Παρουσίαση Protégé-2000 Αλέξανδρος Βαλαράκος Αλέξανδρος Βαλαράκος, Γεώργιος Παλιούρας NCSR “Demokritos”, Inst. of Informatics & Telecommunications, SKEL {alexv,

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Περιεχόμενα  Protégé-2000  Οντολογία - ανάγκη ύπαρξης  Διεπαφή χρήστη (GUI)  Αρχιτεκτονική  Επιπλέον χαρακτηριστικά  Βήματα για τη δημιουργία οντολογίας  Εισαγωγή/Δημιουργία πραγματώσεων (instances)  Συμπερασμός με τη χρήση οντολογίας

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Protégé-2000  Java Εφαρμογή  Επεκτάσιμη και προσαρμοστική component- based αρχιτεκτονική.  Επεκτάσιμο μοντέλο χειρισμού Γνώσης (Knowledge Model - ΚΜ),  Γλωσσικό Ανεξάρτητο  Scalability σε πολύ μεγάλες Βάσεις Γνώσεως  Ανοιχτός κώδικας (Οpen source) (GPL license)  Είναι ένα γραφικό περιβάλλον για την ανάπτυξη Βάσεων Γνώσεων και σχεδιασμό οντολογιών  Βασικά χαρακτηριστικά:

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Οντολογία  Η οντολογία είναι μία τυποποιημένη και ρητή δήλωση των εννοιών και σχέσεων που ομόφωνα αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν σε μία θεματική περιοχή.  Αποτελείται:  Έννοιες (Concepts)  Χαρακτηριστικά (Attributes)  Σχέσεις (Relationships)  Πραγματώσεις (Instances)  Οι πραγματώσεις και η οντολογία συγκροτούν την Βάση Γνώσης

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Tabs Buttons and widgets class hierarchy

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Property’s Restrictions Κατηγορία, Ιεραρχία (is-a) Slots & Κληρονομικότητα Instance

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Παρουσίαση Κουμπιών και Καταλόγων Επιλογής

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Σχέση οντολογίας με το default Κ.Μ. του Protégé ConceptClass AttributeThrough Slot &Restrictions Simple property (attribute) - primitive values Relationship (Binary) Through Slot & Restrictions (Binary) Complex property – contain other instances Taxonomy (is-a) Class hierarchy Instance

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Protégé-2000 Αρχιτεκτονική Adopted from [1]

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Αντικατάσταση component Καθένα από τα τρία component του Protégé μπορεί να αντικατεσταθεί από ένα καινούργιο. Storage Model User Interface Knowledge Model

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Περισσότερα Χαρακτηριστικά  Front end: Java Swings  Ontology storage: text & DBMS  Back-end: XML, RDF, OWL, DAML+OIL, UML, XMI  Inference-engine: PAL (built-in), Jess, FaCT, Flora, Prolog, RACER  Tabs: FCA, WordNet, PROMPT etc.

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Protégé v2.0  Released 3 February 2004  Multi-user development  Built-in support for XML  Semantic Web support

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Δημιουργία οντολογίας (Περιεχόμενα)  Protégé-2000  Βήματα για τη δημιουργία οντολογίας  Απαρίθμηση εννοιών και χαρακτηριστικών  Ιεραρχία εννοιών, κληρονομικότητα και τεκμηρίωση  Χαρακτηριστικά και Restrictions on attributes (attributes)  Σχέσεις μεταξύ εννοιών (Relationships)  Εισαγωγή/Δημιουργία Instances  Συμπερασμός με τη χρήση οντολογίας

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Απαρίθμηση Εννοιών & Χαρακτηριστικών  Προσδιορισμός του θεματικού πεδίου (Domain) της οντολογίας  Σενάρια χρήσης της οντολογίας για τον προσδιορισμό:  Της δομής  Της λεπτομέρειας  Απαρίθμηση όρων (term) που ονοματίζουν τις έννοιες, τα χαρακτηριστικά και τις σχέσεις Έννοιες, Χαρακτηριστικά & Σχέσεις Επηρεάζουν

