ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΠΡΟΟΔΟΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Νοητικός Εγωκεντρισμός Παύουν οι έφηβοι να είναι οι παθητικοί δέκτες. Θέτουν γονείς και δασκάλους στο περιθώριο και τοποθετούν τον εαυτό τους στο κέντρο του κόσμου, κριτικάρουν θεσμούς και συνήθειες. Παράλληλα αρχίζει να δημιουργείται η αίσθηση του εαυτού του. Ο έφηβος αρχίζει να αισθάνεται ότι τα συναισθήματα και οι σκέψεις του είναι κάτι δικό του και δεν εξαρτώνται από τον τρόπο που αντιδρούν οι γονείς του. Αρχίζει να σχηματίζει το σύστημα των δικών του αξιών, ιδεών και στάσεων προς τη ζωή. Τα συστήματα αξιών της κοινωνίας, οι τρέχουσες ηθικές και φιλοσοφικές αξίες επανεξετάζονται από τον έφηβο. Ο έφηβος απορρίπτει μερικές από αυτές, ζητώντας συχνά να επανακαθοριστούν αυτά τα συστήματα αξιών Απόλυτοι και άκαμπτοι στις σκέψεις τους

Τάση για ανεξαρτησία και αυτονομία Εκφράζουν την ανάγκη τους για ανεξαρτησία, αλλά τώρα αντιλαμβάνονται ότι μια τέλεια ανεξαρτησία στη φάση αυτή τους εκθέτει σε ευθύνες και κινδύνους. Ο έφηβος ταλαντεύεται προς αναζήτηση συμπαράστασης από τους γονείς του και πότε πότε προς την άρνηση κάθε βοήθειας όταν φοβάται μήπως χάσει την ανεξαρτησία του. Πρόκειται για μια φυσική αντίδραση και έχει σημασία η στάση των γονιών ώστε να βρει την διέξοδό της. Το κύριο αναπτυξιακό καθήκον του εφήβου είναι η επίτευξη μιας ανεξάρτητης ταυτότητας. Ενώ λοιπόν νεότερα παιδιά θέλουν να ταυτιστούν με άλλους που υποστηρίζουν την ίδια αθλητική ομάδα ή κάνουν είδωλα τα διάφορα pop group για παράδειγμα, στο τέλος της εφηβείας η ανεξαρτησία έχει υψηλή θέση και επιτυχημένα άτομα έχουν έντονη αυτοπεποίθηση ώστε να ξεχωρίσουν από το πλήθος Ο έφηβος κινείται συνεχώς μεταξύ εξάρτησης και ανεξαρτησίας σε όλη τη διάρκεια της εφηβείας με τελικό στόχο την αυτονομία και ανεξαρτητοποίησή του κατά το τέλος της. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται να πενθήσει την απώλεια της παιδικής ηλικίας που ποτέ δεν θα ξαναέρθει. Παράλληλα, να συμβεί μια ακόμα επώδυνη γι' αυτόν διαδικασία, της από-εξιδανίκευσης των γονέων.

Τάση για κοινωνική ζωή Είναι μία περίοδος ανάπτυξης του κοινωνικού αισθήματος και της αλληλεγγύης. Η σχέση του με τους συνομηλίκους του μεταβάλλεται, τροποποιείται, αναθεωρείται όσον αφορά στα πρότυπα συμπεριφοράς και στο σύστημα αξιών. Γίνεται ικανός να διαλέξει τους φίλους του και την παρέα του, των οποίων οι προσδοκίες και οι απαιτήσεις από τους εαυτούς τους είναι τέτοιες, που ενισχύουν τις προσπάθειες του εφήβου και την επιθυμία του να γίνει ενήλικος. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας η συντροφικότητα έχει μεγάλη σημασία και συχνά αυτό το σημείο φέρνει ένταση και συγκρούσεις στην οικογένεια (π.χ. αν οι γονείς δεν εγκρίνουν τους φίλους του εφήβου). Ανάπτυξη Σχέσεων εκτός οικογένειας Διαμόρφωση Έμφαση στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση Ο έφηβος αρχίζει να έχει τις πρώτες σεξουαλικές εμπειρίες ενώ στο τέλος της εφηβείας θα πρέπει να έχει αναπτύξει ασφαλή σεξουαλική ταυτότητα. Βιολογικές αλλαγές Ο έφηβος πρέπει να εξοικειωθεί με τις σωματικές μεταβολές που συνεχώς συμβαίνουν. Αρχίζει να αισθάνεται τον εαυτό του ως αρσενικό ή θηλυκό πρόσωπο και ταυτόχρονα ότι είναι ο κάτοχος του σώματός του, αίσθηση που ίσως εναλλάσσεται με το ότι μπορεί να αισθάνεται σαν ξένος στο σώμα του. Ψυχολογική Ρευστότητα (αναδιάταξη ψυχικού κόσμου)

Αναζήτηση ρεαλιστικού σχεδίου οικονομικής επιβίωσης Αναζήτηση ρεαλιστικού σχεδίου οικονομικής επιβίωσης. Επαγγελματική ταυτότητα Έμφαση στο πεδίο σταδιοδρομίας Η μελλοντική του επαγγελματική απασχόληση και οι στόχοι για την εκπαίδευσή του και τον τρόπο ζωής είναι σε διερεύνηση από τον έφηβο ώστε να πετύχει τον τελικό καθορισμό τους Κακή διατροφή Δεκτικότητα στις νέες τεχνολογίες Εμπλουτισμός πεδίων Καθορισμός σαφή ενδυματολογικών προτιμήσεων (ακριβά και επώνυμα ρούχα) Η αυτοεικόνα του εφήβου εξαρτάται από την αναγνώριση ή μη που θα εισπράξει από τους φίλους του για τις επιλογές και τις αποφάσεις του. Π.χ. αν αρνηθεί να καπνίσει θεωρεί ότι θα γίνει στόχος της παρέας, έτσι προτιμά να μην διαφοροποιηθεί από τους άλλους. Από αυτή την παγίδα μπορεί να ξεφύγει μόνο εάν πιστέψει στον εαυτό του και στην αυτονομία του και αυτό θα γίνει με την βοήθεια γονέων, δασκάλων, βαθμοφόρων. κυκλοθυμικοί Είναι κυκλοθυμικοί στη σχέση τους με τους γονείς καθώς παλεύουν να αποκτήσουν τη δική τους ταυτότητα