ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2.2. ΣΕΛ 22-23 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΗΛΙΑΚΟ + ΓΗΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

ΗΛΙΑΚΟ + ΓΗΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ύπαρξη, διαφορετικοί τρόποι ζωής, οικονομικά συστήματα = εξαρτώνται αποκλειστικά από ΗΛΙΟ και ΓΗ. MILLER: Ηλιακό Κεφάλαιο = Ηλιακή Ενέργεια Γήινο Κεφάλαιο = Φυσικοί Πόροι, Φυσική Ανανέωση τους, διαδικασίες Φυσικής Ανακύκλωσης. Περιβάλλον = Τα συστήματα που υποστηρίζουν την δική μας και τις άλλες μορφές ζωής του πλανήτη μας. Διαχείριση στοχεύει: 1) Μη εξάντληση των δυνατοτήτων των ΦΠ και του Περιβάλλοντος. 2) Μη υπέρβαση της Φέρουσας Χωρητικότητας. ώστε να έχουμε ελάχιστη και βραχυχρόνια υποβάθμιση. Μεγάλη υπέρβαση ή έστω μικρή αλλά για μεγάλο διάστημα  υποβάθμιση = σημαντική, μακροχρόνια, και ενίοτε μη αναστρέψιμη

ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Πρέπει να προσπαθούμε να έχουμε Αειφόρα Ανάπτυξη. Αειφόρο Σύστημα: το σύστημα που επιζεί και λειτουργεί για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Η Γή (συνολικά και τοπικά) = περιορισμένες δυνατότητες υποστήριξης ζωής. Χρειάζεται λοιπόν μια: Αειφόρα κοινωνία που θα ρυθμίζει έτσι την οικονομία και το μέγεθος του πληθυσμού της ώστε: Να μην υπερβαίνει τις δυνατότητες της Γής να απορροφά της ζημιές στο περιβάλλον (δηλαδή να καταναλώνει βραδύτερα απ ότι ανανεώνει). Να ξαναδημιουργεί τους πόρους της Να υποστηρίζει τη ζωή για χιλιάδες χρόνια. κάλυψη αναγκών χωρίς εξάντληση γήινου κεφαλαίου και κίνδυνο των προοπτικών ζωής της παρούσας και των μελλοντικών γενεών.

ΑΕΙΦΟΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ηλιακή ενέργεια  ανέπτυξε διαδικασίες φυσικής ανανέωσης των φ. π. με κάποιους ρυθμούς Αν ρυθμός κατανάλωσης > ρυθμός φυσικής ανανέωσης  καταστροφή οικοσυστήματος  δεν θα υπάρχει αειφορία στον πλανήτη. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η χρήση-κατάχρηση του Γ.Κ. δεν γίνεται αειφόρα. Αν μάθουμε να ζούμε από την φυσική ανανέωση χωρίς να καταστρέφουμε / εξαντλούμε το γήινο κεφάλαιο  αποφεύγουμε την υπέρβαση της φέρουσας χωρητικότητας  αειφορία.

2.3. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (σελ 23 – 26) Κάποιοι πόροι = άμεσα κατάλληλοι για χρήση: αέρας, γλυκό επιφανειακό νερό, γόνιμο έδαφος, άγρια εδώδιμα φυτά, … Άλλοι πόροι δεν είναι άμεσα κατάλληλοι για χρήση και η διάθεση τους είναι περιορισμένη: πετρέλαιο, μεταλλεύματα, άνθρακας, καλλιεργούμενα φυτά, υπόγειο νερό, …. Γίνονται χρήσιμοι μετά από κατάλληλη επεξεργασία. Π.χ. εντοπισμός, εξόρυξη, άντληση, μεταφορά, καθαρισμός, διύλιση για παραγωγή υποπροϊόντων (βενζίνη, κηροζίνη, αέρια, μαζούτ, άσφαλτο, λάδια κλπ). Οι Φ. Π. διακρίνονται σε: Ανανεώσιμοι: μη εξαντλούμενοι Φ. Π. (ήλιος, αέρας) Μη ανανεώσιμοι: Πεπερασμένη ποσότητα, εξαντλούμενοι. Σε 1000000 – 1000000000 έτη ανανεώνονται. Σε 100 δες – 1000 δες έτη δεν προλαμβάνουν να ανανεωθούν. Διακρίνονται σε: 1. Ενεργειακοί πόροι (πετρέλαιο, φ. αέριο, άνθρακας, ουράνιο 2. Μεταλλοφόροι ορυκτοί πόροι (χαλκός, σίδηρος, αλουμίνιο …)

