Ο ΕΡΩΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4Ο 1.Αφού διαβάσετε το γ΄ στάσιμο της τραγωδίας του Σοφοκλή «Αντιγόνη», στ. 781-800, ανοίξτε την ηλεκτρονική σελίδα http://www.ekivolos.gr/3o%20Stasimo.pdf και μελετήστε την ανάλυση του χορικού. Στη συνέχεια απαντήστε στις ερωτήσεις: α)Πώς παρουσιάζεται ο έρωτας στους παραπάνω στίχους και ποιες οι συνέπειές του για τους ανθρώπους. β)Πώς εξηγείται το τραγούδι του χορού για τον έρωτα τη συγκεκριμένη στιγμή. 2.Υποθέστε ότι η θεατρική ομάδα του Σχολείου μας ανεβάζει το αρχαίο δράμα «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη. Δημιουργήστε ένα πρόγραμμα της παράστασης στο word που θα περιλαμβάνει σύντομες πληροφορίες για τον ποιητή και το έργο του, για τα πρόσωπα της τραγωδίας, την υπόθεσή της, τους συντελεστές του έργου. Πληροφορίες μπορείτε να αντλήσετε από τις ακόλουθες ιστοσελίδες: http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%99%CF%80%CF%80%CF%8C%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE%95%CF%85%CF%81%CE%B9%CF%80%CE%AF%CE%B4%CE%B7_%5C%CE%A4%CF%81%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B4%CE%AF%CE%B5%CF%82 http://uoa.academia.edu/konstantinosdeligiorgis/Papers/1272424/_ http://ancient-dromena.blogspot.com/2009/12/blog-post.html   3. Αφού λάβετε υπόψη σας την απάντησή σας στην 1α ερώτηση να συγκρίνετε πώς παρουσιάζει το θέμα του έρωτα ο Σοφοκλής στην Αντιγόνη και πώς ο Ευριπίδης στον Ιππόλυτο. http://www.britsos.gr/admin/uploads/to%20erotiko%20stixio%20stin%20arxaia%20tragodia.pdf

Από το Γ’ Στάσιμο της Αντιγόνης Έρως ἀνίκατε μάχαν, Ἔρως ὃς ἐν κτήμασι πίπτεις ὃς ἐν μαλακαῖς παρειαῖς νεάνιδος ἐννυχεύεις, φοιτᾷς δ’ ὑπερπόντιος, ἐν τ’ ἀγρονόμοις αὐλαῖς· και σ’ οὒτ’ ἀθανάτων φύξιμος οὐδεὶς οὔθ’ ἁμερίων σὲ γ’ ἀνθρώπων, ὁ δ’ ἔχων μέμηνεν. Έρωτ’ ανίκητε στον πόλεμο που κάνεις χτήμα σου όπου πέσεις που στ’ απαλά τα μάγουλα της κορασίδας νυχτερεύεις, και γυρνάς πάνω από τα πέλαγα και στους πιο απόμερους τους τόπους δε σου ξεφεύγει εσένα ούτε θεός ούτε κανείς απ’ τους λιγόζωους ανθρώπους κι όποιον θα πιάσεις γίνεται τρελός.

Ηθικό επιμύθιο στην Αντιγόνη Πολλῷ τὸ φρονεῖν εὐδαιμονίας πρῶτον ὑπάρχει· χρῇ δὲ τὰ γ’ εἰς θεοὺς μηδὲν ἀσεπτείν· μεγάλοι δὲ λόγοι μεγάλας πληγὰς τῶν ὑπεραύχων ἀποτείσαντες γήρᾳ τὸ φρονεῖν ἐδίδαξαν. Καί πολύ πιο πάνω απ’ όλα η φρόνηση είναι της ευδαιμονίας το πρώτο, και στα θεία δεν πρέπει ν’ ασεβή κανείς. Τα μεγάλα τους τα λόγια οι ξιπασμένοι με μεγάλα τα πλερώνουνε χτυπήματα, για να βάλουν στα γεράματά τους γνώση

ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ Διδάχτηκε στο θέατρο του Διονύσου τη χρονιά που πέθανε ο Περικλής (428 π.Χ.) και επώνυμος άρχοντας στην Αθήνα ήταν ο Επαμείνων. Με το έργο αυτό ο Ευριπίδης πήρε τα "πρωτεία".

