Αξίες, Στάσεις και Εργασιακή Ικανοποίηση ΚΕΦΑΛΑΙΟΤρία Αξίες, Στάσεις και Εργασιακή Ικανοποίηση Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Αφού εξετάσετε αυτό το κεφάλαιο, θα μπορείτε να: Διακρίνετε την αντίθεση μεταξύ τελικών και συντελεστικών αξιών. Αριθμείτε τις κυρίαρχες αξίες στο σύγχρονο εργατικό δυναμικό. Αναγνωρίζετε τις πέντε διαστάσεις των αξιών μιας εθνικής κουλτούρας.. Αντιθέτετε τα τρία συστατικά μιας στάσης. Συνοψίζετε τη σχέση μεταξύ στάση και συμπεριφοράς. Αναγνωρίζετε το ρόλο που παίζει η συνοχή στη στάση. Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Σ Τ Ο Χ Ω Ν Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Αφού εξετάσετε αυτό το κεφάλαιο, θα μπορείτε να: Δηλώνετε τη σχέση μεταξύ εργασιακής ικανοποίησης και συμπεριφοράς. Αναγνωρίζετε τέσσερις δείκτες που δείχνουν την δυσαρέσκεια των υπαλλήλων. Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Σ Τ Ο Χ Ω Ν Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Αξίες Αξίες Βασικές πεποιθήσεις ότι μια συγκεκριμένη φόρμα συμπεριφοράς ή κατασταλαγμένη μορφή ύπαρξης προτιμάται σε ατομικό ή κοινωνικό επίπεδο από μια άλλη. Σύστημα Αξιών Μία ιεραρχία βασισμένη στην αξιολόγηση της έντασης των αξιών ενός ατόμου. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Σημαντικότητα των Αξιών Παρέχουν κατανόηση της στάσης, κινητήριων δυνάμεων και διαγωγής ατόμων και πολιτισμών. Επηρεάζουν την αντίληψή μας για τον κόσμο γύρω μας. Εκπροσωπούν ερμηνείες του “σωστού” και του ”λάθους”. Υποννοούν ότι κάποιες συμπεριφορές ή συμπεράσματα προτιμώνται έναντι άλλων. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Είδη Αξιών–Δημοσκόπηση (Έρευνα) Αξιών του Rokeach Οριακές Αξίες Επιθυμητή τελική κατάσταση ύπαρξης: οι στόχοι τους οποίους ένα άτομο θα ήθελε να πετύχει στη διάρκεια της ζωής του. Συντελεστικές Αξίες Προτιμώμενες φόρμες συμπεριφοράς ή μέσα για την επίτευξη των τελικών σκοπών. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Οι Αξίες στην Δημοσκόπηση Rokeach Τελικές Αξίες Μια άνετη ζωή (μια ευημερούσα ζωή) Μια συναρπαστική ζωή (μια ενεργή, με ερεθίσματα ζωή) Μια αίσθηση επιτεύγματος (διαρκής συνεισφορά) Ένας ειρηνικός κόσμος (απαλαγμένος από πόλεμο/διαμάχη) Ισότητα (αδελφότητα, ίσες ευκαιρίες για όλους) Οικογενειακή ασφάλεια (φροντίδα αγαπημένων) Ελευθερία (ανεξαρτησία, ελεύθερη βούληση) Ευτυχία (ικανοποίηση, αυτάρκεια) Εσωτερική αρμονία (απαλλαγή από εσωτερικές διαμάχες) Ώριμη αγάπη (σεξουαλική και πνευματική εγγύτητα) Εθνική ασφάλεια (προστασία από επίθεση) Απολαύσεις (μια ευχάριστη, άνετη ζωή) Λύτρωση (σωτηρία, αιώνια ζωή) Αυτοσεβασμός (αυτοεκτίμηση) Κοινωνική αναγνώριση (σεβασμός, θαυμασμός) Πραγματική φιλία (στενή φιλία) Σοφία (μια ώριμη κατανόηση της ζωής) Οι Αξίες στην Δημοσκόπηση Rokeach Πηγή: M. Rokeach, The Nature of Human Values (New York: The Free Press, 1973). Έκθεμα 3–1 Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Οι Αξίες στην Δημοσκόπηση Rokeach Συντελεστικές Αξίες Φιλοδοξία (συνεπής εργασία, φιλόδοξοι στόχοι) Ευρεία σκέψη (ανοιχτό μυαλό) Ικανότητα (ανταγωνιστικότητα, αποτελεσματικότητα) Ευδιαθεσία (χαρά, ευδαιμονία) Καθαριότητα (σε σειρά, τάξη) Θάρρος (υπεράσπιση των πεποιθήσεων σου) Συγχωρητικότητα (προθυμία στο να συγχωρείς άλλους) Υποβοήθηση (το να εργάζομαι για το καλό των άλλων) Ειλικρίνεια (να λες την αλήθεια) Φαντασία (τόλμη, δημιουργικότητα) Ανεξαρτησία (βασίζομαι στον εαυτό μου, είμαι αποτελεσματικός) Διαννόηση (έξυπνος, στοχαστικός) Λογική (συνοχικός, λογικός) Στοργή (καλοσύνη, τρυφερότητα) Υπακοή (να εκπληρώνω το καθήκον μου, να δείχνω σεβασμό) Ευγένεια (σεβασμός, καλοί τρόποι) Υπευθυνότητα (εξαρτώμαι από κάποιον, είμαι εχέγγυος) Αυτοέλεγχος (είμαι συγκρατημένος, έχω πειθαρχία) Οι Αξίες στην Δημοσκόπηση Rokeach Πηγή: M. Rokeach, The Nature of Human Values (New York: The Free Press, 1973). Έκθεμα 3–1 Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. 3–7

Ιεράρχηση Αξιών των Στελεχών, Ακτιβιστών και Μελών Σωματείων Στελέχη Τελικές Αυτοσεβασμός Οικογενειακή ασφάλεια Ελευθερία Αίσθηση επιτεύγματος Ευτυχία Συντελεστικές Ειλικρίνεια Υπευθυνότητα Ικανότητα Φιλοδοξία Ανεξαρτησία Ακτιβιστές Τελικές Ισότητα Ειρηνικός κόσμος Οικογενειακή ασφάλεια Αυτοσεβασμός Ελευθερία Συντελεστικές Ειλικρίνεια Υποήθηση Θάρρος Υπευθυνότητα Ικανότητα Ιεράρχηση Αξιών των Στελεχών, Ακτιβιστών και Μελών Σωματείων Μέλη Σωματείων Τελικές 1. Οικογενειακή ασφάλεια 2. Ελευθερία 3. Ευτυχία 4. Αυτοσεβασμός 5. Ώριμη Αγάπη Συντελεστικές Υπευθυνότητα Ειλικρίνεια Θάρρος Ανεξαρτησία Ικανότητα Πηγή: Based on W. C. Frederick and J. Weber, “The Values of Corporate Managers and Their Critics: An Empirical Description and Normative Implications,” in W. C. Frederick and L. E. Preston (eds.) Business Ethics: Research Issues and Empirical Studies (Greenwich, CT: JAI Press, 1990), pp. 123–44. Έκθεμα 3–2 Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Dominant Work Values in Today’s Workforce Έκθεμα 3–3 Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Αξίες, Πιστότητα και Ηθική Συμπεριφορά Ηθικό Κλίμα στον Οργανισμό Ηθικές Αξίες και Συμπεριφορές Ηγετών Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Πλαίσιο Εκτίμησης των Πολιτισμών του Hofstede Αντιληπτή Κατανομή Δύναμης Ο βαθμός στον οποίο μια κοινωνία αποδέχεται ότι η δύναμη στους θεσμούς και τους οργανισμούς κατανέμεται άνισα. Μικρή κατανομή: σχετικά ίση κατανομή Μεγάλη κατανομή: εξαιρετικά άνιση κατανομή Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Το Πλαίσιο του Hofstede Ατομισμός Ο βαθμός στον οποίο τα άτομα προτιμούν να δρουν ανεξάρτητα μάλλον παρά ως μέλος μιας ομάδας. Συλλογικότητα Ένα στενό κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο τα άτομα περιμένουν από άλλους μέσα στην ομάδα την οποία ανήκουν να τους φροντίζουν. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Το Πλαίσιο του Hofstede Επίτευγμα Ο βαθμός κατά τον οποίο οι αξίες της κοινωνίας χαρακτηρίζονται από επιβολή, υλισμό και ανταγωνισμό. Ανατροφή Ο βαθμός κατά τον οποίο οι αξίες της κοινωνίας τονίζουν τις σχέσεις και το ενδιαφέρον για τους άλλους. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Το Πλαίσιο του Hofstede Αποφυγή Αβεβαιότητας Ο βαθμός κατά τον οποίο μια κοινωνία αισθάνεται απειλές από αβέβαιες και διφορούμενες καταστάσεις και προσπαθεί να τις αποφύγει. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Το Πλαίσιο του Hofstede Μακροπρόθεσμος Προσανατολισμός Ένα εθνικό χαρακτηριστικό γνώρι-σμα του πολιτισμού που τονίζει το μέλλον, τη φειδώ και την επιμονή. Βραχυπρόθεσμος Προσανατολισμός Ένα εθνικό χαρακτηριστικό γνώρισμα του πολιτισμού που τονίζει το παρελθόν και το παρόν, το σεβασμό προς την παράδοση και την εκπλήρωση κοινωνικών υποχρεώσεις. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Το Πλαίσιο GLOBE για την Εκτίμηση Πολιτισμών Επιβολή Μελλοντικός Προσαν/σμός Φυλετική Διάκριση Αποφυγή Αβεβαιότητας Αντιληπτή Κατανομή Δύναμης Ατομισμός / Συλλογικότητα Ομαδικότητα Προσανατολισμός προς Επιδόσεις Ανθρωπιστικός Προσανατολισμός Πηγή: M. Javidan and R. J. House, “Cultural Acumen for the Global Manager: Lessons from Project GLOBE,” Organizational Dynamics, Spring 2001, pp. 289–305. Έκθεμα 3–4 Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Στάσεις Στάσεις Γνωστικός Άξονας Μια γνώμη ή ένα πιστεύω μιας στάσης. Μέρη ή φόρμες αξιολόγησης που αφορούν σε αντικείμενα, άτομα ή γεγονότα. Άξονας της Επιρροής Το συναισθηματικό ή το αισθημα-τικό κομμάτι μιας στάσης. Άξονας της Συμπεριφοράς Η πρόθεση του να συμπεριφερθείς με ένα συγκεκριμένο τρόπο απέναντι σε κάποιον ή κάτι. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Είδη Στάσεων Εργασιακή Ικανοποίηση Ένα σύνολο θετικών και/ή αρνητικών αισθήματών που τρέφει το άτομο προς τη δουλειά του. Ενεργή Συμμετοχή στην Εργασία Ταύτιση με τη δουλειά, ενεργή συμμετοχή σε αυτήν και πεποίθηση ότι η απόδοση σχετίζεται με τον αυτοσεβασμό. Δέσμευση προς τον Οργανισμό (Commitment) Ταύτιση με ένα συγκεκριμένο οργανισμό και τους στόχους του, με την ελπίδα διατήρησης της ιδιότητας του μέλους. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Η Θεωρία της Γνωστικής Ασυμφωνίας Γνωστική Ασυμφωνία (Cognitive Dissonance) Ο,τιδήποτε μη συμβατικό μεταξύ δύο ή περισσότερων συμπεριφορών ή μεταξύ συμπεριφοράς και διαγωγής. Επιθυμία για μείωση της διαφωνίας Μεγάλη σημασία των στοιχείων που την δημιουργούν Βαθμός εξωτερικής επιρροής στα στοιχεία Ανταμοιβές από τη διαφωνία Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Μετρώντας τη Σχέση Α-Β Πρόσκαιρες έρευνες δείχνουν ότι η στάση (Α) προλέγει ακριβέστατα τη συμπεριφορά (Β) όταν παρεμβαλόμενες μεταβλητές λαβαίνονται υπόψη. Παρεμβαλόμενες Μεταβλητές Σημασία της στάσης Σαφήνεια της στάσης Προσέγγιση της στάσης Κοινωνικές πιέσεις στο άτομο Άμεση εμπειρία της στάσης Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Θεωρία Αυτο-Αντίληψης Στάσεις που χρησιμοποιούνται/υιοθετούνται μετά το γεγονός για να εκλογικεύσουν μια πράξη ή ένα συμβάν που έχει ήδη λάβει χώρα. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Μια εφαρμογή: Δημοσκοπήσεις Στάσεων Εκμαίευση απαντήσεων από υπαλλήλους μέσω ερωτηματολογίων για το πώς νιώθουν για τη δουλειά τους, την ομάδα εργασίας τους, τους προισταμένους τους και τον οργανισμό. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Sample Attitude Survey Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Στάσεις και Ετερογένεια Εργατικού Δυναμικού Εκπαιδευτικές δραστηριότητες οι οποίες μπορούν να αναμορφώσουν τη στάση των υπαλλήλων σε σχέση με την ετερογένεια: Συμμετοχή σε ετερογενή εκπαίδευση η οποία παρέχει τα μέσα για αυτο-αξιολόγηση και ομαδικές συζητήσεις. Εθελοντική εργασία σε δημόσια και κοινωνικά ιδρύματα δίπλα σε άτομα με διαφορετικό ιστορικό. Πειραματισμός με οπτικά και εκτυπωτικά μέσα τα οποία αριθμούν και προβάλλουν θέματα διαφοροποίησης. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Εργασιακή Ικανοποίηση Μέτρηση Εργασιακής Ικανοποίησης Μέτρηση με μία μόνο ερώτηση (Single Global Rating) Μέτρηση με πολλές ερωτήσεις (Summation Score) Πόσο Ικανοποιημένοι Είναι οι Άνθρωποι στις Δουλειές τους? Η εργασ. ικανοποίηση μειώθηκε στο 50.4% το 2002 Η μείωση αποδίδεται σε: Πιέσεις για αύξηση παραγωγικότητας και στενότερα χρονικά όρια (deadlines) Λιγότερος έλεγχος στην εργασία Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Η Επίδραση της Εργασιακής Ικανοποίησης στην Απόδοση των Υπαλλήλων Ικανοποίηση και Παραγωγικότητα Οι ικανοποιημένοι εργαζόμενοι δεν είναι απαραίτητα πιο παραγωγικοί. Η παραγωγικότητα είναι μεγαλύτερη σε οργανισμούς με μεγαλύτερο αριθμό ικανοποιημένων εργαζομένων. Ικανοποίηση και Απουσία Ικανοποιημένοι εργαζόμενοι έχουν λιγότερες απουσίες (όταν αυτές μπορούν να αποφευχθούν). Ικανοποίηση και Αποχωρήσεις (Turnover) Ικανοποιημένοι εργαζόμενοι παραιτούνται πιο δύσκολα. Οι οργανισμοί παίρνουν μέτρα για να κρατούν τους αποδοτικούς και να «ξεριζώνουν» τους λιγότερο αποδοτικούς εργαζόμενους. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Πώς Μπορούν οι Εργαζόμενοι να Δηλώσουν Δυσαρέσκεια Αποχώρηση Συμπεριφορά κλίνουσα προς την αποχώρηση από τον οργανισμό. Φωνή Ενεργές και εποικοδο-μητικές προσπάθειες για βελτίωση συνθηκών. Πιστότητα/Υπακοή Περιμένοντας παθητικά να αλλάξουν οι συνθήκες. Αμέλεια Επιτρέποντας στις συνθήκες να χειροτερέψουν. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Responses to Job Dissatisfaction Πηγή: C. Rusbult and D. Lowery, “When Bureaucrats Get the Blues,” Journal of Applied Social Psychology. 15, no. 1, 1985:83. Reprinted with permission. Έκθεμα 3–5 Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Εργασιακή Ικανοποίηση και ΟΣΠ Ικανοποίηση και Οργανωτική Συμπεριφορά Πολιτών (ΟΣΠ) Ικανοποιημένοι υπάλληλοι που νιώθουν ότι λαβαίνουν δίκαιη μεταχείρηση και έχουν εμπιστοσύνη στον οργανισμό είανι πιο πρόθυμοι να θιοθετήσουν στάσεις οι οποίες ξεπερνούν τις φυσιολογικές προσδοκίες της εργασίας τους. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.

Έργασιακή Ικανοποίηση και Ικανοποίηση Πελατών Ικανοποιημένοι εργαζόμενοι αυξάνουν την πελατειακή ικανοποίηση λόγω του ότι: Είναι πιο φιλικοί, θετικοί και ανταποκρίνονται καλύτερα. Έχουν μικρότερες πιθανότητες να παραιτηθούν πράγμα το οποίο βοηθά στο να δημιουργούνται μακροχρόνιες σχέσεις με τους πελάτες. Είναι έμπειροι. Δυσαρεστημένοι πελάτες αυξάνουν τη δυσα-ρέσκεια των εργαζομένων. Notes by Joey Bounellos © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved. © 2005 Prentice Hall Inc. All rights reserved.