ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΚΟΝΤΟΥΛΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΠΑΙΔΟΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ Γ’ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΠΘ

Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας «Δύο παρεμβάσεις είχαν τη μεγαλύτερη επίπτωση στη δημόσια υγεία διεθνώς: Το Καθαρό νερό και τα Εμβόλια » Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας

Εμβόλια Τα εμβόλια συγκαταλέγονται στα επιτυχέστερα μέσα πoυ διατίθενται για την πρόληψη της νoσηρότητας. πρoστατεύουν το εμβολιαζόμενo άτομo από τη δυνητική ανάπτυξη σοβαρών λoιμωδών νoσημάτων και μειώνουν τη διασπoρά των λοιμώξεων στην ευρύτερη κoινότητα με τo μηχανισμό της συλλογικής ανoσίας.

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ Τεχνητή ενεργητική ανοσία: εμβολιασμοί Φυσική ενεργητική ανοσία: νόσηση Παθητική ανοσία: ανοσοσφαιρίνες

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗ Ενεργητική ανοσοποίηση (εμβολιασμός) είναι η χορήγηση ενός εμβολίου με σκοπό την πρόκληση ειδικής ανοσολογικής απάντησης (χυμικής ή κυτταρικής), με παράκαμψη των κινδύνων που απειλούν το επίνοσο άτομο από τη φυσική νόσηση.

Τα εμβόλια μπορεί να περιέχουν Ζώντες εξασθενημένους (attenuated) παθογόνους μικροοργανισμούς, όπως συμβαίνει με πολλά εμβόλια έναντι ιών (π.χ. ιλαράς, ερυθράς, παρωτίτιδας, ανεμευλογιάς, το εμβόλιο Sabin για την πολιομυελίτιδα και του κίτρινου πυρετού), το από του στόματος χορηγούμενο εμβόλιο του τυφοειδή πυρετού και το εμβόλιο κατά της φυματίωσης (BCG).

Αδρανοποιημένους(killed//inactivated)λοιμογόνους παράγοντες, όπως συμβαίνει με αρκετούς ιούς και τα περισσότερα βακτηρίδια (π.χ. εμβόλια κοκκύτη, ηπατίτιδας Α, γρίππης, χολέρας, λύσσας, παρεντερικό εμβόλιο τυφοειδή πυρετού και Salk κατά της πολιομυελίτιδας).

Τροποποιημένα ατοξικά προϊόντα του παθογόνου μικροοργανισμού, όπως συμβαίνει με τα τοξοειδή (toxoids) που περιέχονται στα εμβόλια της διφθερίτιδας και του τετάνου. Η διατήρηση όμως μακροχρόνιας ανοσίας απαιτεί περιοδική επαναχορήγηση αναμνηστικών δόσεων του εμβολίου (boosters).

Εμβόλια που περιέχουν τμήμα του λοιμογόνου παράγοντα (εμβόλια υπομονάδων, subunits), εμβόλια που περιέχουν συνθετικά πολυπεπτίδια ή εμβόλια που παράγονται με τεχνικές ανασυνδυασμένου (recombinant) DNA, όπως το εμβόλιο του αιμοφίλου γρίππης τύπου b, της ηπατίτιδας Β, του μηνιγγιτιδοκόκκου ομάδος C, του πνευμονιοκόκκου (7-δύναμο συζευγμένο) και το παρεντερικό του τυφοειδή πυρετού.

Ανοσιακή απάντηση σε απλά πολυσακχαριδικά και συζευγμένα πολυσακχαριδικά εμβόλια

Τα εμβόλια μπορούν να διακριθούν επίσης σε: 1. Μονοδύναμα: όταν παρασκευάζονται από έναν μόνο μικροοργανισμό, τμήμα ή τροποποιημένο προϊόν (π.χ εμβόλιο για τέτανο ή ηπατίτιδα Β) και 2. Πολυδύναμα: όταν παρασκευάζονται από περισσότερα είδη μικροοργανισμών (π.χ MMR) ή τροποποιημένων προϊόντων τους ή από περισσότερους τύπους ενός λοιμογόνου παράγοντα (π.χ OPV). Τα τελευταία αποτελούν σήμερα τη σύγχρονη τάση για την παραγωγή εμβολίων για βρέφη και παιδιά.

