Ανάλυση Λόγου (Discourse Analysis) «Αναζητώντας τη γλώσσα πέρα από κάθε όριο»

Τι είναι Ανάλυση Λόγου I (Discourse Analysis); Ο όρος Ανάλυση Λόγου καθιερώνεται το 1952 από τον Αμερικανό Γλωσσολόγο Zellig Sabbetai Harris στο βιβλίο του Methods in Structural Linguistics (1951) χάριν της γραμματικής ανάλυσης, που είχε επιχειρήσει στην έρευνα του για την γλώσσα. Σήμερα διατηρούμε αυτόν τον όρο, αποβάλλοντας όμως την σημασία, που του είχε προσδώσει ο Harris. Οι απαρχές της Ανάλυσης Λόγου βρίσκονται στην Κλασσική Ρητορική (στον Αριστοτέλη, τον Κικέρωνα και τους διαδόχους τους)

Τι είναι Ανάλυση Λόγου II (Discourse Analysis); Ο όρος Ανάλυση Λόγου είναι ασαφής. Σύμφωνα με τον M. Stubbs (1983) η Ανάλυση Λόγου μελετά: Τη χρήση της γλώσσας πέρα από τα όρια της πρότασης ή της φράσης Την αλληλεπίδραση μεταξύ της κοινωνίας και της γλώσσας Την διαδραστική καθημερινή και αυθόρμητη επικοινωνία

Χρήση της γλώσσας πέρα από τα όρια της πρότασης ή της φράσης Εγκαταλείπεται η στείρα γραμματική ανάλυση (Φωνολογία, Μορφολογία, Σημασιολογία, Σύνταξη) Τόσο σε επίπεδο γραπτού, όσο και προφορικού λόγου. Παρατηρείται μια εξασθένιση των διαλογικών στοιχείων. Δίνεται έμφαση περισσότερο στο μήνυμα και λιγότερο στα επιμέρους κομμάτια του λόγου. Εμφάνιση multi – media texts (μεικτό είδος) κυρίως στο Διαδικτυο. Και μια ενίσχυση των περικειμενικών στοιχείων.

Προφορικότητα

Προφορικότητα Γραφή

Προφορικότητα Γραφή Multimedia

Τομείς στους οποίους εμπίπτει η Ανάλυση Λόγου Βασικοί Τομείς: Αναλυτική Φιλοσοφία Speech act theory (Θεωρία των γλωσσικών πράξεων) Principles of information exchange (αρχές ανταλλ. πλ.) Γλωσσολογία Πραγματολογία Ανάλυση κειμένου Κοινωνιολογία Κοινωνική Θεωρία Γλωσσολογική Ανθρωπολογία Εθνογραφία της Επικοινωνίας Κανόνες Κοινωνικής Αλληλεπίδρασης Erving Goffman

Αναλυτική Φιλοσοφία Κυρίως Αγγλικό φιλοσοφικό ρεύμα. Βασίστηκε περισσότερο στην έρευνα και λιγότερο σε φιλοσοφικές αναλύσεις περί ηθικής. Προκάτοχος των κοινωνικών θεωριών όσον αφορά τη γλώσσα (π.χ. Speech act theory) Βασική ιδέα: Η γλώσσα εξυπηρετεί την λογική και την αλήθεια (απόλυτα αληθής επιστημονική πρόταση).

ΘΕΩΡΙΑ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ Speech act theory: Λέω κάτι = κάνω κάτι John Austin John Searle

Speech act theory: Λέω κάτι = κάνω κάτι Austin 1 Performatives: Προτάσεις (αναληθείς ή αληθείς) που έχουν ένα συγκεκριμένο κοινωνικό αποτέλεσμα. Βασικός σκοπός: Η ευτυχία του ατόμου Austin 2 Όλες οι προτάσεις αποσκοπούν σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό αποτέλεσμα. Speech acts 3 είδη: locution, illocution, perlocution

Speech act theory Λέω κάτι = κάνω κάτι Searle 1 Communicative Intentιons (πρόθεση επικοινωνίας): Ο ομιλητής έχει ανάγκες, πιστεύω και επιθυμίες. Δημιουργεί μια τυπολογία γλωσσικών πράξεων (για Άγγλους ομιλητές) Searle 2 Δημιουργεί την Θεωρία των έμμεσων γλωσσικών πράξεων (Indirect speech acts) Θεωρεί ότι η διαδραστική έκφραση επιθυμιών μέσω του λόγου είναι βιολογικό φαινόμενο.

Speech act theory Λέω κάτι = κάνω κάτι Περιγραφή: «Χιονίζει!» Ερώτηση: «Χιονίζει;» Υπόσχεση: «Υπόσχομαι να σας το επιστρέψω.» Προσταγή: «Ψηλά τα χέρια, αλλιώς πυροβολώ!!!» Παράκληση: «Θα μπορούσες να κλείσεις την πόρτα; Παγώσαμε εδώ μέσα!» (Έμμεση γλωσσική πράξη): «Κάνει κρύο, δεν κρυώνεις εσύ;» Έκφραση συγνώμης Προσβολή Ευχή

Γλωσσολογία Πραγματολογία: Η μελέτη της σχέσης του συνομιλητή με την γλώσσα μέσα σε ένα συγκεκριμένο περικείμενο (περίσταση επικοινωνίας). Ανάλυση κειμένου: Μελέτη της σύνδεσης των προτάσεων (textual cohesion) Κείμενα γνώμης Αφηγήσεις Ερμηνευτικά κείμενα Περιγραφικά κείμενα Οδηγίες

Πραγματολογία The study of presuppositions (Μελέτη των εξωλεκτικών προϋποθέσεων): Στη ροή του λόγου προϋποτίθεται ότι και οι δύο ομιλητές γνωρίζουν τις «διαστάσεις» του γεγονότος της συζήτησης, το λεξιλόγιο, καθώς και την ιδεολογία που το πλαισιώνουν. «Ο Ψυχρός Πόλεμος έχει πια τελειώσει.» «Με την ανάλυση της καπιταλιστικής κοινωνίας του K. Marx, με την έννοια του «κοινωνικού γεγονότος» του E. Durkheim, και τέλος με την «καταννοούσα ερμηνεία της συμπεριφοράς» του Μ. Weber, η κοινωνιολογία διαμορφώνει τις βεβαιότητές της…..» (Η Μη-Κοινωνιολογία, Γ. Βέλτσος, σελ.77)

Α’ ενότητα τέλος