ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ Κοινωνικός, σύγχρονος ρατσισμός Ρατσισμός στην Αρχαία Ελλάδα

ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ: Ένα από τα πιο σημαντικά και ποικίλος εμφανιζόμενα προβλήματα του ανθρώπινου είδους σε όλη τη διάρκεια της ύπαρξής του είναι ο ρατσισμός. Με τον όρο ρατσισμό εννοούμε την κοινωνική ή πολιτική πρακτική διακρίσεων που βασίζεται στο δόγμα της ανωτερότητας μιας φυλής, εθνικής ή κοινωνικής ομάδας και στην καλλιεργημένη αντίληψη των μελών της ότι οφείλουν να περιφρουρήσουν την αμιγή σύσταση, την καθαρότητα της ομάδας τους καθώς και τον κυριαρχικό τους ρόλο έναντι των υπόλοιπων φυλετικών, εθνικών, κοινωνικών ομάδων που θεωρούνται από αυτά κατώτερες.

ΣΥΧΓΡΟΝΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ Στη σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης, της πολύ πολιτικότητας και της πληροφορικής κοινωνίας, η αμφισβήτηση όλων των παραδοσιακών ιδεολογιών γίνεται ισχυρή. Παράλληλα όμως -ως απάντηση σ' αυτήν την αμφισβήτηση- εκδηλώνονται και αντίρροπες τάσεις αμυντικής αναδίπλωσης σε παλιές αξίες, όπως οι αρχές του εθνικισμού. Οι ανατροπές στο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό πεδίο και η αποδιάρθρωση των μεγάλων συλλογικών ταυτοτήτων δημιουργούν ένα ισχυρό αίσθημα ανασφάλειας, απογοήτευσης και σύγχυσης, ιδιαίτερα στα αδύναμα κοινωνικά στρώματα. Ο φόβος του μέλλοντος και η έλλειψη εμπιστοσύνης στην πολιτική οδηγούν στην εξιδανίκευση του παρελθόντος. Πάνω σε τέτοιες φοβικές τάσεις οικοδομείται ο νέος συντηρητισμός. Ειδικά αυτή η ιδεολογική ερμηνεία της έννοιας του έθνους παραπέμπει σε έναν εκσυγχρονισμένο εθνικό ρατσισμό

Συνέχεια… Ολοένα και περισσότερο ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα ρατσισμό που μεταμφιέζεται σε πατριωτισμό, συμπαρατασσόμενος με την έννοια του έθνους. Στη σύγχρονη εποχή οι ιδεολογικές αντιλήψεις για τις φυλές ως διακριτές ενότητες (βικτοριανή ευγονική, αμερικάνικες θεωρίες για τους μαύρους, φασισμός) έχουν καταρρεύσει. Είναι πλέον παραδεκτό ότι η φυλή δεν είναι βιολογική κατηγορία, αλλά κατηγορία της λογικής, δηλαδή ιδεολογικό κατασκεύασμα. Ο εκσυγχρονισμένος ρατσισμός έχει αποστασιοποιηθεί πλέον από τις ιδέες βιολογικής ανωτερότητας - κατωτερότητας και επιχειρεί να ορίσει τη φυλή ως πολιτισμική ενότητα που συνδέεται με το έθνος και την εθνική ταυτότητα. Κατασκευάζει και υπερασπίζεται μια εικόνα εθνικού πολιτισμού που είναι ομοιογενής, άσπιλος, διαχρονικός, αλλά ταυτόχρονα και επισφαλής, καθώς υποτίθεται ότι δέχεται συνεχείς επιθέσεις από εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς που αμφισβητούν την υπεροχή του. Όμως αυτή η πολιτισμική ενότητα είναι φανταστική. Οι μεν φυλές είναι βιολογικά υβρίδια, τα δε έθνη είναι πολιτισμικά υβρίδια.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ Ο ρατσισμός διακρίνεται σε φυλετικό που αφορά τη διάκριση μεταξύ φυλών σε ανώτερες και κατώτερες αλλά και ο κοινωνικός που αποτελεί μορφή φανατισμού διότι και αυτός καλλιεργεί την προσκόλληση των οπαδών σε δόγματα και στερεότυπα, χωρίς να έχει προηγηθεί κριτική επεξεργασία και έλεγχος. Ο κοινωνικός ρατσισμός στρέφεται εναντίον ανίσχυρων και αδύνατων κοινωνικών ομάδων, που διαφέρουν από τους άλλους συνανθρώπους τους ως προς τον τρόπο ζωής, ως προς το θρήσκευμα, τις αντιλήψεις τους, τις ερωτικές επιλογές τους, το φύλο τους. Τέτοιες ομάδες είναι οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες, οι ναρκομανείς, οι άνεργοι, οι μετανάστες, οι φυλακισμένοι, οι τσιγγάνοι, οι γυναίκες και διάφορα άλλα περιθωριοποιημένα άτομα. Το φαινόμενο αυτό είναι πανάρχαιο και παρουσιάστηκε στην αρχαιότητα όπου ανθούσε το δουλεμπόριο, στα νεότερα χρόνια την εποχή των ανακαλύψεων νέων χωρών και της αποικιοκρατίας όπου οι λευκοί πολιτισμένοι εξόντωσαν τους απολίτιστους <<ιθαγενείς>> και συνεχίστηκε με τον πιο απάνθρωπο τρόπο την εποχή του φασισμού και του ναζισμού στην Ευρώπη. Αλλά και η εποχή μας δεν υστερεί σε ρατσιστική βαρβαρότητα, αφού σύμφωνα με δημοσιεύματα, στην Ινδία σκοτώνουν τα κορίτσια πριν μεγαλώσουν, γιατί θεωρούνται μεγάλο οικονομικό βάρος για την οικογένεια, που πρέπει να καταβάλει μεγάλη προίκα για να τα παντρέψει.

