Διανεμητικές επιπτώσεις της λιτότητας και της ύφεσης Μάνος Ματσαγγάνης Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Βουλή των Ελλήνων «Δημοσιονομική προσαρμογή: πόσο δίκαιη είναι η κατανομή των βαρών;» Αθήνα 19 Νοεμβρίου 2013

η αγορά εργασίας πριν την κρίση ηλικία ποσοστό ανεργίας ποσοστό μη συμμετοχής στην αγορά εργασίας ποσοστό απασχόλησης άνδρεςγυναίκεςάνδρεςγυναίκεςάνδρεςγυναίκες ,1%19,9%23,9%37,2%67,7%50,3% ,5%10,3%2,8%27,0%93,8%65,5% ,5%5,6%22,1%54,6%75,9%42,9% Πηγή: Έρευνα Εργατικού Δυναμικού (β’ τρίμηνο 2008) παραδοσιακό πρότυπο: ð σκανδιναβικού επιπέδου ποσοστά ανεργίας (και απασχόλησης) για αρχηγούς νοικοκυριού ð οι «άνδρες κουβαλητές» προστατεύονται από τους θεσμούς της αγοράς εργασίας ð χαμηλά ποσοστά απασχόλησης και υψηλά ποσοστά ανεργίας για νέους, γυναίκες – και ιδίως νέες γυναίκες ð «τα γυναικόπαιδα στο σπίτι»

ηλικία ποσοστό ανεργίας ποσοστό μη συμμετοχής στην αγορά εργασίας ποσοστό απασχόλησης άνδρεςγυναίκεςάνδρεςγυναίκεςάνδρεςγυναίκες ,0%52,3%24,6%34,3%41,5%31,4% ,8%30,3%3,7%20,9%75,3%55,1% ,6%20,7%25,1%51,0%61,7%38,9% Πηγή: Έρευνα Εργατικού Δυναμικού (β’ τρίμηνο 2013) αναδυόμενο πρότυπο: ð οι σύζυγοι (γένους αρσενικού) για πρώτη φορά δεν μένουν ανεπηρέαστοι ð... η ανεργία κινδυνεύει να συμπαρασύρει στη φτώχεια ολόκληρα νοικοκυριά ð οι νέοι δυσκολεύονται και άλλο να αυτονομηθούν ð παρατείνουν τις σπουδές, δεν βρίσκουν δουλειά, παραμένουν στο πατρικό τους ð οι σύζυγοι (γένους θηλυκού) αναζητούν ξανά εργασία, ιδίως μετά τα 45 η αγορά εργασίας μετά την κρίση

διάρκεια της ανεργίας

αριθμός ανέργων και αριθμός επιδοτουμένων

μεταβολή ακαθάριστων αποδοχών σε πραγματικές τιμές (βάση 2000 = 100) Δημόσιο122,792,2 ΔΕΚΟ156,8101,3 τράπεζες117,187,4 μη τραπεζικός ιδιωτικός τομέας124,490,5 μέσες αποδοχές123,390,8 κατώτατοι μισθοί119,790,0 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδας οι μισθοί στα χρόνια της κρίσης

Σημείωση: Το κυμαινόμενο όριο σχετικής φτώχειας είναι ίσο με 60% του διαμέσου ισοδύναμου εισοδήματος του ίδιου έτους. Πηγή: Εκτιμήσεις με βάση το υπόδειγμα φόρων-παροχών EUROMOD. Ομάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. διανεμητικές επιδράσεις (1) σχετική φτώχεια

Σημείωση: Το κυμαινόμενο όριο σχετικής φτώχειας είναι ίσο με 60% του διαμέσου ισοδύναμου εισοδήματος του 2009 σε αποπληθωρισμένες τιμές. Πηγή: Εκτιμήσεις με βάση το υπόδειγμα φόρων-παροχών EUROMOD. Ομάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. διανεμητικές επιδράσεις (2) «αγκυροβολημένη» φτώχεια

ποσοστό ακραίας φτώχειας 2012 άνεργοι27,8 παιδιά17,2 συνταξιούχοι1,2 σύνολο10,37 Σημείωση: Εκτιμάμε τους δείκτες φτώχειας με βάση το υπόδειγμα φόρων-παροχών EUROMOD. Ειδικά για τους δείκτες ακραίας φτώχειας, υπολογίσαμε το κόστος ενός καλαθιού βασικών αγαθών που κρίνονται απαραίτητα για αξιοπρεπή διαβίωση. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, το όριο ακραίας φτώχειας το 2012 για ένα άτομο που ζει μόνο στην Αθήνα (χωρίς έξοδα ενοικίου ή στεγαστικού δανείου) ήταν €224 το μήνα. Πηγή: Ομάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. διανεμητικές επιδράσεις (3) ακραία φτώχεια

διανεμητικές επιδράσεις (4) ανισότητα

διανεμητικές επιδράσεις (5) σχετικά μερίδια

Το φτωχότερο 10% του πληθυσμού το 2009 έχασε κατά μέσο όρο 24,2% του πραγματικού εισοδήματός του μέχρι το Το φτωχότερο 10% του πληθυσμού το 2012 ήταν κατά μέσο όρο 56,5% φτωχότερο από το φτωχότερο 10% του πληθυσμού το Η σύνθεση του φτωχού πληθυσμού άλλαξε. διανεμητικές επιδράσεις (6) εισοδηματικές μεταβολές

Θετικές (αρνητικές) τιμές δείχνουν προοδευτική (αντίστροφα προοδευτική) επίδραση. Η επίδραση της αύξησης των συντελεστών του ΦΠΑ το 2010 (δεν εμφανίζεται εδώ επειδή επηρεάζει την κατανάλωση όχι το εισόδημα) ήταν ιδιαίτερα αντίστροφα προοδευτική. διανεμητικές επιδράσεις (7) μέτρα λιτότητας

οι λιγότερο χαμένοι αγρότες (κάποιοι) ελεύθεροι επαγγελματίες εργαζόμενοι ΔΕΚΟ υπάλληλοι Δημοσίου ηλικιωμένοι (;) οι περισσότεροι χαμένοι άνεργοι εργαζόμενοι ιδιωτικού τομέα (αρκετοί) ελεύθεροι επαγγελματίες νέοι οικογένειες με παιδιά διανεμητικές επιδράσεις (8) λιγότερο και περισσότερο χαμένοι