Η τιμή και το χρήμα Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιμή και το χρήμα Κωνσταντίνος Θεοτόκης Δέσποινα Βαλεντίνα Γκιόκα

Το Βιβλίο Σε ένα προάστιο της Κέρκυρας τον 20ο αι. ζούσε η Επιστήμη με την οικογένεια της. Φρόντιζε μόνη το σπίτι, αφού είχε άντρα μέθυσο. Η κόρη τους, η Ρήνη ερωτεύτηκε τον Αντρέα από χρεοκοπημένη οικογένεια. Για να την παντρευτεί ζητούσε συγκεκριμένο χρηματικό ποσό για προίκα. Η Επιστήμη δεν το διέθετε και έτσι η Ρήνη έφυγε μαζί του και έμεινε έγκυος αστεφάνωτη. Η μητέρα της τον βρήκε, για να διαπραγματευτούν για τα χρήματα όμως την έδιωξε.

Πάνω στα νεύρα της τον μαχαίρωσε και την συνέλαβαν Πάνω στα νεύρα της τον μαχαίρωσε και την συνέλαβαν .Του ζήτησε υπεράσπιση στο δικαστήριο με αντάλλαγμα τα χρήματα. Όμως η Ρήνη τον απαρνήθηκε λέγοντας ότι θα μεγαλώσει μόνη της το παιδί, γιατί μετά από όλα αυτά η αγάπη της τελείωσε.

Πρόσωπα βιβλίου Η οικογένεια: Μητέρα Επιστήμη, Πατέρας Τρίνκουλος, Η κόρη τους η Ρήνη και ακόμα τρία αδέρφια. Οι άλλοι: Ανδρέας, ο Θείος του ο Σπύρος, ο φίλος του Αντώνης και οι γειτόνισσες. Τεχνική Κυριαρχεί η δημοτική γλώσσα με ιδιωματισμούς της Κέρκυρας. Το ύφος είναι απλό, ζωντανό και παραστατικό. Ο Συγγραφέας χρησιμοποιεί εξωτερική αφήγηση. Κυριαρχεί ένας αφηγητής ετεροδιηγητικός με διακριτική και περιορισμένη παρουσία που εστιάζει στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων. Η εξέλιξη του αφηγηματικού χρόνου είναι γραμμική και οι αφηγηματικοί τρόποι είναι κυρίως ο διάλογος και ο εσωτερικός μονόλογος.

Η τιμή και το χρήμα Το θέμα του βιβλίου είναι αυτό ακριβώς που λέει ο τίτλος: Η τιμή και το χρήμα, ως αντιθετικό ζεύγος εννοιών. Η τιμή: Η υπόληψη της οικογένειας, η τιμή της κοπέλας, ο λόγος του άνδρα. Το χρήμα: Ως κινητήριος δύναμη της κοινωνίας, οι ήρωες το βλασφημούν (πανάθεμα τα τάλαρα), ο θεσμός της προίκας. Η δύναμη του χρήματος μέσα στο βιβλίο παρουσιάζεται καταστροφική, αφού κατορθώνει να υποτάξει τον έρωτα και να συντρίψει την ευτυχία του ανθρώπου. Στη ζυγαριά του Θεοτόκη το βάρος πέφτει στην τιμή και στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου.

Η Ηρωίδα Η νεαρή ηρωίδα, κερδίζοντας την κοινωνική της απελευθέρωση με την αποπομπή του Αντρέα και την έξοδό της στην εργασία, χάνει τη χαρά της ζωής. Η απελευθέρωσή της είναι εσωτερική. Ο εσωτερικός της κόσμος μετασχηματίζεται από την προσωπική της δοκιμασία, ενώ η εξωτερική πραγματικότητα παραμένει αναλλοίωτη. Βρίσκεται στο τραγικό δίλλημα να εκλέξει ανάμεσα στον έρωτα και την ηθική στάση. Εδώ διαφοροποιείται η θέση του Θεοτόκη από το γενικό πλαίσιο των θεωρητικών και πολιτικών ιδεών της εποχή του: στο δίλημμα. Στο πρόσωπο της Ρήνης προβάλλεται μια μορφή ιδανική.

Η συμπεριφορά της Ρήνη ήταν ενάντια στην τότε κοινωνική θέση της γυναίκας! Έφυγε με αυτόν που ήθελε, έμεινε έγκυος χωρίς να είναι παντρεμένοι και στο τέλος τον αρνήθηκε κιόλας. Σε μια εποχή που οι γυναίκες δεν έβγαιναν από το σπίτι και παντρεύονταν με προξενιά.

Είχε δύο επιλογές. Από την μια το χρήμα (προίκα), μαζί με το παιδί και τον άντρα σε ένα ήρεμο και ξεκούραστο περιβάλλον. Από την άλλη μια κουραστική ζωή που έπρεπε να παλέψει μόνη της, για να αναθρέψει το παιδί. Όλα ήταν ανήθικα, όμως αυτή διάλεξε να φερθεί ηθικά. Παράβλεψε το συμφέρον της και αρνήθηκε την έτοιμη ζωή.

Η κοινωνία Το ενδιαφέρον του συγγραφέα για τις συγκρούσεις μέσα στην κοινωνία είναι έκδηλο. Ένας γενικός τόνος συναλλαγής απλώνεται σα σκιά πάνω από το βιβλίο. Η ζωή στην ελληνική επαρχία δεν είναι για το Θεοτόκη ούτε ειδυλλιακή ούτε αγνή, οι άνθρωποί της δεν είναι ούτε απλοϊκοί ούτε απονήρευτοι. Ο Θεοτόκης ζωγράφισε την ελληνική επαρχία όπως την είδε, απαλλαγμένος από αυταπάτες, με γνώση και αλήθεια.

Τα πρόσωπα του αφηγήματος, υποταγμένα στις απαιτήσεις μιας πλοκής που εξαρτά τη μοίρα τους από το κοινωνικό σύστημα και τη διάρθρωση της κοινωνίας, παρουσιάζονται ωστόσο ζωντανά, πειστικά, αυθύπαρκτα, με καθαρές τις γραμμές και τις ιδιομορφίες της ιδιοσυγκρασίας τους. Και το δράμα στην ουσία του είναι αυτό: όλοι να υποφέρουν και κανείς τους να μην είναι προσωπικά υπεύθυνος. Οι άνθρωποι για το Θεοτόκη είναι τα μοιραία, ανεύθυνα, θύμα ενός κοινωνικού συστήματος που βασίζεται στην αδικία.

Βιβλιογραφία Σαχίνης Α Βιβλιογραφία Σαχίνης Α., 1958, Το νεοελληνικό μυθιστόρημα, Αθήνα, Βιβλιοπολωλείον της «Εστίας». Μπαλάσκας Κ., 2001, Ανάγνωση λογοτεχνίας, Αθήνα, Σαββάλας. Παγανός Γ.Δ., 2002, Η νεοελληνική πεζογραφία, Θεωρία και πράξη, Θεσσαλονίκη, Κώδικας. Οι φωτογραφίες στην παρουσίαση είναι από την ταινία: <<Η τιμή της Αγάπης>>, σε σκηνοθεσία Τώνιας Μαρκετάκη (1984).