Διαγλωσσική Μελέτη Ε’ Εξάμηνο Σοσώνη Σημειώσεις παραδόσεων

Translation Translation: we talk about written form – cultural transfer Interpretation: we talk about oral form Equivalence: key notion in translation theory Equivalent effect (Roman Jacobson) Types of translation according to Jacobson   Intralingua  transfer of a message within the same language. Rewording from one speech variety/dialect into another e.g. from ancient Greek to modern Greek.  Interlingual  the transfer of a message which is encoded into another language.  Intersemiotic  e.g. to turn a text into a dance hit. Linguistic approaches to Translation Slylistique Compareé du François et de l’ anglais Jean-Paul Vinay and Jean Darbernet. Translation theory first published in When we translate, we adopt 2 approaches/strategies 1.Direct translation: it is basically word-for-word literal translation 2.Vs Oblique translation: it is sense-for-sense, freer type of translation Generally, when we translate, we use both strategies.

Direct translation Methods of direct translation: 1.Borrowing (borrow words from the source language)  Types of borrowing e.g. DNA  remains DNA (it remains exactly the same) The SL (Source Language) word is transferred directly to the TL (target language) e.g. sandwich  σάντουιτς (in Greek characters) 2.Calques: we translate the lexical item word-by-word e.g. Internet  διαδίκτυο/πολιτική ορθότητα  political correctness/hot potato  καυτή πατάτα (για πολιτικά ζητήματα)/rapid-reaction force  δύναμη ταχείας αντίδρασης 3.Literal translation: belongs to the translation strategy of direct translation. It is word-by-word translation. We translate close to the word language. E.g. The travel agency is closed. The table and the chair are grey.

Literal translation is unacceptable when: 1.It gives a different meaning of the source language e.g. we are on the same boat  είμαστε στην ίδια μοίρα (όχι στην ίδια βάρκα). / I’m feeling blue today 2.It has no meaning 3.It is impossible for structure reasons e.g. Had he not given me the money, I would have been dead: we cannot translate literally. 4.It does not have a corresponding expression within the meta-linguistic experience of the TL e.g. Χρόνια πολλά or Να σας ζήσει  they are different concepts 5.When the phrase language word corresponds to something at a different level of language. E.g. we use “eyedoctor” for our friends not “orphanologist” which is used in more scientific concepts (e.g. discussion between two doctors).

Texts from photocopies (Text A) Text A: Up on the roof  it is an informative but also expressive text. It’s a journalistic text, an article which deals with the environment/science vocabulary – Prairie = λιβάδι – Habitat=βιότοπος – Bitumen-bituminous=πίσσα – Hatch=καταπακτή, μπουκαπόρτα – Turf=γρασίδι – Aftermath=επακόλουθα e.g. the aftermath of a war – Afterthought=συμπλήρωμα – Shed=παράγκα Translation: [Adapt.  ]«Κήπος στη στέγη» ή «Ψηλά στη στέγη» Αν τα κτίρια ξεφύτρωναν ξαφνικά απ’ το έδαφος σαν μανιτάρια, οι στέγες τους θα’ταν καλυμμένες από χώμα [modulation(part whole)]και φυτά. Τα κτήρια βέβαια δεν χτίζονται έτσι. Θα τολμούσε να πει κανείς ότι οι στέγες κάθε πόλης πάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη μοιάζουν με τεχνητή έρημο [equivalence as term] με τη διαφορά ότι η έρημος φιλοξενεί ζωή [modulation  change the point of view]. Η αλήθεια είναι πιο σκληρή [transposition]. Οι ταράτσες των πόλεων μοιάζουν λίγο με την κόλαση-μέρη χωρίς ζωή [transposition] ασφαλτώδεις [transposition] επιφάνειες ανεμοδαρμένες [transposition] με απότομες αλλαγές θερμοκρασίας και άνυδρες [transposition]

Αλλά βγαίνοντας [transposition verb  participle] πάνω στη στέγη της δημόσιας βιβλιοθήκης του Βανκούβερ [ommit στην πλατεία της Βιβλιοθήκης]-εννέα πατώματα απ’ το κέντρο-θα βρεθείς σε έναν κήπο και όχι σε μια έρημο από άσφαλτο [transposition]. Αυτός ο κήπος που φτιάχτηκε από την αρχιτέκτονα τοπίων H. Oberlander και είναι τ.μ., ακόμη και στην επιφάνεια του εδάφους, θα ήταν ετυπωσιακός. Ψηλότερα απ’ το Βανκούβερ, το θέαμα κόβει την ανάσα [equivalence]. Οι λεγόμενες ζωντανές στέγες [transposition]δεν είναι κάτι καινούγιο. Ήταν κάτι πολύ συνηθισμένο στην αμερικανική ύπαιθρο [equivalence terminology] σε σπίτια φτιαγμένα από χώμα [modul.]. Στέγες με γρασίδι [modul.]μπορεί ακόμα κανείς να συναντήσει σε ξύλινα σπίτια και παράγκες στη Βόρεια Ευρώπη. Όμως, τις τελευταίες δεκαετίες, αρχιτέκτονες, κατασκευαστές και πολεοδόμοι [equivalence terminology] σ’ όλο τον πλανήτη έχουν αρχίσει να δείχνουν προτίμηση [modul.] στις πράσινες στέγες όχι για το πόσο καλαίσθητες είναι [-αυτό βέβαια είναι ακόμη ένα πλεονέκτημα: ommit] αλλά για το ότι είναι πρακτικές [transposition]και μπορούν να αμβλύνουν τις θερμοκρασιακές αντιθέσεις που είναι [transposition]συχνές στις συμβατικές στέγες. Texts from photocopies (Text A)

