ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ

Μετατροπή της T4 σε T3 Τα ¾ της Τ3 προέρχονται από μετατροπή της Τ4 σε Τ3 στους περιφερικούς ιστούς, κυρίως στο ήπαρ και τους νεφρούς.

5΄/3΄- αποϊωδινάση Τύπου 1 ήπαρ, νεφρά, θυρεοειδής Τύπου 2 υπόφυση, ΚΝΣ, πλακούντας

Πρωτεϊνες του πλάσματος που δεσμεύουν της Θυρεοειδικές ορμόνες Δεσμευτική σφαιρίνη της θυροξίνης (TBG) Αλβουμίνη Τρανσθυρετίνη (TTR) Λειτουργίες που εξυπηρετούν 1. Μεγάλη δεξαμενή Τ4,Τ3 στην κυκλοφορία 2. Παρατείνεται σημαντικά ο χρόνος ημιζωής των Τ4,Τ3 3. Η παρουσία μιας μεγάλης δεξαμενής Τ4 στο πλάσμα παρέχει μία αποθήκη προορμόνης που είναι διαθέσιμη για τη σύνθεση της Τ3

Γονίδια των THRs Υπάρχουν δύο γονίδια -τα α και β- που εδράζονται στα χρωμοσώματα 17 και 3 αντίστοιχα Το ήπαρ εκφράζει κυρίως την β ισομορφή, ενώ η α ισομορφή κυριαρχεί στον εγκέφαλο Κατά την διάρκεια της ανάπτυξης, ο βαθμός έκφρασης του α γονιδίου μπορεί να ποικίλει κατά 10 φορές ή περισσότερο

Οι επιδράσεις των θυρεοειδικών ορμονών σε ειδικούς μηχανισμούς του σώματος Στο μεταβολισμό των υδατανθράκων Στο μεταβολισμό του λίπους - στα λιπίδια του πλάσματος Στο μεταβολισμό των βιταμινών Στο βασικό μεταβολισμό Στο σωματικό βάρος Στο καρδιαγγειακό σύστημα Αιμάτωση και καρδιακή παροχή Συχνότητα της καρδιακής λειτουργίας Η ένταση συστολής της καρδιάς Το ποσό του αίματος Η αρτηριακή πίεση Στο κεντρικό νευρικό σύστημα Στον ύπνο Στο γαστρεντερικό σωλήνα Στην αναπνοή Στη λειτουργία των μυών Σε άλλους ενδοκρινείς αδένες Στη γενετήσια λειτουργία

Μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας (RMR) Ένας άντρας 70 Kg απαιτεί σε κατάσταση ηρεμίας 2100Kcal

-Μειώνεται με την πάροδο της ηλικίας Βασικός μεταβολικός ρυθμός (BMR) Μετριέται υπό καθορισμένες συνθήκες στις οποίες το άτομο: Έχει πλήρη νύχτα αναπαυτικού ύπνου Έχει νηστέψει για 12 h Είναι σε ουδέτερο θερμικό περιβάλλον Έχει ξεκουραστεί σωματικά για 1 h Είναι ελεύθερος από ψυχικά και σωματικά ερεθίσματα Kcal/h m2 επιφανείας σώματος - 5% μεγαλύτερος στους άνδρες -Μειώνεται με την πάροδο της ηλικίας

Επίδραση των Τ3,Τ4 στα λιπίδια του πλάσματος και του ήπατος Η ελαττωμένη έκκριση των Τ3,Τ4 συνεπάγεται: μεγάλη αύξηση της συγκέντρωσης της χοληστερόλης του πλάσματος (λόγω ελάττωσης των LDL υποδοχέων στο ήπαρ) μεγάλη αύξηση της συγκέντρωσης των τριγλυκεριδίων του πλάσματος υπέρμετρη εναπόθεση λίπους στο ήπαρ

Θερμογένεση Οι θυρεοειδικές ορμόνες αυξάνουν την σύνθεση της θερμογενίνης (πρωτεϊνη αποσύζευξης) της έσω μιτοχονδριακής μεμβράνης στο φαιό λίπος. Η πρωτεϊνη αυτή μειώνει την παραγόμενη ποσότητα του ATP και αυξάνει την ποσότητα της θερμότητας που παράγεται κατά την οξείδωση των ενεργειακών μορίων Αυξάνουν τις θερμογενετικές δράσεις των κατεχολαμινών ,αυξάνοντας την έκφραση των β-αδρενεργικών υποδοχέων. Παρατηρούνται αλλαγές στην θερμοκρασία του σώματος παράλληλα με την διαθεσιμότητα των θυρεοειδικών ορμονών. Η αύξηση της θερμοκρασίας είναι μέτρια γιατί έχουμε αντισταθμιστικά αυξημένη αποβολή θερμότητας, λόγω του ότι οι θυρεοειδικές ορμόνες αυξάνουν την αιματική ροή, την εφίδρωση και τον αερισμό. Ο υπερθυρεοειδισμός συνοδεύεται από δυσανεξία στην ζέστη και ο υποθυρεοειδισμός από δυσανεξία στο κρύο.

Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την φυσιολογική ωρίμανση του κεντρικού νευρικού συστήματος και την φυσιολογική ανάπτυξη του σώματος Έλλειψη αυτών οδηγεί σε: -πνευματική υστέρηση -ατελή ανάπτυξη

Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την φυσιολογική ωρίμανση του ΚΝΣ.. Η απουσία των θυρεοειδικών ορμονών στην εμβρυϊκή και νεογνική ηλικία αναστέλλει την αύξηση του εγκεφαλικού φλοιού, του παρεγκεφαλιδικού φλοιού, την ανάπτυξη των νευροαξόνων, τις διακλαδώσεις των δενδριτών, την ανάπτυξη των συνάψεων, την εμμυέλωση των νευρικών ινών και την μετανάστευση των κυττάρων. Έλλειψη των θυρεοειδικών ορμονών την περίοδο αυτή οδηγεί σε μη αναστρέψιμη πνευματική υστέρηση. Είναι απαραίτητες για φυσιολογική εγρήγορση και φυσιολογικά αντανακλαστικά σε όλες τις ηλικίες. Σε υπερέκκριση τους παρατηρείται: νευρικότητα, οξυθυμία, ανησυχία, ιδεοφυγή, ελάττωση του χρόνου έκλυσης των εν τω βάθει τενόντιων αντανακλαστικών, αγρυπνία. Σε ελαττωμένη έκκριση παρατηρείται: νωθρότητα των διανοητικών λειτουργιών, αύξηση του χρόνου έκλυσης των εν τω βάθει τενόντιων αντανακλαστικών, μείωση μνήμης και λήθαργος.

Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την φυσιολογική ανάπτυξη του σώματος Στα ποντίκια διεγείρουν την έκκριση της αυξητικής ορμόνης Στον άνθρωπο η συγκέντρωση της αυξητικής ορμόνης του πλάσματος είναι φυσιολογική στον υποθυρεοειδισμό. Διευκολύνουν την δράση της αυξητικής ορμόνης. Το κοντό ανάστημα στα υποθυρεοειδικά παιδιά σχετίζεται με την ανάπτυξη αντίστασης στην δράση της αυξητικής ορμόνης. Σχετίζονται με την ωρίμανση των κέντρων οστεοποιήσης των επιφύσεων. Σε υποθυρεοειδισμό παρατηρείται καθυστέρηση στο σχηματισμό των κέντρων οστεοποίησης και στην συνέχεια εμφάνιση πολλών κέντρων οστεοποίησης, τα οποία τελικά συνενώνονται. Επιταχύνουν την ωρίμανση και προκαλούν διέγερση των χονδροκυττάρων στους αυξητικούς χόνδρους εν μέρει διεγείροντας την παραγωγή και δράση αυξητικών παραγόντων.

Διεγείρουν την ανακατασκευή των οστών στους ενήλικες. Εμπλέκονται στην ανάπτυξη και ανατολή των οδόντων, την ανάπτυξη και ωρίμανση της επιδερμίδας, των θυλάκων των τριχών, και των ονύχων. Οι αποδομητικές πορείες σε αυτούς τους ιστούς διεγείρονται επίσης από την παρουσία των θυρεοειδικών ορμονών. Έτσι τόσο η αυξημένη όσο και η μειωμένη έκκριση τους οδηγεί σε απώλεια των μαλλιών και τον μη φυσιολογικό σχηματισμό των ονύχων. Τροποποιούν την δομή του υποδόριου ιστού αναστέλλοντας την σύνθεση και αυξάνοντας τον καταβολισμό των βλεννοπολυσακχαριτών (γλυκοζαμινογλυκανών) και της φιμπρονεκτίνης στον εξωκυττάριο συνδετικό ιστό. Η αδυναμία μεταβολισμού των γλυκοζαμινογλυκανών οδηγεί στη συγκέντρωσή τους στον υποδόριο ιστό προκαλώντας ένα οίδημα που δεν αφήνει εντύπωμα με την πίεση.

Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα Διευκολύνουν τη δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος διεγείροντας τη σύνθεση των β-αδρενεργικών υποδοχέων. (Συνεπώς αυξημένη ευαισθησία στις κατεχολαμίνες, που παραμένουν σε φυσιολογικά επίπεδα). Σε υπερθυρεοειδισμό παρατηρούνται συμπτώματα παρόμοια με εκείνα που παρατηρούνται κατά τη διέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (πχ. άνοδος της καρδιακής συχνότητας).