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Μη μεταλλοφόροι ορυκτοί πόροι (αλάτι, άργιλλο, φωσφορικά, άμμο ….) Δεν εξαντλούνται τελείως. Όμως γίνονται οικονομικά ανεπαρκείς ή εξαντλημένοι = το κόστος εκμετάλλευσης > έσοδα χρήσης. Πέντε επιλογές: α) δεν κάνουμε τίποτα β) ανακύκλωση ( μπουκάλι  γυαλί) γ) επαναχρησιμοποίηση (μπουκάλι  γεμίζω κάτι άλλο) δ) ελαχιστοποίηση απωλειών με χρήση καλύτερης τεχνολογίας ε) ανάπτυξη υποκατάστατων Δυνητικά ανανεώσιμοι (G. Tyler Miller): Ανανέωση σχετικά σύντομα (λίγες ώρες – μερικές δεκαετίες). Δάση, χλόη, άγρια ζώα, λίμνες, ποτάμια, υπόγειο νερό, γόνιμο έδαφος Πόροι που εξαντλούνται αν κατανάλωση > ανανέωση

ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ή ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ Ιδιαίτερα σημαντικός για τον άνθρωπο δυνητικά ανανεώσιμος φπ Ορισμός: Το σύνολο των μορφών ζωής που επιβιώνουν στην ποικιλία των συνθηκών που επικρατούν πάνω στη Γή Διακρίνεται σε: Γενετική Ποικιλότητα ειδών Οικολογική ποικιλότητα Γενετική ποικιλότητα: Ποικίλα γενετικού υλικού (γονίδια και χρωμοσώματα) μεταξύ των ατόμων του αυτού είδους. Βακτήρια και μύκητες = 1,000 –> 10,000 γονίδια Τυπικό θηλαστικό = 100,000 γονίδια Φυτά με άνθη = > 400,000 γονίδια Ποικιλότητα ειδών: Ποικιλία φυτών και ζώων. Πάρα πολλά >>> 5,000,000 => αδύνατη η περιγραφή όλων Οικολογική ποικιλότητα: φυτοκοινότητες ζωοκοινότητες, οικότοποι, οικοσυστήματα. Εξαρτάται από κλίμα και έδαφος.

ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ Η βιοποικιλότητα Μας δίνει τροφή, ενέργεια, ξυλεία, ίνες – νήματα, ακατέργαστα υλικά, βιομηχανικά χημικά, φάρμακα. Όλα απαραίτητα για τη ζωή, η με τεράστια οικονομική σημασία. Αποτελεί παράγοντα ισορροπίας της φύσης και της ανθρώπινης επιβίωσης όχι μόνο στα φυσικά οικοσυστήματα αλλά και στα καλλιεργούμενα. ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΠΟΔΟΣΗ Ορισμός: Ο μέγιστος ρυθμός κατανάλωσης ενός δυνητικά ανανεώσιμου φπ χωρίς τον κίνδυνο να μειωθεί η διάθεση του. Αν ρυθμός φυσικής ανανέωσης < ρυθμό κατανάλωσης του φπ  διαθέσιμη ποσότητα του φπ περιορίζεται  περιβαλλοντική υποβάθμιση.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ Η υποβάθμιση  μετατρέπει δυνητικά ανανεώσιμους πόρους σε μη ανανεώσιμους ή μη χρησιμοποιήσιμους. Παραδείγματα: Σελίδα 25 του βιβλίου από το μέσο της δεύτερης στήλης. Αν η υποβάθμιση συνεχισθεί με τους σημερινούς υψηλούς ρυθμούς  επιστήμονες ανησυχούν  σε λίγες δεκαετίες οι δυνητικά ανανεώσιμοι φπ κινδυνεύουν τα μέγιστα με υποβάθμιση και εξάντληση. Αυτό δεν ισχύει για τους μη ανανεώσιμους πόρους (εκτός από το πετρέλαιο και λίγων σπανίων ορυκτών για τα οποία είναι δύσκολο να βρεθούν οικονομικά και περιβαλλοντικά αποδεκτά υποκατάστατα).

2.4. Η ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ (σελ 26) Τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα: Τεράστιο μέγεθος ανθρώπινου πληθυσμού Ταχύτατος ρυθμός αύξησης του (εκθετική). Παράδειγμα σελίδα 26. Σχεδιάστε την καμπύλη με τα δεδομένα. Η Γή κυριαρχείται από τον άνθρωπο  όλο και περισσότερο  αρνητικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα που μας συντηρεί επιτείνονται. Δηλαδή: Συνεχής χρήση των φπ Εκτενής ρύπανση Επιταχυνόμενη υποβάθμιση και διάβρωση του εδάφους Αποσταθεροποίηση και υποβάθμιση οικοσυστήματος Μείωση της φέρουσας χωρητικότητας