Μάθημα 6ο Οι τράπεζες και ο ρόλος τους στη δημιουργία χρήματος

Δημιουργία χρήματος Έστω ότι έχουμε τον παρακάτω απλοποιημένο τραπεζικό ισολογισμό AssetsLiabilities Cash CbCustomer depositsDp Deposits at central bank DbShareholders’ funds Sf Loans to the public Lp Loans to government Lg Έχουμε βάλει όλα τα δάνεια και τις καταθέσεις μαζί και δεν έχουμε ορίσει τα διαθέσιμα σε κεφάλαια

Δημιουργία χρήματος Το επόμενο στάδιο είναι να δούμε τον απλοποιημένο ισολογισμό της κεντρικής τράπεζας AssetsLiabilities Loans to commercial banks CBLb Deposits of commercial banks Db Loans to government CBLg Deposits of government Dg Securities (govt bonds) Bg Capital and reserves CR Fixed and other assets F Το Db είναι ακριβώς το ίδιο των στοιχείων του ενεργητικού του προηγούμενου πίνακα

Δημιουργία χρήματος Έστω τώρα ότι μια τράπεζα Α αυξάνει το δάνειά της προς κάποιο πελάτη Η πληρωμή του δανείου γίνεται σε ένα πελάτη μιας άλλης τράπεζας Β Τι συμβαίνει στους ισολογισμούς των 2 τραπεζών; Bank ABank B Cb DpCb Dp (+) (-) Db SfDb(+) Sf (+) LpLp LgLg Προφανώς για να διατηρήσει τον ισολογισμό, η Β λαμβάνει μια μεταβιβαστική πληρωμή από την Α σε ποσό Db

Δημιουργία χρήματος Θυμηθείτε ότι οι τράπεζες διατηρούν Db στην κεντρική τράπεζα. Πως επηρεάζεται αυτό; Η συνολική ποσότητα του Db παραμένει αμετάβλητη αλλά το ποσοστό που οφείλει η Β αυξάνεται ενώ της Α μειώνεται Central bankCBLbDb (–/+) CBLgDg Bg CR F Έστω τώρα ότι η Β αυξάνει τα δάνειά της με τον ίδιο τρόπο Πώς επηρεάζονται οι ισολογισμοί;

Δημιουργία χρήματος Bank ABank B CbDp (+)Cb Dp (+) (+) (–) DbSfDb (+)(–) Sf (+)LpLp (+)Lg Οι ίδιες ροές θα δημιουργηθούν προς την αντίστροφη κατεύθυνση Το Db θα παραμείνει αμετάβλητο αλλά τα δάνεια και οι καταθέσεις αυξάνονται Συνεπώς η προσφορά χρήματος αυξάνεται!

Δημιουργία χρήματος Παρατηρήστε ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της άσκησης οι ισολογισμοί ισοσκελίζονται, δηλαδή κάθε μεταβολή στο ενεργητικό ισοσταθμίζεται από μια μεταβολή στο παθητικό Αυτή όμως η ιστορία δημιουργεί και μια βασική ερώτηση: Αν μια αύξηση στα δάνεια δημιουργεί μια αντίστοιχη αύξηση στις καταθέσεις και αν μια αύξηση σε αυτά τα μεγέθη επιφέρει υψηλότερα κέρδη στις τράπεζες, τι αποτρέπει μια άπειρη αύξηση στο δανεισμό άρα και στην προσφορά χρήματος;

Επίβλεψη της προσφοράς (δημιουργίας) χρήματος Υπάρχουν 2 βασικοί τρόποι να τεθούν περιορισμοί Η μία αφορά την ικανότητα των τραπεζών να αντιμετωπίσουν τη ζήτηση (supply constraint) Η άλλη αφορά την θέληση των δανειζόμενων να δανειστούν (demand constraint)

Supply constraint Cb+Db=R (reserves, αποθεματικά) Όπως έχουμε δει κάθε επιχείρηση χρειάζεται ένα ελάχιστο επίπεδο ρευστότητας για να λειτουργήσει Στην περίπτωση των τραπεζών απαιτείται η διακράτηση ρευστών διαθεσίμων για να μπορούν να ικανοποιηθούν οι βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις των πελατών της Η τράπεζα περισσότερο από τις απλές επιχειρήσεις ΠΡΕΠΕΙ να είναι σε θέση να ικανοποιεί αυτές τις απαιτήσεις Οποιαδήποτε κωλυσιεργία δημιουργεί συνειρμούς ενάντια στη φύση της τράπεζας που θα προκαλέσει κύμα πανικού εναντίον της Στην ΕΕ υπάρχει συγκεκριμένο επίπεδο απαιτούμενης ρευστότητας (διαθέσιμα/καταθέσεις)

Demand constraint Οι τράπεζες δεν μπορούν να δημιουργήσουν δάνεια και καταθέσεις από μόνες τους, κάποιος πρέπει να τα ζητήσει DLDL Net bank lending Interest rate

Demand constraint Το διάγραμμα μας λέει ότι τα καινούρια δάνεια είναι μια αρνητική σχέση της τιμής τους που δεν είναι άλλη από το επιτόκιο δανεισμού, ceteris paribus Προφανώς το ceteris paribus εδώ υποδηλώνει και τα επίπεδα των εισοδημάτων και των κερδών Η ευθεία γραμμή υποδηλώνει ένα συγκεκριμένο επίπεδο υποκατάστασης με σχετικά χαμηλή ελαστικότητα