Συνέχεια.. Μια ευάλωτη και ευπαθής κοινωνική κατηγορία που υφίσταται ιδιαίτερα και καθημερινά τις συνέπειες του ρατσισμού, είναι οι μετανάστες που γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης από τους εργοδότες και αντιμετωπίζονται ως μεγάλη απειλή για την χώρα και τους φορτώνουν όλα τα προβλήματα που υπάρχουν. ΑΙΤΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ: Τα αίτια αυτής της απάνθρωπης συμπεριφοράς και τακτικής είναι πολλά: καταρχάς, ο άνθρωπος αισθάνεται ασφαλής μέσα στο γνώριμο και οικείο περιβάλλον που έχει δημιουργήσει, και γι'αυτό το διαφορετικό του προκαλεί φόβο και ανασφάλεια, με αποτέλεσμα να το αντιμετωπίζει ως απειλή, ως επικίνδυνη εισβολή που πρέπει να εξοντωθεί. Σε αυτήν την περίπτωση, καθοριστικό ρόλο παίζουν οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα με τα οποία διαπαιδαγωγούνται συνήθως οι άνθρωποι από μικρή ηλικία. Έτσι έχουν διδαχθεί και έχουν πιστέψει ότι οι αλλόθρησκοι, οι ανάπηροι, οι ομοφυλόφιλοι, οι αδύνατοι ή οι μετανάστες μόνο προβλήματα μπορεί να επιφέρουν στην κοινωνία τους. Τα στερεότυπα αυτά συντηρούν και ενισχύουν τα ΜΜΕ που προβάλλουν έμφαση διάφορα περιστατικά, προκλητικά για την κοινή γνώμη, που έχουν σχέση με την δράση και την ζωή αυτών των ανθρώπων.

ρ

ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΈΝΝΟΙΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΊΑΣ Η ομοφυλοφιλία ορίζεται ως η ερωτική έλξη ή και σεξουαλική επαφή ατόμου προς άτομο του ιδίου φύλου. Τα τελευταία χρόνια συνηθίζεται στην Ελλάδα να αποκαλείται η ομοφυλοφιλία ως ομοερωτική συμπεριφορά ή ομοερωτικός προσανατολισμός. Απόψεις κατά της ομοφυλοφιλίας Για την Σπάρτη αναφέρει ο Πλούταρχος "ο ψυχικός δεσμός μεταξύ των νέων δεν είχε καμία σχέση με τις σωματικές επαφές και ότι υστερείτο τα πολιτικά του δικαιώματα δυνάμει νόμου όποιος προσπαθούσε να ασελγήσει εις βάρος άλλου« Ο Αίσωπος αναφέρει «Ο Ζευς πλάθοντας τους ανθρώπους, έβαλε μέσα τους διάφορες ψυχικές αρετές και μόνο την ντροπή λησμόνησε να βάλει. Γι' αυτό, μη έχοντας άλλο δρόμο να την τοποθετήσει, την πρόσταξε να μπει απ' τον πισινό των ανθρώπων. Εκείνη αρχικά αρνήθηκε και διαμαρτυρήθηκε για τη προσβολή. Επειδή όμως ο Ζευς τη ζόρισε πολύ, είπε: «Ας είναι, θα μπω, υπό τον όρο ότι από κει δε θα μπει ο έρωτας. Γιατί αν τύχει και μπει, εγώ θα βγω αμέσως» Αισώπου Μύθοι, "ΖΕΥΣ ΚΑΙ ΝΤΡΟΠΗ" Ο Αριστοφάνης στο Νεφέλες αναφέρει συνεχώς υποτιμητικά την λέξη « εὐρύπρωκτος» και βάζει τον Στρεψιάδη να βρίζει τον γιό του επειδή τον βάρεσε λέγοντας τον "λακκόπρωκτον". Ο δε Πλάτων αναγράφει:« Είναι λοιπόν κατανοητό ότι η φύσις ωθεί τα θηλυκά να είναι σε επαφή με τα αρσενικά από την γέννηση τους και η ηδονή σε αυτά είναι φανερό ότι έχει δοθεί σύμφωνα με την φύσιν, ενώ των αρσενικών με τα αρσενικά και θηλυκών με τα θηλυκά παρά φύσιν «Νόμοι 636c και πιο κάτω αναφέρει "Καλύτερα την μεταξύ ανδρών επαφή να την απαγορεύσουμε εντελώς" Η άποψη του Σωκράτους για το θέμα αναφέρεται από τον Ξενοφώντα "Αντιθέτως όμως όταν αντιλήφθη πως ο Κριτίας ήταν ερωτευμένος με τον Ευθύδημο και προσπαθούσε να τον χρησιμοποιήσει καθώς εκείνοι που απολαμβάνουν τα σώματα αφροδισιακά, τον απέτρεπε ο Σωκράτης λέγοντας ότι και ανάξιο για ελεύθερον άνθρωπο είναι και ανάρμοστο για έναν άνδρα μορφωμένο ενάρετα , εκείνον που αγαπάς , χάριν του οποίου θέλει να φαίνεται πως αξίζει πολύ, να τον ζητιανεύει ικετεύοντας να τον στηρίξει σε κάτι που μάλιστα κάθε άλλο παρά αγαθό είναι.