Επίδραση των θυρεοειδικών ορμονών στο καρδιαγγειακό σύστημα Αυξημένη αιμάτωση και καρδιακή παροχή Αυξημένη καρδιακή συχνότητα Αυξημένη καρδιακή ισχύ Φυσιολογική αρτηριακή πίεση

Επίδραση των θυρεοειδικών ορμονών στη λειτουργία των μυών Ελαφρά αύξηση των επιπέδων τους στο πλάσμα συνεπάγεται την ισχυρότερη αντίδραση των μυών. Σε υπέρμετρα μεγάλη έκκρισή τους παρατηρείται εξασθένιση των μυών εξαιτίας υπέρμετρου πρωτεϊνικού καταβολισμού. Σε ανεπάρκεια Τ3,Τ4 οι μύες εμφανίζουν βραδεία αντίδραση και βραδεία χάλαση μετά την συστολή τους. Σε υπερθυρεοειδισμό παρατηρείται λεπτός μυϊκός τρόμος.

Επίδραση των θυρεοειδικών ορμονών στο αναπνευστικό σύστημα Αυξάνουν την συχνότητα και το εύρος των αναπνευστικών κινήσεων

Επίδραση των θυρεοειδικών ορμονών στο γαστρεντερικό σύστημα Αυξάνουν την όρεξη Αυξάνουν τον ρυθμό έκκρισης των πεπτικών υγρών Αυξάνουν την κινητικότητα του γαστρεντερικού σωλήνα

Επίδραση των θυρεοειδικών ορμονών στο σωματικό βάρος Η μεγάλη αύξηση της παραγωγής των θυρεοειδικών ορμονών συνεπάγεται, σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, ελάττωση του σωματικού βάρους. Η πολύ μεγάλη ελάττωση της παραγωγής των θυρεοειδικών ορμονών συνεπάγεται, σχεδόν πάντοτε, αύξηση του σωματικού βάρους.

Επίδραση των θυρεοειδικών ορμονών στο μεταβολισμό των βιταμινών Σε υπερθυρεοειδισμό μπορεί να παρατηρηθεί σχετική βιταμινική ανεπάρκεια

Επίδραση των θυρεοειδικών ορμονών σε άλλους ενδοκρινείς αδένες Οι αυξημένες Τ3,Τ4 αυξάνουν τον μεταβολισμό της γλυκόζης, συνεπώς αυξάνουν την έκκριση της ινσουλίνης Οι Τ3,Τ4 αυξάνουν πολλές μεταβολικές δραστηριότητες που σχετίζονται με το μεταβολισμό των οστών, και κατά συνέπεια αυξάνεται η ανάγκη για μεγαλύτερα ποσά παραθορμόνης Οι Τ3,Τ4 αυξάνουν τον ρυθμό αδρανοποίησης των γλυκοκορτικοειδών από το ήπαρ και συνεπώς αυξάνουν τον ρυθμό έκκρισης της ACTH από την αδενοϋπόφυση και στην συνέχεια τον ρυθμό έκκρισης της κορτιζόλης από το φλοιό των επινεφριδίων

Επίδραση των Τ3,Τ4 στη γενετήσια λειτουργία Στις γυναίκες Η έλλειψη των θυρεοειδικών ορμονών προκαλεί : 1. μηνορραγία και πολυμηνόρροια αλλά είναι δυνατόν και αμηνόρροια 2.μεγάλη ελάττωση της γενετήσιας ορμής Στην υπέρμετρη έκκριση των ορμονών παρατηρείται ολιγομηνόρροια και σε μερικές περιπτώσεις αμηνόρροια Στους άνδρες Η έλλειψη των θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να συνεπάγεται πλήρη απώλεια της γενετήσιας ορμής Η υπέρμετρη έκκριση των ορμονών αυτών συχνά προκαλεί ανικανότητα

50 % μείωση της Τ4 προκαλεί 50-100 φορές αύξηση της TSH

5΄/3΄- αποϊωδινάση Τύπου 1 ήπαρ, νεφρά, θυρεοειδής Τύπου 2 υπόφυση, ΚΝΣ, πλακούντα

Σε θερμιδική στέρηση ή σοβαρό στρες: Αναστέλλεται η τύπου 1 αποϊωδινάση και έτσι μειώνονται τα επίπεδα της Τ3 στο πλάσμα και μειώνεται ο μεταβολικός ρυθμός Δεν αναστέλλεται η τύπου 2 αποϊωδινάση (στην υπόφυση και το ΚΝΣ), τα επίπεδα της Τ3 είναι φυσιολογικά στην υπόφυση και δεν διεγείρεται η έκκριση της TSH