ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Εισηγήτρια Λίνα Κατσαβούνη Διαιτολόγος Διατροφολόγος

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ / ΕΠΙΣΙΤΙΣΜΟΥ Στις 16/10/1945 ιδρύθηκε ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑΣ FAO του ΟΗΕ Στοχος του η ευαισθητοποίηση και ο προβληματισμός σε θέματα διατροφής (υποσιτισμός και άθλιες συνθήκες υγιεινής στις υπό ανάπτυξη χώρες και διαταραχές διατροφής στις αναπτυγμένες Βασικό θέμα για το 2012 είναι η αναγνώριση της σημασίας των ‘’γεωργικών συνεταιρισμών’’ στην βελτίωση της ασφάλειας τροφίμων και στην εξάλειψη της πείνας

Ο δικός μας προβληματισμός… Τα τελευταία τρία σχεδόν χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας Αυξάνονται καθημερινά τα νοικοκυριά ξοδεύουν όλο και λιγότερα χρήματα για τη διατροφή τους Αυξάνεται ο αριθμός των συνανθρώπων μας που πεινάνε Αυξάνονται οι τόνοι τροφίμων που πετάμε Αυξάνονται τα ποσοστά παχυσαρκίας (παιδικής και ενηλίκων Αυξάνονται τα ποσοστά νευρικής ανορεξίας και βουλιμίας Αυξάνεται το στρες στην καθημερινότητά μας

Τι αποκαλύπτουν οι έρευνες Το 78% των νοικοκυριών αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες στην κάλυψη αναγκών Το 68,4% των νοικοκυριών κάνει περικοπές στην κατανάλωση ειδών διατροφής Το 50% των νοικοκυριών διαθέτει μόνο το 2,2% του εισοδήματός του για τρόφιμα Το 88% των νοικοκυριών περιόρισε δαπάνες για εστιατόρια Το 13% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι το εισόδημά του δεν επαρκεί ούτε για την κάλυψη των αναγκαίων (Έρευνα ΓΕΣΕΒΕΕ 15-20/12/2011)

Το 4,2% του μη φτωχού πληθυσμού δηλώνει ότι στερείται διατροφής Το 20,1% του ελληνικού πληθυσμού απειλούνταν από τη φτώχεια από το 2010 Το 22,7% του φτωχού πληθυσμού δηλώνει ότι στερείται διατροφής Το 4,2% του μη φτωχού πληθυσμού δηλώνει ότι στερείται διατροφής (Έρευνα εισοδήματος και συνθηκών διαβίωσης του 2010 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής)

(Public Health Nutrition, έρευνα Πανεπιστημίου Κόβεντρι) Οι φτωχότεροι και όσοι ζουν σε περιόδους οικονομικής κρίσης δεν έχουν ποικιλία στις τροφές που καταναλώνουν, έτσι παρουσιάζουν ελλείψεις σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία(βιτ. C, φυλλικό οξύ, Fe, Zn, Mg) λόγω χαμηλής κατανάλωσης φρούτων λαχανικών κρέατος και ψαριών (Public Health Nutrition, έρευνα Πανεπιστημίου Κόβεντρι) Στην Ελλάδα το χαμηλό οικονομικό επίπεδο του πληθυσμού σχετίζεται με άμεσα κακές μη υγιεινές συνήθειες και παχυσαρκία (μελέτη ΑΤΤΙΚΗ, τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου σε συνεργασία με την 1η Καρδιολογική Κλινική της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Δεδομένα από χώρες που βρέθηκαν σε οικονομική κρίση πριν από το 2000, δείχνουν ότι στις περιόδους αυτές οι διατροφικές επιλογές παύουν να είναι υγιεινές, αφού οι άνθρωποι καταφεύγουν σε αυξημένη κατανάλωση υδατανθράκων και σε τροφές χαμηλής ενεργειακής αξίας. Η διατροφή παύει να είναι ποιοτική, δεν ενισχύεται ο οργανισμός από βιταμίνες ιχνοστοιχεία και αντιοξειδωτικές ουσίες και έτσι έχουμε αύξηση ασθενειών, ακόμη και του κοινού κρυολογήματος

Η οικονομική στενότητα μας οδηγεί σε ανθυγιεινές συνήθειες… Μείωση κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών Μείωση κατανάλωσης ψαριού επειδή θεωρείται ακριβό Αύξηση κατανάλωσης συσκευασμένων τροφίμων που είναι πλούσια σε ζάχαρη και λιπαρά Αύξηση κατανάλωσης γρήγορου και φτηνού φαγητού Αύξηση κατανάλωσης γλυκών και σοκολάτας Σε οικονομικότερες επιλογές τροφίμων που ενδεχομένως είναι κατώτερης ποιότητας Μείωση φυσικής δραστηριότητας