Text B: Vocabulary – felony= κακούργημα – Misdemeanor=παράπτωμα – Perpetrate= διαπράττω Translation: Νέος νόμος για το τεστ DNA [borrowing] Όταν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ένα άτομο [άτομο=πρόσωπο: matter of terminology] έχει διαπράξει ένα κακούργημα ή πλημμέλημα το οποίο τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 3 μηνών οι αρχές επιβολής του νόμου θα συλλέξουν υποχρεωτικά γενετικό υλικό για ανάλυση DNA για να διαπιστωθεί η ταυτότητα του δράστη. Η ανάλυση περιορίζεται μόνο για στοιχεία που είναι απαραίτητα για να καθορίσουν [transposition] το δράστη του εγκλήματος και λαμβάνει μέρος σε κρατικό ή πανεπιστημιακό εργαστήριο [ adapt.]. Αν η ανάλυση αποδειχθεί αρνητική, το γενετικό υλικό και τα γενετικά αποτελέσματα θα καταστραφούν αμέσως. Αν όμως η ανάλυση αποδειχθεί θετική, το γενετικό υλικό θα καταστραφεί αμέσως αλλά τα γενετικά αποτυπώματα του ατόμου που κατηγορείται για το έγκλημα, θα φυλαχθούν σε ειδική βάση δεδομένων που διατηρείται από το Τμήμα Εγκληματολογικής Έρευνας στο αρχείο της Ελληνικής Αστυνομίας. Αυτά τα δεδομένα φυλάσσονται ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην έρευνα άλλων εγκλημάτων και θα καταστρέφονται σε όλες τις περιπτώσεις μετά το θάνατο του εμπλεκομένου ατόμου. Ο χειρισμός της βάσης δεδομένων θα επιβλέπεται από έναν αναπληρωτή δημόσιο κατήγορο ή έναν ανώτερο δημόσιο κατήγορο που διορίζεται από την ανώτατη δικαστική επιτροπή σύμφωνα με το νόμο για μια περίοδο δύο χρόνων υπηρεσίας. Texts from photocopies (Text B)

Oblique Translation Calque: might be an idiom White Paper = Λευκή Βίβλος Literal Translation= general translation approach Oblique Translation: when a word for word translation isn’t possible, we use oblique translation Oblique translation  1.Transposition  it involves replacing one word class with another without changing the SL message. E.g. noun to adjective. It may be optional but also compulsory (e.g. I will never forget when I got lost in Rome  the participle becomes a verb/when becomes a relative pronoun). Gerunds are translated into nouns very often. Adverbs become adjectives. E.g. He lives dangerously=Ζει επικίνδυνη ζωή, ζει επικίνδυνα. We view sth differently and we translate it differently. It’s a variation in form resulting from a change in a point of view. 2.Equivalence  We need to have an equivalent effect (=ισοδύναμο αποτέλεσμα ) in the text. Equivalence is the most difficult method. 3.Adaption

Oblique Translation 2.Modulation  it is subdivided 1)Abstract for concrete/general for particular e.g. I haven’t heard of him=δεν έχω ακούσει νέα του. 2)Cause  Effect e.g. Blind flying= πτήση με τη βοήθεια οργάνου/ He was like a deer in the headlights= τρομοκρατήθηκε, φοβήθηκε. 3)Part  whole: In Greek we say «Πονάει το πόδι μου»  we are not specific. In English we are more specific about body parts while in Greek we are more general. 4)Part  another part e.g. Hand to hand combat=Μάχη σώμα με σώμα 5)Term reversal: when we change the word order e.g. This cage cannot hold an animal size  here we can do word for word translation or “Ένα ζώο τέτοιου μεγέθους δε μπορεί να χωράει σ’ αυτό τα κλουβί. 6)Negation of Opposite e.g. I don’t want to go= δε θέλω να φύγω ή θέλω να μείνω. / Make sure you call us every week= Μην ξεχνάς να μας τηλεφωνείς κάθε εβδομάδα./ It’s not hard to explain this theory= «Είναι εύκολο» αντί του «Δεν είναι δύσκολο» 7)Active voice  Passive voice 8)Space  time: e.g. In high school I was shy= όταν πήγαινα στο λύκειο…space becomes time