Κυπριακή Οικονομία – Ανασκόπηση και Προοπτικές Παρουσίαση στα ΜΜΕ Χαρίλαος Σταυράκης Υπουργός Οικονομικών 09 Ιανουαρίου 2009

Βασικά Μηνύματα Οι εξελίξεις του 2008 συνάδουν με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών. Η κυπριακή οικονομία αντεπεξέρχεται με πολύ ικανοποιητικό τρόπο στη διεθνή οικονομική κρίση. Επιδράσεις στην παγκόσμια οικονομία και ιδιαίτερα στην Ε.Ε. για το 2009 πιο έντονες απ’ ότι αρχικά προβλεπόταν. Κυπριακή οικονομία επηρεάζεται ανάλογα. Δημοσιονομική πολιτική δίδει απαραίτητη ώθηση στην κυπριακή οικονομία και συμβάλει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της. 2

Σημερινή Οικονομική Κατάσταση της Κύπρου (Προβλ.) Ρυθμός Ανάπτυξης (%)3,8 Ανεργία (%)4,0 Πληθωρισμός (%)<5,0 Δημοσιονομικό Ισοζύγιο (% ΑΕΠ)1,0 Δημόσιο Χρέος (% ΑΕΠ)48,5

Σημερινή Οικονομική Κατάσταση της Κύπρου Οι εξελίξεις του 2008 συνάδουν με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών (Εκτιμ.) Ρυθμός Ανάπτυξης (%)3,7 Ανεργία (%)4,0 Δημοσιονομικό Ισοζύγιο (% ΑΕΠ) 1,0 Δημόσιο Χρέος (% ΑΕΠ)49,5

Σημερινή Οικονομική Κατάσταση της Κύπρου (2) 5

Σημερινή Οικονομική Κατάσταση της Κύπρου (3) 6

Σημερινή Οικονομική Κατάσταση της Κύπρου (4) 7

Εξελίξεις το 2008-Σύγκριση με Ε.Ε. O ρυθμός ανάπτυξης της Κύπρου εξακολουθεί να είναι πολύ καλύτερος από πολλών άλλων Ευρωπαϊκών χωρών – αναμένεται να αυξηθεί η διαφορά στο ρυθμό ανάπτυξης. Η διαφορά μεταξύ του ρυθμού ανάπτυξης της Κύπρου και της Ε.Ε. σταδιακά αυξάνεται. 8

Εξελίξεις το 2008-Σύγκριση με Ε.Ε. Μείωση του ρυθμού πληθωρισμού στην Κύπρο – μείωση της διαφοράς σε σχέση με Ευρωζώνη 9

Προβλέψεις για το 2009 Πρόβλεψη “Consensus” για Ευρωζώνη 10

Προβλέψεις για το 2009 Αναθεώρηση κατά αραιά χρονικά διαστήματα. Τελευταίες προβλέψεις Ε.Ε. 23 Οκτώβριου Επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στην Ε.Ε. και ιδιαίτερα στο Η.Β. Επιδείνωση στην Ρωσία. Μείωση συναλλαγματικής ισοτιμίας της στερλίνας έναντι του ευρώ. Μείωση των τιμών των πρώτων υλών και ιδιαίτερα του πετρελαίου. 11

Διεθνής Οικονομική Κρίση: Πώς επηρεάζει την Κύπρο;  Επηρεασμός της πραγματικής οικονομίας: Επιδείνωση του κλίματος εμπιστοσύνης αναμένεται να επηρεάσει την ιδιωτική κατανάλωση. Οι οικονομίες των χωρών της Ε.Ε, (ειδικά του Η.Β.) αναμένεται να παρουσιάσουν ύφεση: Μείωση του τουρισμού το 2009 … και στον κατασκευαστικό τομέα – παραθεριστικές κατοικίες  Ρωσία & Κεντροανατολική Ευρώπη: Επιπτώσεις στις εξαγωγές υπηρεσιών. 12

Προβλέψεις για το (Αρχική Προβλ.) 2009 (Αναθεωρ. Προβλ.) Ρυθμός Ανάπτυξης (%)3,02,1 Ανεργία4,24,5 Δημοσιονομικό Ισοζύγιο (% ΑΕΠ)0,4-0,8 Πληθωρισμός (Εναρμονισμένος Δείκτης) (%) 2,52,02,0 Η διαφορά μεταξύ του ρυθμού ανάπτυξης της Κύπρου και της Ε.Ε. προβλέπεται να αυξηθεί από 2 μονάδες το 2008 σε 4 μονάδες το 2009.