Πόσο επηρεάζεται η υγεία μας Αύξηση στρες Αύξηση ποσοστών παχυσαρκίας Αυξημένη τιμές χοληστερίνης LDL και χαμηλές HDL Αυξημένα ποσοστά διαβήτη Αυξημένες τιμές αρτηριακής πίεσης

Παιδική διατροφή και οικονομική κρίση 500.000 παιδιά στην Ελλάδα ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας Η κακή διατροφή στην παιδική ηλικία οδηγεί σε παχυσαρκία, καρδιοπάθειες και μεταβολικό σύνδρομο στο μέλλον Η κακή – χαμηλής ποιότητας διατροφή μιας ολόκληρης γενιάς παιδιών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα δεκαετίες αργότερα

Η μόνη λύση είναι η επιστροφή στη Μεσογειακή διατροφή Η ιστορία έχει δείξει ότι ο λαός μας έχει επιβιώσει πολλές φορές σε εποχές κρίσης Επιβίωσε ακολουθώντας τη Μεσογειακή Διατροφή Τώρα περισσότερο από κάθε άλλη φορά αυτός ο τρόπος διατροφής πρέπει να γίνει πράξη και όχι απλά αντικείμενο συζήτησης Είναι η πιο συμφέρουσα επιλογή και για το πορτοφόλι μας αλλά κυρίως για την υγεία την δική μας και των παιδιών μας , τώρα και στο μέλλον

Μεσογειακή διατροφή Η παραδοσιακή ελληνική μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνει Υψηλή κατανάλωση μονοακόρεστων λιπαρών (με τη μορφή κυρίως του ελαιολάδου και χαμηλή κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών Υψηλή κατανάλωση φρούτων , λαχανικών, οσπρίων και δημητριακών ολικής αλέσεως Μέτρια κατανάλωση ψαριών Χαμηλή κατανάλωση κρέατος και υποπροϊόντων του όπως αλλαντικά Μέτρια κατανάλωση κρασιού που λαμβάνεται μαζί με τα γεύματα

ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Συμβουλές για σωστή διαχείριση Δεν πάμε ποτέ πεινασμένοι για ψώνια Φτιάχνουμε λίστα με τα τρόφιμα που πραγματικά χρειαζόμαστε και δεν αγοράζουμε τίποτα περιττό Προτιμούμε τα φρούτα και τα λαχανικά εποχής γιατί είναι πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και φυσικά πιο οικονομικά Προκειμένου να μην αποκλείσουμε ένα φρέσκο τρόφιμο επειδή είναι ακριβό το αντικαθιστούμε με κατεψυγμένο που είναι η αμέσως επόμενη καλύτερη επιλογή Δεν βγάζουμε το ψάρι από τη διατροφή μας λόγω κόστους Επιλέγουμε σαρδέλα ή γάβρο που είναι πλούσια σε καλά λιπαρά και οικονομικότερα από άλλα (3-7 ευρώ/ κιλό). Η αμέσως επόμενη καλύτερη επιλογή είναι το κατεψυγμένο ψάρι Περιορίζουμε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος σε 1 φορά την εβδομάδα Προγραμματίζουμε το μενού της εβδομάδας και εφοδιαζόμαστε μόνο με τα απαραίτητα υλικά για την παρασκευή του

Συμβουλές για σωστή διαχείριση Δεν πετάμε μαγειρεμένο φαγητό. Μπορούμε να το καταναλώσουμε την επόμενη μέρα με άλλους τρόπους (πχ. Αν περισσέψει κοτόπουλο μπορούμε να κάνουμε σάλτσα με αυτό και να συνοδέψουμε τα ζυμαρικά μας ή να το βάλουμε σε σάντουιτς στο παιδί μας στο σχολείο, αν περισσέψουν φακές μπορούμε την επόμενη μέρα να προσθέσουμε ρύζι ή κριθαράκι και να έχουμε ένα διαφορετικό φαγητό) Αν περισσεύουν μαγειρεμένα όσπρια ή κρέας μπορούμε να τα καταψύξουμε σε μερίδες και να τα καταναλώσουμε κάποια άλλη φορά μέσα στο μήνα Φροντίζουμε να καταναλώνουμε όσπρια 1-2 φορές στην εβδομάδα. Είναι εξαιρετικά υγιεινή επιλογή Φροντίζουμε να συνοδεύουμε το γεύμα μας με ψωμί ολικής άλεσης ή πατάτες ή ρύζι ή μακαρόνια ολικής άλεσης που η τιμή τους είναι ακόμα χαμηλή Υπολογίζουμε πόσο γάλα καταναλώνουμε ημερησίως και προμηθευόμαστε ανάλογα με της ανάγκες της οικογένειάς μας

