Εκφοβισμός στο σχολείο

Σχολικός εκφοβισμός Ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) είναι ένα φαινόμενο που κάνει έντονη την παρουσία του στο σχολικό περιβάλλον τα τελευταία χρόνια και εμφανίζεται σε πολλές χώρες του κόσμου

Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός Ο σχολικός εκφοβισμός αναφέρεται στη χρήση βίας μεταξύ μαθητών ή συνομηλίκων παιδιών με στόχο να προκληθεί πόνος ή αναστάτωση

Τι δεν είναι ο σχολικός εκφοβισμός Ο σχολικός εκφοβισμός δεν είναι μια διαμάχη, σύγκρουση μεταξύ δυο μαθητών ή μαθητριών, δεν είναι το πείραγμα, το αστείο προς κάποιον συμμαθητή που γίνονται σε συγκεκριμένο χρόνο, δεν έχουν συνέχεια και δεν επηρεάζουν  την συναισθηματική κατάσταση των παιδιών

Σε τι διαφέρει ο σχολικός εκφοβισμός από το πείραγμα στην έντασή του στη διάρκειά του, δηλαδή η επανάληψή του στην ανισορροπία δύναμης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και στην συναισθηματική επίδραση που έχει πάνω στα εμπλεκόμενα παιδιά.

Μορφές σχολικού εκφοβισμού Λεκτικός εκφοβισμός Κοινωνικός εκφοβισμός Σωματικός εκφοβισμός Ηλεκτρονικός εκφοβισμός

Παραδείγματα σχολικού εκφοβισμού • απειλή τραυματισμού ή φυσικός τραυματισμός κάποιου. Εκδηλώνεται με χειρονομίες, σπρωξίματα, ξυλοδαρμούς (σωματικός εκφοβισμός). • συστηματική χρησιμοποίηση υβριστικών εκφράσεων, φραστικών επιθέσεων, προσβολών και απειλών, ειρωνείας, χρήση παρατσουκλιών (λεκτικός εκφοβισμός). • προσπάθεια για άσκηση επιρροής στην ομάδα των συνομηλίκων ώστε να αισθανθούν αντιπάθεια για κάποιο συγκεκριμένο συμμαθητή τους (κοινωνικός εκφοβισμός).

Παραδείγματα σχολικού εκφοβισμού • αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, των υπηρεσιών MMS και SMS, καθώς και των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης (Ηλεκτρονικός εκφοβισμός) . • διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής κατάστασης, της διαφορετικότητας (λεκτικός εκφοβισμός). • σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση με ανήθικες χειρονομίες, ανεπιθύμητο άγγιγμα, μέχρι και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις (σεξουαλικός εκφοβισμός)

Για ποιους λόγους μαθητές αναπτύσσουν εκφοβιστικές ή βίαιες συμπεριφορές; κερδίζουν κάτι, είτε αυτό είναι το χαρτζιλίκι είτε άλλα αντικείμενα των συμμαθητών και συμμαθητριών τους γίνονται συχνά πιο δημοφιλείς αποκτούν μεγαλύτερη δύναμη και κυριαρχούν στην ομάδα των συνομηλίκων νιώθουν πολλές φορές μια ευχαρίστηση από τον πανικό που προκαλούν μιμούνται επιθετικές συμπεριφορές ατόμων από την οικογένεια ή το σχολείο δεν αποδέχονται τη διαφορετικότητα των συμμαθητών τους πιέζονται από την ομάδα των συνομηλίκων ή υπακούουν στις εντολές άλλων παιδιών δυνατότερων από αυτά

ποιεσ ειναι οι επιπτωσεισ τησ ενδοσχολικησ βιασ στα παιδια

Σωματικές συνέπειες Γρατζουνιές, μώλωπες, στραμπουλήγματα, διαστρέμματα , διάσειση. Πονοκέφαλοι, στομαχόπονοι, αϋπνία, εφιάλτες Απώλεια όρεξης ή βουλιμία Στρες , άγχος

Σχολικές συνέπειες Μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, δυσκολίες στη μνήμη και στη μάθηση Έλλειψη κινήτρων για μάθηση Χαμηλό προφίλ στην επικοινωνία , δε λένε τις σκέψεις τους από φόβο χλευασμού Αποφεύγουν να τραβούν τη προσοχή Σχολική άρνηση , συχνές απουσίες Μειωμένη σχολική επίδοση

Κοινωνικές συνέπειες Ακολουθούν ομάδα δημοφιλών -νταήδων και υπομένουν την κοροϊδία από φόβο χειρότερης μορφής βίας Προσκολλώνται σε ένα φίλο υποτακτικά, από φόβο να μην τον χάσουν και μείνουν μόνα Συνδέονται με παιδιά με παρόμοιο έλλειμμα στις κοινωνικές δεξιότητες τα οποία δε μπορούν να τα προστατέψουν από τη βία Δυσκολεύονται να δημιουργήσουν αληθινούς φίλους ακόμα και όταν η βία σταματήσει