Αλλαγές της τελευταίας δεκαετίας Εφαρμογή των πολυδύναμων εμβολίων Αντικατάσταση εμβολίων (DTP DTaP, OPV IPV) Καθιέρωση νέων εμβολίων (μηνιγγιτιδοκόκκου οροομάδος C, πνευμονιοκόκκου, ανεμευλογιάς, ΗPV) Εντατικοποίηση εμβολιασμού των εφήβων

ΑΡΧΕΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ Οι εμβολιασμοί στηρίζονται στη δευτερογενή αντισωματική ανταπόκριση. Η απάντηση του οργανισμού μετά την επαφή με γνωστό αντιγόνο, έχει ως αποτέλεσμα την ταχύτερη, σε υψηλότερη στάθμη και πιο αποτελεσματική παραγωγή αντισωμάτων. (ανοσολογική μνήμη). Για τα εμβόλια με ζώντες εξασθενημένους μικροοργανισμούς, μία δεύτερη δόση του αντιγόνου είναι ικανή να επάγει ικανοποιητική ανοσολογική απάντηση (μεγάλη αντιγονική ισχύς).

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ Ηλικία έναρξης: από το 2ο μήνα της ζωής (εξαιρέσεις). Ελάχιστο μεσοδιάστημα μεταξύ των δόσεων: 4 εβδομάδες (εξαρτάται από το είδος του εμβολίου). Καμία δόση εμβολίου δε «χάνεται». Ταυτόχρονη χορήγηση εμβολίων: δεν επηρεάζει την αντισωματική απάντηση,ούτε αυξάνει τις ανεπιθύμητες ενέργειες.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ Ηλικία Εμβόλιο Γέννηση 1 μην 2 μην. 4 μην. 6 μην. 12 μην. 15μην. 18 μην. 24 μην. 4-6 ετ. 11-12 ετ 13-18 ετ. Ηπατίτιδας Β(Hep B) Hep B (1-2 δόσεις) Hep B (όλες οι δόσεις) Διφθερίτιδας,Τετάνου Κοκκύτη(DTaP) DTaP Td(1 δόση ανά 10ετία) Πολιομυελίτιδας IPV IPV Αιμόφιλου τύπου Β Hib Μηνιγγιτιδόκοκκου C (MCC) MCC Πνευμονιοκόκκου (PCV) PCV PCV (PPV) Ιλαράς,Παρωτίτιδας, Ερυθράς (MMR) MMR Ανεμευλογίας (Var) Var (2 δοσεις) Φυματίωσης (BCG) Mantoux BCG

Παιδιά ηλικίας έως 7 ετών που καθυστέρησαν να εμβολιασθούν 1η δόση 2η δόση 3η δόση 4η δόση 5η δόση ΕΜΒΟΛΙΟ ημερομηνία 1η-2η δόση 2η-3η δόση 3η-4η δόση 4η-5η δόση Ημερομηνία Ηπατίτιδας Β(Hep B) 4 εβδ. 3 μην Διφθερίτιδας-τετάνου-κοκκύτη (DTaP) 4 εβδ 6 μην Πολιομυελίτιδος IPV 4εβδ. Αιμόφιλου τύπου β(ΗΙΒ) 8 εβδ Μηνιγγιτιδόκοκκου C(MCC) Πνευμονιόκοκκου(7δύναμο)(PCV) Ιλαράς-παρωτίτιδος-ερυθράς (MMR) Ανεμευλογίας(Var) Φυματίωσης(BCG) Φυματινοαντίδραση(Mantoux) Ηπατίτιδος Α(Hep A) Γρίππης(INFL)

Παιδιά 7-18 ετών που καθυστέρησαν να εμβολιασθούν Εμβόλιο 1η δόση ημερομηνία 1η-2η δόση 2η δόση Ημερομηνία 2η-3η δόση 3η δόση ημερομηνία 3η-4η δόση 4η δόση Ηπατίτιδας Β(Hep B) 4εβδ 3μην Διφθερίτιδας ,Τετάνου(Td) 6μην Πολιομυελίτιδας IPV Μηνιγγιτιδόκοκκου C(MCC) Ιλαράς,Παρωτίτιδος,Ερυθράς(MMR) Ανεμευλογίας(Var) Ηπατίτιδος Α(Hep A) Γρίππης(INFL)

ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΑ ΕΜΒΟΛΙΑ DTaP DTaP + IPV DTaP + IPV + Hib DTaP + IPV + HBV DTaP + IPV + HBV + Hib DTaP + HBV ΔΕΝ ΧΟΡΗΓΟΥΝΤΑΙ ΠΡΙΝ ΤΗΝ 6Η ΒΔΟΜΑΔΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΕΜΒΟΛΙΟ Ηep B ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ Όταν η μητέρα είναι φορέας του ΗΒsAg,ο εμβολιασμός γίνεται αμέσως μετά τη γέννηση. Παράλληλα, σε αυτή την περίπτωση χορηγούνται 0,5 ml υπεράνοσης σφαιρίνης, σε διαφορετική θέση. Αν η πρώτη δόση γίνει αμέσως μετά τη γέννηση, τότε χορηγούνται τέσσερις δόσεις του εμβολίου. Η τέταρτη δόση με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 4 εβδομάδων από την τρίτη, όχι νωρίτερα από τους 6 μήνες της ζωής. ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΔΕ ΧΟΡΗΓΟΥΝΤΑΙ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ 6 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ.

ΕΜΒΟΛΙΟ ΗepΒ-ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ Παιδιά < 10 ετών πρέπει να εμβολιάζονται με τη μισή δόση του ενήλικα. Άτομα με ανοσοκαταστολή, πρέπει να εμβολιάζονται με τη διπλάσια δόση. Σ’ αυτήν την περίπτωση, ο εμβολιασμός γίνεται με τέσσερις συνολικά δόσεις.

ΕΜΒΟΛΙΟ Ηib Βρέφη<6 μηνών: χορηγείται στον 2ο, 4ο,6ο και 12ο-15ο μήνα. Βρέφη 7-12 μηνών: δύο δόσεις και μία αναμνηστική≥15 μηνών. Παιδιά 15 μηνών-5 ετών: μία δόση. Παιδιά > 5 ετών: δε συνίσταται.

EMBOΛIO DΤaP Προορίζεται για παιδιά ηλικίας< 7 ετών. Χρονοδιάγραμμα: 2ος, 4ος, 6ος μήνας. 4η δόση: 1 χρόνο μετά την τρίτη δόση. Επαναληπτική δόση 4ος-6ος χρόνος της ζωής. Σε ηλικία 11-12 ετών Td.(επανάληψη ανά δεκαετία δια βίου, έως την ηλικία των 65 ετών.)

BCG Γίνεται στην Α΄ Δημοτικού, αφού προηγηθεί Mantoux. Προσοχή στις ομάδες υψηλού κινδύνου. Mantoux πρέπει να γίνεται σε ηλικία 1, 4-6 ετών και στα ανεμβολίαστα παιδιά στην ηλικία 11-12 ετών.

ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ Μετανάστες από χώρες με υψηλό ή μέσο δείκτη ενδημικότητας. Καταυλισμοί αθίγγανων. Παιδιά με Mantoux (-) στην οικογένεια των οποίων υπάρχει άτομο με θετικά πτύελα. Νεογνά μητέρων που έχουν μολυνθεί από τον HIV(όχι βρέφη συμπτωματικά για AIDS). Νεογνά στο περιβάλλον των οποίων υπάρχει άτομο με TB.(εμβολιασμός κατά τη γέννηση).

Η Mantoux θετικοποιείται 2-12 βδομάδες μετά την μόλυνση Διήθηση >5 mm Επαφή με πάσχοντα Παθολογικά ευρήματα στην α/α θώρακος Κλινικά σημεία της νόσου Ανοσοκαταστολή Διήθηση >10 mm Παιδιά < 4 ετών Υποκείμενο χρόνιο νόσημα Παιδιά με αυξημένη πιθανότητα έκθεσης Γεννηθεί σε χώρες με αυξημένη επίπτωση Επαφή με ύποπτες κοινωνικές ομάδες Ταξίδια σε χώρες με αυξημένη επίπτωση Διήθηση >15 mm (+) RED BOOK 2006 Η Mantoux θετικοποιείται 2-12 βδομάδες μετά την μόλυνση

Ερμηνεία της φυματινοαντίδρασης σε άτομα εμβολιασθέντα με BCG Υπάρχουν δυσκολίες στην ερμηνεία Υπέρ της νόσου : Ιστορικό επαφής με πάσχοντα Μετανάστευση από χώρα με υψηλή συχνότητα της ΤΒ Μεγάλο διάστημα από τον εμβολιασμό (>5 έτη) Διήθηση > 15 mm RED BOOK 2006

ΕΜΒΟΛΙΟ MMR Χορήγηση πρώτης δόσης σε ηλικία 12-15 μηνών και δεύτερης δόσης σε ηλικία 4-6 ετών. Μπορεί να μειώσει τη διαγνωστική αξία της Mantoux. Να παρεμβάλλεται τρίμηνο εάν έχει προηγηθεί χορήγηση σφαιρίνης ή μετάγγιση αίματος. Πυρετός και εξάνθημα είναι σχετικά συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες, που εμφανίζονται 7-12 ημέρες μετά τον εμβολιασμό.

ΣΥΖΕΥΓΜΕΝΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟΥ Εάν η έναρξη του εμβολιασμού γίνει<7 μηνών, τότε χορηγούνται 4 δόσεις του εμβολίου( η τέταρτη δόση μέχρι την ηλικία των 15 μηνών). Εάν η έναρξη γίνει μεταξύ 12ου-23ου μήνα, τότε δύο δόσεις με μεσοδιάστημα 6-8 εβδομάδες. Εάν η έναρξη γίνει μετά τον 24ο μήνα, τότε στα υγιή παιδιά γίνεται μία μόνο δόση.

ΆΤΟΜΑ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΣΟΒΑΡΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΙΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Υγιή βρέφη, μικρά παιδιά και ενήλικες >60 ετών Άτομα που έχουν μολυνθεί από HIV. Άτομα με νεφρωσικό σύνδρομο ή χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

ΑΤΟΜΑ ΣΕ ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΙΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Αιμοσφαιρινοπάθειες Συγγενής ή επίκτητη ασπληνία Ανοσοανεπάρκεια (συγγενής, επίκτητη, ανοσοκαταστολή) Χρόνιο νόσημα (κυκλοφορικού, αναπνευστικού, Σ.Δ.) Διαρροή Ε.Ν.Υ. Εμβολιασμός ενηλίκων>60 ετών

Τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο πνευμονιοκοκκικών λοιμώξεων πρέπει να εμβολιάζονται και με το 23-δύναμο πολυσακχαριδικό πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο

Πολυσακχαρικό εμβόλιο πνευμονιοκόκκου 23-δύναμο Δεν είναι αντιγονικό σε ηλικίες <2 ετών Μικρή διάρκεια ανοσίας Εμβολιασμό ομάδων υψηλού κινδύνου

ΣΥΖΕΥΓΜΕΝΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΟΚΟΚΚΟΥ Σε βρέφη <12 μηνών, χορηγούνται 2 δόσεις: 2, 4 μηνών μαζί με τα άλλα εμβόλια και επαναληπτική δόση στους 18 μήνες. Σε παιδιά άνω των 12 μηνών, μόνο μία δόση του εμβολίου.

Απλά πολυσακχαριδικά μηνιγγιτιδοκοκκικά εμβόλια Το διδύναμο A, C Το τετραδύναμο A, C, Y, W135 Κακή αντιγονικότητα σε ηλικίες < 2 ετών Ανοσία μικρής διάρκειας (3 έτη) Εμβολιασμό ειδικών ομάδων : ανοσολογικές διαταραχές, ασπληνία, ταξιδιώτες σε ενδημικές περιοχές, προσωπικό εργαστηρίων, έλεγχο επιδημιών

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΣΥΖΕΥΜΕΝΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ Είναι ανοσογονικά και για τα βρέφη. Προκαλούν ανοσιακή απάντηση χυμικού και κυτταρικού τύπου. Εισάγουν ανοσία «αγέλης»(συλλογική ανοσία), ελαττώνοντας τη ρινοφαρυγγική φορεία.

ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΕΜΕΥΛΟΓΙΑΣ Επίνοσα άτομα>12 ετών: δύο δόσεις με μεσοδιάστημα 4-8 εβδομάδων. Παρέχει ικανοποιητική ανοσία. Πιθανότητα νόσησης σε εμβολιασθέντα παιδιά μέχρι 15% (ηπιότερη πορεία νόσου). Χορηγείται σε άτομα ηλικίας>12 μηνών σε μία δόση. Πιθανότητα αύξησης της εμφάνισης έρπητα ζωστήρα στους ενήλικες(;) Παρέχει προστασία, ακόμη και εάν χορηγηθεί μέσα σε τρεις ημέρες από επαφή με πάσχοντα.