Συμβουλές για σωστή διαχείριση Αν το γάλα λήγει μπορούμε να το κάνουμε ρυζόγαλο ή κρέμα προκειμένου να μην το πετάξουμε Μειώνουμε την κατανάλωση επεξεργασμένων βιομηχανοποιημένων τροφίμων (πατατάκια, γαριδάκια, σοκολάτες, αναψυκτικά) και βγαίνουμε σωματικά και οικονομικά κερδισμένοι Δεν αγοράζουμε αναψυκτικά. Η τιμή τους είναι υψηλή (1,5 ευρώ/ lt) και η θρεπτική αξία τους μηδενική Φροντίζουμε να καλλιεργούμε μόνοι μας ότι μπορούμε ακόμα και σε γλάστρες στο μπαλκόνι μας (έστω και τα μυρωδικά που χρησιμοποιούμε στο μαγείρεμα) Επιλέγουμε προϊόντα από τον τόπο μας για να ενισχύσουμε την τοπική οικονομία. Είμαστε τυχεροί γιατί ζούμε σε ένα νομό που παράγονται σχεδόν τα πάντα Μπορούμε να προμηθευόμαστε όσπρια, ρύζι, ξηρούς καρπούς που αποθηκεύονται από Σερραίους παραγωγούς σε μεγαλύτερες ποσότητες πετυχαίνοντας καλύτερες τιμές

Για τα παιδιά μας… Η οικονομική κρίση επηρεάζει και τη διατροφή των παιδιών μας Τα παιδιά μας είναι αυτά που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες για σωστή διατροφή με επάρκεια σε θρεπτικά συστατικά κυρίως λόγω ανάπτυξης και απαιτήσεων της καθημερινότητάς τους Αν δεν τραφούν σωστά αυτή την περίοδο θα έχουν θέματα υγείας στην ενήλικη ζωή τους που θα σχετίζονται με την κακή διατροφή τους τώρα Αφιερώνουμε χρόνο και ασχολιόμαστε με τη διατροφή των παιδιών μας Δεν αφήνουμε τα παιδιά μας να φύγουν χωρίς να καταναλώσουν πρωινό γεύμα στο σπίτι Φροντίζουμε εμείς για το κολατσιό τους στο σχολείο. Φροντίζουμε να υπάρχει πάντα καλομαγειρεμένο φαγητό στο σπίτι γιατί είναι η πιο υγιεινή και πιο συμφέρουσα επιλογή Φροντίζουμε τη διατροφή των παιδιών μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο

Σύγκριση τιμών κολατσιού ΤΡΟΦΙΜΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΥΛΙΚΕΙΟΥ ΚΟΣΤΟΣ ΑΝ ΤΟ ΕΤΟΙΜΑΣΟΥΜΕ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Σάντουιτς ή τοστ από ψωμί ολικής  άλεσης ή λευκό με τυρί και γαλοπούλα (με προσθήκη ή μη λαχανικών, τομάτας, μαργαρίνης και άλλων 1,25 ευρώ 0,60 ευρώ Φυσικοί χυμοί φρούτων με 100% χυμό (χωρίς πρόσθετη ζάχαρη) σε ατομική συσκευασία, 330 ML τουλάχιστον. 0,90 ευρώ Φρούτο Μπανάνα Μήλο 0,40 ευρώ 0,25 ευρώ Εμφιαλωμένο νερό 500ml. 0.35 ευρώ Ο.15 ευρώ ΣΥΝΟΛΟ 2,50 ευρώ 1,15 – 1,30 ευρώ

Βλέπουμε την κατάσταση από την αισιόδοξη πλευρά της Κάνουμε καλύτερη διαχείριση των χρημάτων που προορίζονται για τη διατροφή μας Γινόμαστε σωστοί καταναλωτές Αλλάζουμε προς το καλύτερο τις διατροφικές μας συνήθειες υιοθετώντας και πάλι το μεσογειακό μοντέλο διατροφής (είναι η πιο συμφέρουσα επιλογή αν το δούμε καθαρά οικονομικά) Βάζουμε την άσκηση στη ζωή μας έστω και με τη μορφή ενός απλού περιπάτου ή πηγαίνοντας με τα πόδια στις δραστηριότητές μας , γιατί μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να δούμε τα πράγματα πιο θετικά Δεν ξεχνάμε ότι φροντίζοντας τη διατροφή μας έχουμε καλύτερη υγεία και έτσι εξοικονομούμε πολλά χρήματα που θα καταναλώναμε σε επισκέψεις σε γιατρούς και σε φάρμακα.

Συμπεράσματα Υιοθετούμε σωστές διατροφικές συνήθειες Φροντίζουμε τη διατροφή των παιδιών μας Βάζουμε τη φυσική δραστηριότητα στη ζωή μας Κάνουμε σωστή διαχείριση των οικογενειακού προϋπολογισμού Βλέπουμε τα πράγματα θετικά Είμαστε ένας λαός ο οποίος όπως έχει δείξει η ιστορία μπορεί να επιβιώσει και σε ακόμα δυσκολότερες οικονομικές συνθήκες Δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό και γινόμαστε το καλό παράδειγμα για τα παιδιά μας

Ευχαριστώ