Επιπτώσεις στα Δημόσια Οικονομικά για το 2009 Αρνητικά Επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των εσόδων: Μείωση κεφαλαιουχικών κερδών και τέλη κτηματολογίου και χωρομετρίας. Επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των εσόδων του ΦΠΑ. Θετικά Μείωση των επιτοκίων. Μείωση πληθωρισμού και ΑΤΑ Σημαντική τόνωση στην οικονομία. 14

Προβλέψεις για το 2009 Αβεβαιότητα και κίνδυνοι για μεγαλύτερη επίπτωση στην κυπριακή οικονομία: Διεθνές περιβάλλον: Παρατεταμένη, χρονικά, κρίση στον χρηματοοικονομικό τομέα Μεγαλύτερη από την αναμενόμενη κρίση στην Ε.Ε., ειδικά στο Η.Β. Μεγαλύτερες διακυμάνσεις στην τιμή του πετρελαίου Μεγαλύτερη από την αναμενόμενη κρίση στη Ρωσία και Ουκρανία Ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου και στερλίνας– επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα Εγχώρια Οικονομία: Συγκράτηση στην ιδιωτική κατανάλωση Μεγαλύτερη διόρθωση στον κατασκευαστικό τομέα, από τα υψηλά επίπεδα των τελευταίων χρόνων 15

Προβλέψεις για το 2009 Σε περίπτωση που η κατανάλωση δεν επηρεαστεί από το αρνητικό κλίμα και αυξηθεί ανάλογα με το διαθέσιμο εισόδημα και η διόρθωση στον τομέα των κατασκευών είναι μικρότερη, τότε το σενάριο θα έχει ως εξής: 2009 Ρυθμός Ανάπτυξης (%)2.6 Δημοσιονομικό Ισοζύγιο (% ΑΕΠ)-0.6 Δημοσιονομικό Αντίκτυπο (% ΑΕΠ)1,0 16

Κύπρος: Μέτρα Αντιμετώπισης της Κρίσης  Δημοσιονομικά μέτρα: Οικονομικό πακέτο στήριξης της οικονομίας (€40εκ. για επίσπευση σημαντικών αναπτυξιακών έργων – €12 εκ. αύξηση του προϋπολογισμού του Κ.Ο.Τ). Επιτάχυνση σημαντικών αναπτυξιακών έργων (10% αύξηση του βαθμού υλοποίησης≈ €100 εκ.). Κοινωνικά μέτρα – (δημόσια βοηθήματα, ελάχιστες συντάξεις, στεγαστικά προγράμματα).  Μείωση εσόδων χωρίς αναπλήρωση Δημοσιονομική ώθηση 1,2% του ΑΕΠ. 17

18 Κύπρος: Μέτρα Αντιμετώπισης της Κρίσης (2)  Καταλληλότερη η πολιτική αύξησης των δαπανών.  Τυχόν μείωση της φορολογίας θα προκαλέσει ζημιά στην ευελιξία της κυβέρνησης για λήψη πρόσθετων μέτρων αντιμετώπισης της κρίσης.  Δεν οδηγεί σε μείωση των τιμών ή/και αύξηση της κατανάλωσης.  Η Κύπρος σε αντίθεση με πολλές χώρες της Ε.Ε. έχει τους χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές.  Δεν προστατεύονται οι θέσεις εργασίας.

19 Κύπρος: Μέτρα Αντιμετώπισης της Κρίσης (3)  Μεγαλύτερα ελλείμματα στην οικονομία θα επηρεάσει την πιστοληπτική της ικανότητα.  Αύξηση του κόστους δανεισμού της κυβέρνησης  Ο φορολογούμενος θα επωμισθεί το βάρος τα επόμενα χρόνια.  Έκδοση ομολόγου της Γερμανικής Κυβέρνησης ύψους €6 δις καλύφθηκε μόνο το 87%.

Συμπεράσματα  Τρέχον διεθνές οικονομικό περιβάλλον: αρνητικό και αβέβαιο - πιθανό να επηρεάσει και το  Η Κύπρος αναμένεται να επηρεαστεί αλλά σε μικρότερο βαθμό από άλλες χώρες της Ε.Ε.  Σημαντική η διατήρηση δημοσιονομικής ευελιξίας, έτσι ώστε να υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω ενίσχυσης της οικονομίας σε περίπτωση που οι διεθνείς συνθήκες επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο στο μέλλον  Στόχος μας είναι να πετύχουμε το ψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην ευρωζώνη. 20