ΕΜΒΟΛΙΟ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ Α Χορηγείται σε ηλικία άνω των 2 ετών, σε δύο δόσεις, με ελάχιστο μεσοδιάστημα 6 μηνών, σε παιδιά που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

Επαγγελματίες διακίνησης τροφίμων Προσωπικό Ιδρυμάτων ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ Α ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΜΕ ΧΑΜΗΛΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΕΝΔΗΜΙΚΟΤΗΤΑ Ταξιδιώτες Επαγγελματίες Υγείας Επαγγελματίες διακίνησης τροφίμων Προσωπικό Ιδρυμάτων Κλειστοί πληθυσμοί Ομοφυλόφιλοι – τοξικομανείς Άτομα με χρόνια λοίμωξη με τον ιό της HB

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΓΡΙΠΠΗΣ Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες. Καρδιακή νόσος με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή Ανοσοκαταστολή Αιμοσφαιρινοπάθειες Παιδιά που λαμβάνουν χρονίως ασπιρίνη Σ.Δ. ή άλλο μεταβολικό νόσημα Χρόνια νεφροπάθεια Κλειστοί πληθυσμοί Επαγγελματίες Υγείας Επαγγελματίες που ασχολούνται με πουλερικά Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω

Εμβόλιο κατά των ροταϊών Εμβόλιο από ζώντες εξασθενημένους ιούς, χορηγούμενο per os. Σχήμα : 2ος, 4ος, 6ος μήνας (5-δύναμο). 2ος ,4ος μήνας (μονοδύναμο) Χορηγείται μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής. Προσοχή σε καταστάσεις ανοσοκαταστολής!!!

EΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ Πρόωρα νεογνά Ανοσοκατεσταλμένοι Κύηση Ασθενείς με AIDS Χορήγηση σφαιρινών και παραγώγων αίματος

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΠΡΟΩΡΩΝ Ο εμβολιασμός γίνεται κανονικά, βάσει της χρονολογίας γέννησης. Τα πρόωρα εμφανίζουν ικανοποιητική αντισωματική απάντηση. Παρενέργειες δεν παρατηρούνται σε μεγαλύτερο βαθμό ή ένταση.

Γενικές αρχές εμβολιασμού σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα Επικίνδυνα είναι τα ζώντα εμβόλια Τα αδρανοποιημένα νεκρά εμβόλια γίνονται σύμφωνα με το πρόγραμμα εμβολιασμού Η αντισωματική απάντηση μπορεί να είναι ελαττωμένη Χορηγούνται 3 μήνες μετά την διακοπή θεραπείας με γ-σφαιρίνη Δεν χορηγείται OPV στους συγγενείς ενώ το MMR και το εμβόλιο της ανεμευλογιάς γίνεται κανονικά Τα ανοσοκατεσταλμένα να αποφεύγουν επαφή με εμβολιασθέντες με OPV για τουλάχιστον 4-6 βδομάδες μετά τον εμβολιασμό Συνίσταται ο τακτικός εμβολιασμός των μελών της οικογένειας

ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ AIDS Όχι ζώντες μικροοργανισμοί (εξ. MMR). To MMR χορηγείται σε παιδιά θετικά για HIV, χωρίς σοβαρή ανοσοκαταστολή. DTaP: όπως στο σχήμα. HBV Ηib IPV (OPV απαγορεύεται). Γρίππης (κάθε χρόνο μετά τους 6 μήνες). Πνευμονιόκοκκου Mηνιγγιτιδόκοκκου

Χορήγηση σφαιρινών και παραγώγων αίματος Ο περιορισμός αφορά κυρίως το εμβόλιο MMR 3 μήνες μετά χορήγηση γ-σφαιρίνης για τέτανο, ηπατίτιδα Α, ηπατίτιδα Β, λύσσα 6 μήνες μετά χορήγηση γ-σφαιρίνης για ιλαρά, ανεμευλογιά, ΣΕ, ολικό αίμα και πλάσμα Υποκατάσταση ή θεραπεία ανοσοανεπάρκειων, ITP, Ν. Kawasaki (ανάλογα με τη δόση ) 8 μήνες για δόση 300-400 IgG mg IgG /kg 11 μήνες για δόση >1000 mg IgG /kg

ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ Οξέα εμπύρετα νοσήματα. Σοβαρή αλλεργική αντίδραση σε προηγούμενη δόση εμβολίου.

Το μέλλον στα εμβόλια Παρασκευή εμβολίων από διαγονιδιακά φυτά (trangenic plants) Εμβόλια με διαδερμική χορήγηση του αντιγόνου σε συνδυασμό με την κατάλληλη ανοσοενισχυτική ουσία Εμβόλια με τη μορφή ρινικού ψεκασμού ή σταγόνων (γρίππη) Εμβόλια για μη λοιμώδη νοσήματα (ΣΔ, νόσος Alzheimer)