Ψυχολογικές συνέπειες Βρίσκονται σε διαρκή ετοιμότητα και κατάσταση άμυνας Αισθάνονται φόβο, αγωνία, νευρικότητα Γίνονται επιθετικοί ως αντίδραση στη βία. Εκτονώνουν την ένταση στο σπίτι, γίνονται εχθρικοί και αγενείς. Μιλάνε χαμηλόφωνα ή γρήγορα και μασάνε τις λέξεις. Εμφανίζουν μελαγχολία , κατάθλιψη Σε ακραίες περιπτώσεις εμφανίζουν τάσεις αυτοκτονίας.

Τροποι αντιμετωπισησ του εκφοβισμου

Τι μπορεί να κάνει το σχολείο για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού Να εφαρμόζει σε σταθερή βάση προγράμματα προαγωγής της ψυχικής υγείας Να αξιοποιεί τα μαθητικά συμβούλια, για την ενδυνάμωση της φωνής των μαθητών, μέσα από τακτικές συνελεύσεις, όπου αναλύονται τα προβλήματα και προτείνονται λύσεις Να συναποφασίζει με τους μαθητές έναν κώδικα συμπεριφοράς στην αρχή της χρονιάς Να εγκαθιδρύει ένα σύστημα ανοιχτής και εμπιστευτικής επικοινωνίας με τους μαθητές Να δημιουργεί μια διαδικασία αναφοράς των περιστατικών από τους μαθητές (π.χ. κουτί προβλημάτων τάξης, ερωτηματολόγια)

Τι μπορεί να κάνει το σχολείο για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού. Να αναθέτει ομαδικά σχέδια εργασίας Να αφιερώνει χρόνο στην εμπέδωση ενός υγιούς σχολικού κλίματος και όχι μόνο στην κάλυψη της ύλης στο γνωστικό αντικείμενο Να αντιμετωπίζει τους θύτες κατ’ ιδίαν και να αποφεύγει τη δημόσια διαπόμπευση, τις απειλές και τις ειρωνείες Να ενημερώνει συχνά τους γονείς για θέματα συμπεριφοράς και να ακούει προσεχτικά τις ανησυχίες τους για πιθανό εκφοβισμό

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού Να ενημερώνουν άμεσα το σχολείο Να δείχνουν υπομονή καθώς, ούτε η επιθετική συμπεριφορά των θυτών ούτε η παθητική συμπεριφορά των θυμάτων αλλάζουν εύκολα Να ενθαρρύνουν το παιδί τους να ανακαλύψει τα ιδιαίτερα ταλέντα και ικανότητες του, ενισχύοντας έτσι την αυτοεκτίμηση του Να ενθαρρύνουν το παιδί – θύμα να δημιουργήσει νέες φιλίες (π.χ. μέσα από εξωσχολικές δραστηριότητες) Να ελέγχουν το θυμό τους Να μη χαρακτηρίζουν αρνητικά τα παιδιά τους όταν κάνουν κάτι λάθος Να αναζητούν τη βοήθεια ειδικών , αν το πρόβλημα επιμένει ή χειροτερεύει

Επεξεργασια ερωτηματολογιων

Ερωτηματολόγια Για τις ανάγκες της ερευνητικής εργασίας δόθηκαν σε όλους τους μαθητές του Γυμνασίου Αντιπάρου ερωτηματολόγια. Από την επεξεργασία των ερωτηματολογίων βγήκαν τα παρακάτω συμπεράσματα.

Συμπεράσματα Το γυμνάσιο Αντιπάρου είναι ένα σχολείο, που η μεγάλη πλειοψηφία των μαθητών θεωρεί τις σχέσεις του με τους συμμαθητές του πολύ καλές. Η μεγάλη πλειοψηφία των μαθητών, δεν έχουν πέσει ποτέ θύματα βίας ή εκφοβισμού από συμμαθητές τους, ή αν έχουν πέσει αυτό είναι σε σπάνιες περιπτώσεις.   Το σχολικό κλίμα χαρακτηρίζεται καλό. Οι μαθητές αισθάνονται ασφάλεια με την προσοχή που δείχνει η διεύθυνση του σχολείου και ο σύλλογος των καθηγητών σε θέματα εκφοβισμού ή βίας. Αρκετοί μαθητές πιστεύουν ότι τα μαθήματα που διδάσκονται στο σχολείο δε βοηθούν στην καταπολέμηση των φαινομένων βίας ή εκφοβισμού. Ένα σημαντικό ποσοστό των μαθητών θα ήθελε να συμμετάσχει σε πρόγραμμα διαχείρισης συγκρούσεων.