμο : με διάρκεια ισχύος μικρότερη των 5 ετών. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Μακροπρόθεσμος σχεδιασμός Συνδέεται με μακρο/σμες αποφάσεις οι οποίες βασίζονται στην ανάπτυξη γενικών κατευθυντήριων γραμμών σχεδιασμού που καθορίζουν το τι πρέπει να γίνει διαχρονικά και δημιουργούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο παίρνονται αποφάσεις για το μέλλον. Ιδιαίτερη αξία στη δασοπονία → μεγάλοι χρόνοι παραγωγής α) καθορίζονται οι γενικοί μελλοντικοί αναπτυξιακοί στόχοι της δασοπονίας οι οποίοι περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, και τα εξής: τη χρήση των δασών και δασικών εκτάσεων το είδος και επίπεδο παραγωγής καθώς και το εμπόριο (εισαγωγές-εξαγωγές) της ξυλείας και των λοιπών δασικών προϊόντων τις έμμεσες ωφέλειες και υπηρεσίες απ'το δασικό χώρο τις διαρθρωτικές αλλαγές στην οργάνωση και διοίκηση τις απαραίτητες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις τις οικονομικές και κοινωνικές (κυρίως του ορεινού πληθυσμού) επιπτώσεις των αλλαγών το είδος, τις μορφές και το μέγεθος της απασχόλησης την κατανομή των πόρων τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις την προστασία του δασικού χώρου τους τρόπους απογραφής και διάθεσης των δεδομένων κ.λπ. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης β) διαμορφώνονται οι διάφορες πολιτικές και στρατηγικές εναλλακτικές προτάσεις γ) συντάσσεται πρόγραμμα υλοποίησης των εναλλακτικών προτάσεων που επιλέχτηκαν. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός συνδέεται με μεσοπρόθεσμες αποφάσεις οι οποίες βασίζονται στην ανάπτυξη λεπτομερέστερων και πιο συγκεκριμένων κατευθυντηρίων γραμμών σχεδιασμού. διαχειριστικές μελέτες 10ετούς και 5ετούς ισχύος. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Βραχυπρόθεσμος σχεδιασμός συνδέεται με βραχυπρόθεσμες, κυρίως ετήσιες, αποφάσεις. Είναι η πλέον αποκεντρωμένη μορφή σχεδιασμού και αφορά κυρίως τον ετήσιο σχεδιασμό δραστηριοτήτων των Διευθύνσεων Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος και των Δασαρχείων. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Χώρος εφαρμογής Συλλογή δεδομένων Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Τύποι σχεδιασμού Φυσικός και οικονομικός σχεδιασμός Φυσικός σχεδιασμός είναι ο σχεδιασμός της φυσικής δομής μιας περιοχής, όπως χρήσεις γης, οδικό δίκτυο, υδρονομικό δίκτυο κ.λπ. Ρυθμιστικός και αναπτυξιακός σχεδιασμός Ο ρυθμιστικός σχεδιασμός σχετίζεται με το διαχρονικό συντονισμό των διαδικασιών ανάλογα με τη διαμορφούμενη πολιτική. Στο επίπεδο της επιχείρησης περιλαμβάνει το σχεδιασμό των εισαγωγών πρώτων υλών, της εργασίας και των προϊόντων παραγωγής. Σχεδιασμός πολλαπλών σκοπών και στόχων σχέσεις: ανταγωνιστικές, συμπληρωματιές,ανεξάρτητες,μεταβαλόμενες Ενδεικτικός και προστακτικός σχεδιασμός Ο ενδεικτικός παραθέτει οδηγίες και έχει συμβουλευτική μορφή ενώ ο προστακτικός δίνει συγκεκριμένες οδηγίες οι οποίες πρέπει να ακολουθούνται χωρίς αποκλίσεις Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Επίπεδα σχεδιασμού Εθνικός σχεδιασμός Περιφερειακός σχεδιασμός Νομαρχιακός σχεδιασμός Τοπικός σχεδιασμός Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Στάδια υλοποίησης του σχεδιασμού Προβλέψεις Αντικειμενικοί σκοποί και στόχοι Πολιτική Σχέδια ενεργειών Διαδικασίες Κανόνες Προγράμματα Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Προβλέψεις Είναι η συστηματική προσπάθεια πρόγνωσης των όσων πρόκειται να συμβούν μέσα σε ορισμένο χρονικό διάστημα στο μέλλον. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Αντικειμενικοί σκοποί και στόχοι Είναι τα συγκεκριμένα αποτελέσματα στα οποία αποβλέπει ολόκληρη η δραστηριότητα της επιχείρησης, μέσα σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Πολιτική Είναι η έκφραση των πιστεύω, των προθέσεων και της φιλοσοφίας της επιχείρησης. Στόχος της πολιτικής είναι η δημιουργία γενικών οδηγιών και κατευθύνσεων που αφορούν, αφενός μεν το πλαίσιο γενικών αρχών εντός των οποίων θα κινηθούν οι αποφάσεις των διαχειριστών, αφετέρου δε τον τρόπο εργασίας του προσωπικού, ώστε να υλοποιηθούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι αντικειμενικοί σκοποί και στόχοι. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Σχέδια ενεργειών Μετά τον καθορισμό της πολιτικής της επιχείρησης, ο manager πρέπει να προσδιορίσει την κατάλληλη σειρά ενεργειών για την υλοποίηση της πολιτικής αυτής. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Διαδικασίες Είναι ο ακριβής προσδιορισμός των διαδοχικών φάσεων που πρέπει να ακολουθηθούν για την εκτέλεση όλων όσων προβλέπονται στο σχέδιο ενεργειών, με στόχο πάντοτε την επίτευξη των αντικειμενικών σκοπών. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Κανόνες Ορισμένα θέματα λειτουργίας ή ενεργειών της επιχείρησης δεν επιδέχονται αλλαγές, ούτε επιτρέπεται η διαμόρφωση διαφορετικών απ'τις προκαθορισθείσες αποφάσεις που διέπουν την πολιτική της επιχείρησης. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Προγράμματα Πολύ συχνά μια επιχείρηση υποχρεούται να επικεντρώσει την προσοχή της και τις δυνάμεις της σε ένα συγκεκριμένο αντικειμενικό σκοπό. Παραδείγματος χάρη, όταν μια βιομηχανία ξύλου σχεδιάζει να παρουσιάσει στην αγορά ένα νέο προϊόν ξύλου σε προκαθορισμένη ημερομηνία. Μια τέτοια απόφαση συνεπάγεται την ανάπτυξη ενός προγράμματος (project). Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Οργάνωση Οργάνωση είναι ένα στοιχείο διαχείρισης, το οποίο αναφέρεται στο σύνολο των κανόνων και ενεργειών με τους οποίους εναρμονίζονται οι συντελεστές παραγωγής και κατανάλωσης σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και χώρο, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα . Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Γραμμικός προγραμματισμός Ο Γ.Π. είναι μια τεχνική που ασχολείται με το πρόβλημα της κατανομής των περιορισμένων πόρων ενός συστήματος σε ανταγωνιζόμενες δραστηριότητες κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Από μαθηματικής σκοπιάς, ο γ.π. περιγράφει ένα μοντέλο που αφορά τη μεγιστοποίηση ή ελαχιστοποίηση μιας γραμμικής συνάρτησης κάτω από κάποιους γραμμικούς περιορισμούς. MεγZ = 5χ1 + 2χ2 + 4χ3 Περιορισμοί: 4χ1 + 5χ2 + 7χ3  10 χ1 + 9χ2 + 8χ3  60 Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Διαγραμματική λύση Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Δυναμικός προγραμματισμός ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ Για να εκφράσουμε μαθηματικά το πρόβλημα αυτό, έστω ότι n είναι ο αριθμός των σταδίων κατά τη διαδικασία παραγωγής μέχρι το τέλος του περίτροπου χρόνου, αi(xi) η συνάρτηση απόδοσης του ξυλαποθέματος στο στάδιο i και x η ποσότητα του ξυλαποθέματος που διαθέτουμε συνολικά. Με βάση αυτό το συμβολισμό, το πρόβλημα είναι να βρεθούν οι τιμές των xi για i = 1, 2, ...,n, που μεγιστοποιούν τη συνάρτηση Φ (x1, x2, …, xn) = α1(x1) + α2(x2) + … + αn(xn), με τους περιορισμούς x1 + x2 + … + xn = x και xi > 0 για i= 1, 2, …n Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης ΔΕΝΔΡΟ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης Δένδρο αποφάσεων Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Ανθρωποκεντρική άποψη Βιοκεντρική ή βαθειά οικολογική άποψη. Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Εισαγωγή στη διαχείριση των φυσικών πόρων Εισαγωγή στη διαχείριση των φυσικών πόρων Η διαχείριση λοιπόν ενός δασικού οικοσυστήματος προσπαθεί να οργανώσει, προγραμματίσει, συντονίσει και ελέγξει τους τρόπους, τις διαδικασίες και τους παράγοντες (βιολογικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς) οι οποίοι επηρεάζουν την ανάπτυξη ολόκληρου του οικοσυστήματος κατά χώρο και χρόνο, καθώς και τις χρήσεις αυτού, ώστε η κατάσταση των συστάδων σε σχέση με ολόκληρο το δασικό οικοσύστημα να είναι συνεχώς κατάλληλη να εξασφαλίσει τους σκοπούς και τους στόχους της διαχείρισης Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης

Βασικό χαρακτηριστικό Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Τηλεπισκόπησης