Απόψεις υπέρ της ομοφυλοφιλίας Ο Μισέλ Φουκώ στο βιβλίο του L' usage de plaisir, από βιβλία ιστορικών σχετικά με τα ήθη των αρχαίων, βγάζει το συμπέρασμα ότι η οροθετική, ηθική γραμμή στην Ελλάδα, δεν περνούσε ανάμεσα στους ομοφυλόφιλους και τους ετεροφυλόφιλους, αλλά ανάμεσα στους εγκρατείς και τους έκφυλους. Το να μην μπορείς να αντισταθείς στα αγόρια δεν ήταν περισσότερο σοβαρό από το να ενδίδεις στα θέλγητρα μιας γυναίκας και μόνο η έλλειψη αυτοελέγχου επέσυρε την αποδοκιμασία. Αντίστροφα, για να εγκωμιάσουν την εγκράτεια ενός άντρα, υπογράμμιζαν ότι ήταν ικανός να απέχει τόσο από τα αγόρια όσο κι από τις γυναίκες. Ο ιστορικός Ξενοφών βάζει τον τύραννο Ιέρωνα να λέει: Ο έρωτάς μου για τον Δαΐλαχο συνδέεται ίσως με την ανθρώπινη φύση που μας αναγκάζει ν' αναζητούμε τα πλάσματα που είναι ωραία, αλλά διακαής μου επιθυμία είναι να μη χρωστώ το αντικείμενο των πόθων μου παρά στον έρωτά του για μένα και στην ελεύθερη βούλησή του. Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης εκφράζει για την ανθρώπινη φύση, την απαλλαγμένη από κάθε ηθική εκτίμηση, κρίση για την ομοφυλοφιλία: Όταν αιτία είναι η φύση, κανείς δεν θα ονόμαζε αυτά τα άτομα ανήθικα, όπως δεν ονομάζει ανήθικες τις γυναίκες επειδή έχουν παθητικό και όχι ενεργητικό ρόλο κατά την ερωτική συνομιλία. Στους Νόμους του ο Πλάτων καταδικάζει την ομοφυλοφιλία στο όνομα της φύσης. Μια καλή νομοθεσία, προτείνει, πρέπει να απαγορεύει αυτή τη μορφή σχέσεων. Εκείνο που περισσότερο μέμφεται στην ομοφυλοφιλία είναι περισσότερο το αναιτιολόγητο της ηδονής, η ασέλγεια στην ηδονή (Ι, 636), η θορυβώδης αναζήτηση της ηδονής, παρά ο αντρικός έρωτας. Στο έργο του Συμπόσιο ο Πλάτων βάζει τον Αριστοφάνη να λέει για τους ομοφυλόφιλους τα εξής: Και είν' αυτοί οι εκλεκτοί μεταξύ των παιδιών και των εφήβων, επειδή έχουν στην φύση τους πολύ ανδρισμό. Μερικοί βέβαια τους αποκαλούν αδιάντροπους. Αλλά δεν είν' αλήθεια. Διότι το κάνουν όχι από αναισχυντία, αλλ' από θάρρος και από γενναιότητα και από τον αρρενωπό τους χαρακτήρα. Τους ενθουσιάζει ότι είναι όμοιο προς την φύση τους.