Το Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) ως παράγοντας που σχετίζεται με την εμφάνιση μαθησιακών δυσκολιών στα παιδιά σχολικής ηλικίας. Θ.Σεϊτανίδης Α.Σέμκου, Κοτρώνη Ε., Νακοπούλου Ε., Μπλούμη Α., Μπέκα Α., Μαρκοβίτης Μ. Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο, Τμήμα Ψυχικής Υγείας Παιδιών – Εφήβων, «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ», Θεσ/νίκη. Εισαγωγή Το σύνδρομο διάσπασης προσοχής – υπερκινητικότητας, γνωστό ως ΔΕΠ-Υ (διαταραχή ελλειμματικής διαταραχής – υπερκινητικότητας), είναι όρος που περιγράφει μία από τις συχνότερες διαταραχές που εμφανίζονται στην παιδική ηλικία και απασχολούν τους ειδικούς ψυχικής υγείας, με τις επιπτώσεις που έχουν στην εξέλιξη του παιδιού (μειωμένη σχολική επίδοση, δυσκολίες κοινωνικής προσαρμογής/σχέσεις με συνομηλίκους). Τα χαρακτηριστικά του συνδρόμου της ΔΕΠ-Υ όπως η υπερκινητικότητα, η παρορμητικότητα, η διάσπαση προσοχής, η αδυναμία οργάνωσης αποτελούν στοιχεία που αναγνωρίζονται ως πρώιμες ενδείξεις ειδικών μαθησιακών δυσκολιών και σαφώς δυσχεραίνουν σημαντικά τη μαθησιακή διαδικασία. Στην παρούσα εργασία αναλύονται οι περιπτώσεις παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες, που έχουν παραπεμφθεί στο Ιατρείο Υπερκινητικότητας του Ιατροπαιδαγωγικού Κέντρου. Οι περιπτώσεις αυτές εξετάζονται ως προς τα δημογραφικά τους χαρακτηριστικά (φύλο, ηλικία) και ως προς το μαθησιακό τους επίπεδο (αν παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες, το είδος των δυσκολιών αυτών, την συνοσηρότητα. Αποτελέσματα  Όσον αφορά τη διάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών, σχεδόν τα μισά από τα παιδιά που εξετάζονται στο Ιατρείο ΔΕΠ-Υ (42%) έχουν μαθησιακές δυσκολίες.  Για το 64% των παιδιών αυτών, οι μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζούν είναι ειδικού τύπου.  Ως προς την ηλικία, τα 2/3 περίπου των παιδιών είναι της πρώτης σχολικής ηλικίας, και παρά το ότι οι μαθησιακές δυσκολίες που εμφανίζουν είναι από τους βασικούς λόγους παραπομπής, η οικογένεια και όχι το σχολείο είναι ο συχνότερος παραπέμπων.  Τα παιδιά με διάγνωση μαθησιακές δυσκολίες και ΔΕΠ-Υ & μαθησιακές δυσκολίες, όπως παρατηρείται από το προφίλ στο νοομετρικό τεστ Wisc-III και τη μαθησιακή εκτίμηση, αποδίδουν χαμηλότερα των δυνατοτήτων τους. Δείγμα  Το δείγμα αποτελείται από 71 παιδιά που προσήλθαν στο Ιατρείο της Υπερκινητικοτητας.  Η αναλογία φύλου ήταν 2:1 (αγόρια:κορίτσια).  1/2 από τα παιδιά που προσήλθαν στο Ιατρείο ΔΕΠ-Υ έχουν ως αρχικό λόγο παραπομπής τις μαθησιακές δυσκολίες. Οι δυσκολίες των παιδιών με ΔΕΠ-Υ δεν περιορίζονται στα πρωτογενή συμπτώματα της απροσεξίας, της παρορμητικότητας και της υπερκινητικότητας. Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι μια κατηγορία προβλημάτων που παρουσιάζεται σε αυξημένη συχνότητα σε αυτά τα παιδιά. Δεν αντιμετωπίζουν όλα τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ μαθησιακές δυσκολίες, ωστόσο, έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης τέτοιων προβλημάτων. Η ΔΕΠ-Υ μπορεί να επηρεάζει τόσο την απόκτηση των γνωστικών δεξιοτήτων, όσο και την ικανοποιητική και αποτελεσματική αξιοποίηση των δεξιοτήτων που έχουν αποκτηθεί, κάτι που μπορεί να δημιουργεί δυσκολίες κατά τη μαθησιακή διαδικασία. Τα περισσότερα παιδιά με ΔΕΠ-Υ που παραπέμπονται σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας έχουν μειωμένες σχολικές επιδόσεις σε σχέση με το νοητικό τους επίπεδο. Οι δυσκολίες τους αυτές συχνά οφείλονται στα συμπτώματα της διαταραχής ή σε συνυπάρχουσα μαθησιακή δυσκολία. Ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών με ΔΕΠ-Υ έχουν λάβει διάγνωση ειδικών μαθησιακών δυσκολιών. Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι οι μαθησιακές δυσκολίες στη γραπτή έκφραση είναι πιο συχνές σε παιδιά με ΔΕΠ-Υ σε σύγκριση με μαθησιακές δυσκολίες στην ανάγνωση και στα μαθηματικά, ενώ άλλες ότι τα ποσοστά των δυσκολιών στην ανάγνωση είναι υψηλότερα από τα ποσοστά δυσκολιών στη γραπτή έκφραση και στα μαθηματικά. Βιβλιογραφία: 1. August, G. J., & Garfinkel, B. D. (1990). Comorbidity of ADHD and Reading Disability Among Clinic-Referred Children. Journal of Abnormal Child Psychology, 18(1), Barkley, R. A. (1995). A closer look at DSM-IV criteria for ADHD: Some unresolved issues. The ADHD Report, 3, Del’Homme, M., Kim, T. S., Loo, S. K., Yang, M. H., & Smalley, S. L. (2007). Familial Association and Frequency of Learning Disabilities in ADHD Sibling Pair Families. Journal of Abnormal Child Psychology, 35, 55– Dykman, R. A., & Ackerman, P. T. (1991). ADD and specific reading disability: Separate but often overlapping disorders. Journal of Learning Disabilities, 24, Faraone, S. V, Biederman, J., Lehman, B. K, Keenan, K., Norman, D., Seidman, L. J., Kolodny, R., Kraus, I., Perrin, J., Chen, W. J. (1993). Evidence for the independent familial transmission of attention deficit hyperactivity disorder and learning disabilities: results from a family genetic study. American Journal of Psychiatry, 150, 891– Fletcher, J. M., Shaywitz, S. E., & Shaywitz, B. A. (1999). Comorbidity of learning and attention disorders. Pediatric Clinics of North America, 46, 885– Mayes, S. D., Calhoun, S. L., Crowell, E. W. (2000). Learning Disabilities and ADHD: Overlapping Spectrum Disorders. Journal of Learning Disabilities, 33 (5), McGee, R. & Share, D. L. (1988). Attention deficit disorder-hyperactivity and academic failure: Which comes first and what should be treated? Journal of American Academy of Child Adolescent Psychiatry 27, McGee, R., & Share, D. (1988). Attention deficit disorder-hyperactivity and academic failure: Which comes first and which should be treated? Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 27, Semrud-Clikeman M. S., Biederman, J., Sprich, S., Krifcher, B., Norman, D., Faraone, S. (1992). Comorbidity between ADHD and learning disability: a review and report in a clinically referred sample. Journal of American Academy of Child Adolescent Psychiatry 3, 439–448.Mayes, S. D.Calhoun, S. L.Crowell, E. W. Σχολιασμός