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Ιεραρχία Εννοιών  Μία κατηγορία (Class) είναι μία έννοια (concept) του θεματικού πεδίου.  Στοιχεία με κοινά χαρακτηριστικά (properties) συγκροτούν τις κατηγορίες.  Οι κατηγορίες σχηματίζουν Ταξονομίες (Σχέση γενίκευσης-ειδίκευσης ή “is-a”)  Οι πραγματώσεις μιας κατηγορίας ανήκουν και στις υπερ-κατηγορίες της.

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Δημιουργία Κατηγοριών

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Παραδείγματα Ταξονομίας  Το μήλο ορίζει μια υποκατηγορία των φρούτων  Apple (is-a) fruit  Director is-a Manager Manager is-a(n) Employee Employee is-a Person

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Χρησιμότητα της Τεκμηρίωση  Περιγράφει σε φυσική γλώσσα της έννοιας ή του χαρακτηριστικού που σκοπεύουμε να καταγράψουμε.  Παραθέτει υποθέσεις που σχετίζονται με μια έννοια ή ένα χαρακτηριστικό.  Παραθέτει συνώνυμα.

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Properties  Τα Slots (properties μιας Class) ορίζουν τα χαρακτηριστικά των εννοιών και τις σχέσεις τους με άλλες.  Property Constraints (facets) περιγράφουν ή οριοθετούν το σύνολο των πιθανών τιμών ενός slot.

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Παράδειγμα Ονομασία properties Σχέσεις Facets

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Facets Ονομασία Slot Είδη τιμών Αριθμός στοιχείων συνόλου Προκαθο ρισμένη τιμή Τεκμηρίωση

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Κληρονομικότητα και Properties  Μία κατηγορία (class) κληρονομεί όλα τα slots από τις υπερ-κατηγορίες (super-class)  Τα facets που ορίζονται στις υποκατηγορίες υπερισχύουν αυτών που κληρονομούνται

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Δημιουργία Instances (Περιεχόμενα)  Protégé-2000  Βήματα για τη δημιουργία οντολογίας  Εισαγωγή/Δημιουργία Instances  Τι είναι ένα instance  Δημιουργία (Instances Tab)  Φόρμες (Forms Tab)  Συμπερασμός με τη χρήση οντολογίας

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Εισαγωγή/Δημιουργία Instances  Μία πραγμάτωση (instance) είναι μέλος μίας κατηγορίας.  Η απόδοση τιμών στα Slots μιας κατηγορίας δημιουργεί μία πραγμάτωση (instance) γι’ αυτή.  Η αυτόματη δημιουργία φορμών και η εύκολη προσαρμογή τους στις ανάγκες μας διευκολύνουν την απόκτηση πραγματώσεων (instances).

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Instances Tab

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Αυτόματη παραγωγή Φόρμας

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Form Tab

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Δημιουργία οντολογίας (Περιεχόμενα)  Protégé-2000  Βήματα για τη δημιουργία οντολογίας  Εισαγωγή/Δημιουργία Instances  Συμπερασμός με τη χρήση οντολογίας  Παρουσίαση Query Tab  Δημιουργία και εκτέλεση ερωτημάτων  Αποθήκευση και ανάκληση ερωτημάτων

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Query Tab

24/4/2004ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine Χρήσιμες Πηγές  Programming Development Kit – Πληροφορίες για τη χρήση του API και τη δημιουργία plug-in.  Advanced Widget Tutorials – Πληροφορίες για το πώς να χρησιμοποιήσετε και να ρυθμίσετε widgets.  User's Guide - Περιγραφή της γραφικής διεπαφής χρήστη.  Tutorial: Getting Started - Βήματα για τη δημιουργία Βάσης Γνώσης  Ontology Development 101 – Κατευθυντήριες οδηγίες και υποδείξεις για τη κατασκευή οντολογιών  Protégé Web Site