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ

Ο Ευριπίδης (480-406 π. Χ. ) καταγόταν από τον Αθηναϊκό δήμο της Φλύας Ο Ευριπίδης (480-406 π.Χ.) καταγόταν από τον Αθηναϊκό δήμο της Φλύας. Για πρώτη φορά πήρε μέρος σε δραματικό αγώνα το 455 π.Χ., και από τότε δίδασκε τακτικά μέχρι τον θάνατό του.  Άνθρωπος μάλλον εσωστρεφής και αυστηρός, δεν ευτύχησε στην προσωπική ζωή του. Κατά τα τελευταία χρόνια του εγκαταστάθηκε στη Μακεδονία, προσκεκλημένος από τον βασιλιά Αρχέλαο, και εκεί πέθανε. Στο έργο του αντικατοπτρίζεται το κλίμα της εποχής, με την έντονη επίδραση της σοφιστικής, την αμφισβήτηση και την αναζήτηση των θείων και των ανθρώπινων. Ο Ευριπίδης, ο από σκηνής φιλόσοφος, απεικόνισε την τραγικότητα των εσωτερικών συγκρούσεων και απέδωσε μοναδικά την ποικιλία των ψυχικών παθών και τις διακυμάνσεις της συνείδησης. Οι νεωτερισμοί του, στη μορφή των έργων του και στις ιδέες που εξέφρασε, τον έκαναν συχνά στόχο επιθέσεων. Σώζονται δεκαεννέα δράματά του πλήρη και πολλά άλλα αποσπασματικά

ΥΠΟΘΕΣΗ «ΙΠΠΟΛΥΤΟΥ» ΕΥΡΙΠΙΔΗ Νόθο παιδί του Θησέα από την Αμαζόνα, ο Ιππόλυτος δίνεται με όλη του την ψυχή στη λατρεία της Άρτεμης, τη θεά της αγνότητας. Όμως η Αφροδίτη, θεά του έρωτα, δεν ανέχεται αυτή την προτίμηση και γεννά στην καρδιά της Φαίδρας, της γυναίκας του Θησέα, ένα παράφορο ερωτικό πάθος για τον Ιππόλυτο. Ενώ η Φαίδρα βασανίζεται από το παράνομο αίσθημα, η Τροφός, γυρεύοντας να βρει διέξοδο για την κυρά της, φανερώνει το μυστικό στο αγνό παλικάρι. Εκείνος εξεγείρεται και απευθύνει λόγια σκληρά στη Φαίδρα, ντροπιάζοντάς την για το παράλογο πάθος της. Τότε εκείνη αυτοκτονεί και αφήνει ένα γράμμα, με το οποίο κατηγορεί τον Ιππόλυτο ότι τόλμησε να ασελγήσει πάνω της. Ο Θησέας, πληγωμένος βαθιά για το θάνατο της γυναίκας του, εξαγριώνεται με την υποτιθέμενη ανίερη πράξη του γιου του και ζητά απ' τον Ποσειδώνα να τον τιμωρήσει σκληρά. Ο Θεός της θάλασσας, με ένα άγριο τέρας που το ξεβράζει τεράστιο κύμα, συντρίβει πάνω στο άρμα του τον Ιππόλυτο, που τον φέρνουν ετοιμοθάνατο οι φίλοι του μπροστά στον πατέρα του. Τότε έρχεται η θεά Άρτεμις για να διακηρύξει την αθωότητα και την ηθική ακεραιότητα του αγοριού, να τον δικαιώσει στα μάτια του πατέρα του και ν' αποκαλύψει τη δολοπλοκία της Αφροδίτης, που έριξε ένα σπίτι στη δυστυχία.

Από το μύθο του Ιππόλυτου εμπνεύστηκαν πολλοί ποιητές και καλλιτέχνες της αρχαιότητας και των νεότερων χρόνων. Ο "Ιππόλυτος" του Ευριπίδη, που διδάχθηκε στην Αθήνα στα 428 π Χ είναι από τις καλύτερες τραγωδίες του

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ ΣΥΝΟΔΟΙ ΙΠΠΟΛΥΤΟΥ ΘΕΡΑΠΩΝ ΧΟΡΟΣ ΤΡΟΦΟΣ ΦΑΙΔΡΑ ΘΗΣΕΑΣ ΑΓΓΕΛΙΑΦΟΡΟΣ ΑΡΤΕΜΙΣ

ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ ΑΡΤΕΜΙΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗ

ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ,στ.347-349 Φ. : Τί τοῦθ’ ὅ δὴ λέγουσιν ἀνθρώπους ἐρᾶν; ΤΡ.: ἥδιστον, ὦ παῖ. Ταὐτὸν ἀλγεινὸν θ’ ἅμα. Φ. : ἡμεῖς ἂν εἶμεν θατέρῳ κεχρημένοι. Φ. : Τι νάναι αυτό που οι άνθρωποι λεν έρωτα; ΠΑΡ.: Γλυκύτατο, παιδί μου, και πικρό μαζί. Φ. : Εγώ λοιπόν το δεύτερο δοκίμασα.

ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ,στ.525-534 Ἔρως Ἔρως, ὅ κατ’ ὀμμάτων στάζεις πόθον, εἰσάγων γλυκεῖαν ψυχαῖς χάριν οἷς ἐπιστρατεύσῃ, μή μοί ποτε σὺν κακῷ φανείης, μηδ’ ἄρρυθμος ἔλθοις. οὔτε γὰρ πυρὸς οὒτ’ ἄστρων ὑπέρτερον βέλος, οἷον τὸ τᾶς Ἀφροδίτας ἵησιν ἐκ χερῶν Ἔρως, ὁ Διὸς παῖς. Ω Έρωτα, Έρωτα, που πόθο στάζεις στα μάτια, και γλυκιά μια χάρη μπάζεις σ’ εκείνων την ψυχή που θα χτυπήσεις, παρακαλώ σ’ εμέ να μην ορμήσεις ποτέ με το κακό συντροφιασμένος, μηδέ ναρθείς βαρύς κι αγριεμένος. Γιατί είναι ανώτερο απ’ αστραποβόλι κι από φωτιά της Κύπριδας το βόλι, που ο Έρωτας, του Δία το παιδί, το ρίχνει από τα χέρια του με ορμή.

ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ,στ.1274-1282 (η νηφάλια κρίση του χορού) θέλγει δ’ Ἔρως, ᾧ μαινομένᾳ καρδίᾳ πτανὸς ἐφορμάσῃ χρυσοφαής, φύσιν ὀρεσκόων σκυλάκων πελαγίων θ’ ὅσα τε γᾶ τρέφει, τὰν Ἅλιος αἰθομέναν δέρκεται, ἄνδρας τε· συμπάντων δὲ βασιληίδα τιμᾶν, Κύπρι, τῶνδε μόνα κρατύνεις. Κι όπου με την τρελή του ορμή πηγαίνει ο Έρωτας ο χρυσόφαντος ευφραίνει: ανθρώπους, ζώα πελάγων και βουνών κι όλα όσα θρέφει η γης, που η φλογισμένη ματιά του Ήλιου κοιτάζει· εσύ ολωνών βασίλισσα είσαι, ω Κύπρη δοξασμένη.

ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ Τα όνειρά σου να γενούν πουλιά για να πετάξουν σε μιας αγάπης αγκαλιά για πάντα να κουρνιάσουν Ωκεανός η αγκάλη του κύματα τα φιλιά του σαν ναυαγός θα πνίγομαι στα χάδια τα καυτά του! Γι αυτόν γράφω ποιήματα γι αυτόν κι οι μαντινάδες στα δυο του μάτια τα γλυκά θα τραγουδώ καντάδες! Έβγα φεγγάρι μου λαμπρό και δείξε του το δρόμο να βρω τα μάτια π΄αγαπώ για κείνανε που λιώνω! Χτίσε στην εκαρδιά φωλιά ζεστή και σμιλευμένη να βάνεις τσι ανθρώπους σου αγάπη σφραγισμένη. Το σ' αγαπώ να σου το πω φοβάμαι και διστάζω, άσχετα πως το μαρτυρώ στιγμές που σε κοιτάζω.

ΝΑΤΑΣΑ ΡΕΜΟΥΝΔΟΥ ΜΑΓΙΣΣΑ Μάγισσα, κάνε για εμένα αυτή τη χάρη: Βρες μου ένα ολόγιομο φεγγάρι φτιαγμένο από νοσταλγική επιθυμία. φέτες λεπτές κόφτο σε παρακαλώ Κι όταν το κόψεις, πάρε μια Και κρέμασε το ψηλά μαζί με τον Αποσπερίτη, πάνω απ της αγαπημένης μου το σπίτι, έτσι όταν αυτή τα μάτια της σηκώσει απόψε Και τον ουρανό κοιτάξει και το δει, για εμέ θ’ αναστενάξει όπως στενάζω πάντα εγώ για κείνη, με ή χωρίς ολόγιομη σελήνη. CLIVE BARKER

ΝΑΤΑΣΑ ΡΕΜΟΥΝΔΟΥ

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΜΒΥΣΗΣ