ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ

Τι είναι η χοληστερόλη; Η χοληστερόλη (χοληστερίνη) είναι μια λιποειδική ουσία η οποία υπάρχει φυσιολογικά στον οργανισμό μας. Είναι απαραίτητο συστατικό των κυττάρων και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη σύνθεση των ορμονών. Ο οργανισμός μας συνθέτει μόνος του όση χοληστερόλη χρειάζεται για να καλύψει τις ανάγκες του. Επίσης, προσλαμβάνει χοληστερόλη από τις τροφές που καταναλώνουμε.

Πότε η χοληστερόλη γίνεται βλαπτική για τον οργανισμό; Όταν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα είναι αυξημένα τότε η χοληστερόλη γίνεται επικίνδυνη για την υγεία. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται υπερχοληστερολαιμία.

Τι συμπτώματα έχει κάποιος με αυξημένη χοληστερόλη; Η υπερχοληστερολαιμία δεν προκαλεί συμπτώματα. Τα συμπτώματα θα εμφανιστούν όταν έχει γίνει βλάβη της καρδιάς ή άλλων οργάνων εξ αιτίας της αυξημένης χοληστερόλης.

Τι βλάβες προκαλεί η αυξημένη χοληστερόλη; Η χοληστερόλη, μαζί με άλλες ουσίες και κυτταρικά στοιχεία, έχει την ιδιότητα να επικάθεται στα τοιχώματα των αρτηριών και να δημιουργεί τις λεγόμενες «αθηρωματικές πλάκες». Οι αρτηρίες είναι τα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν με αίμα τα διάφορα όργανα. Οι αθηρωματικές πλάκες προκαλούν στένωση ή και απόφραξη των αρτηριών με αποτέλεσμα να προκαλείται ισχαιμία (δηλαδή ανεπαρκής αιμάτωση) και νέκρωση διαφόρων οργάνων. Κυρίως προσβάλλονται οι αρτηρίες της καρδιάς, του εγκεφάλου και των ποδιών. Έτσι, τα άτομα με υψηλή χοληστερόλη κινδυνεύουν κυρίως από έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και ισχαιμία των ποδιών («αποφρακτική αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων»).

Σε τι οφείλεται η αύξηση της χοληστερόλης; Η αύξηση της χοληστερόλης στο αίμα και ειδικότερα της «κακής» χοληστερόλης οφείλεται συνήθως σε αυξημένη πρόσληψη ζωικού λίπους και χοληστερόλης με τη διατροφή. Λιγότερο συχνά οφείλεται σε εγγενή διαταραχή του μεταβολισμού (περιπτώσεις κληρονομικής υπερχοληστερολαιμίας).

Τι μπορώ να κάνω για να ελαττώσω τη χοληστερόλη μου ή να τη διατηρήσω σε φυσιολογικά επίπεδα; Η υγιεινή διατροφή και η συστηματική σωματική άσκηση παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση της χοληστερόλης. Ελαττώστε το βάρος σας. Περιορίστε την κατανάλωση λιπαρών τροφών, όπως τα αλλαντικά, τα τυριά, το βούτυρο, τα εντόσθια. Να προτιμάτε το ελαιόλαδο ή άλλα φυτικά έλαια (σπορέλαια) και φυτικές μαργαρίνες με χαμηλά λιπαρά, πάντα όμως σε περιορισμένες ποσότητες. Να προτιμάτε τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα δημητριακά, τα ψάρια και τα πουλερικά (κοτόπουλο ή γαλοπούλα χωρίς πέτσα). Περιορίστε την κατανάλωση κρέατος. Να προτιμάτε το άπαχο κρέας, κυρίως βοδινό ή μοσχάρι. Να επιλέγετε γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, γιαούρτι, τυρί) με χαμηλά λιπαρά (λάιτ). Να αποφεύγετε τα οστρακοειδή, γαρίδες, καβούρια και αστακούς. Να αποφεύγετε τα γλυκά και τα έτοιμα φαγητά. Αλλάξτε τρόπο μαγειρέματος. Αποφεύγετε τα τηγανητά. Να προτιμάτε τα φαγητά στον ατμό, τα ψητά ή τα βραστά. Να αποφεύγετε τις σάλτσες και τις κρέμες που περιέχουν λίπος, τυριά ή κρέμα γάλακτος. Να θυμάστε: το ελαιόλαδο κάνει καλό, όταν καταναλώνεται ωμό και πάντα σε περιορισμένες ποσότητες. Να προσθέτετε το λάδι στο φαγητό στο τέλος του μαγειρέματος. Ελαττώστε το αλκοόλ. Το κρασί, ιδίως το κόκκινο, είναι ωφέλιμο μόνο σε μικρή ποσότητα (ένα ποτήρι την ημέρα). Διακόψτε το κάπνισμα. Εκτός των άλλων το κάπνισμα ελαττώνει την «καλή» χοληστερόλη. Να γυμνάζεστε συστηματικά! Μία ώρα περπάτημα κάθε μέρα βελτιώνει σημαντικά την υγεία, ελαττώνει την «κακή» χοληστερόλη και αυξάνει την «καλή».

Πότε χρειάζονται φάρμακα για τη χοληστερόλη; Αν, παρά την εφαρμογή υγιεινοδιαιτητικών οδηγιών, η χοληστερόλη παραμένει υψηλή ο γιατρός σας θα σας χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή, η οποία συνήθως είναι απαραίτητη εφ’ όρου ζωής. Ο γιατρός σας θα σας εξηγήσει ποιος είναι ο θεραπευτικός στόχος (δηλαδή ποια τιμή χοληστερόλης θέλουμε να πετύχουμε ανάλογα με τα προβλήματα υγείας που ενδεχομένως έχετε), πώς θα παίρνετε τα φάρμακα και κάθε πότε θα πρέπει να κάνετε εξετάσεις αίματος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα φάρμακα δεν αναιρούν τη σημασία των υγιεινοδιαιτητικών μέτρων. Κάποιος που παίρνει φάρμακα για τη χοληστερόλη πρέπει ταυτόχρονα να προσέχει τη διατροφή του και το βάρος του και να ασκείται συστηματικά

Χοληστερίνη και διατροφή Αποφύγετε: • Το πλήρες γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα από πλήρες γάλα όπως: ρυζόγαλο, κρέμες, κρέμα γάλακτος, σαντιγύ. •Μην χρησιμοποιείτε βούτυρο ζωικής προέλευσης στα φαγητά σας. Προτιμάτε την συνιστώμενη δόση ελαιολάδου ή φυτικής μαργαρίνης. •Μειώστε την καταναλώσει κόκκινου κρέατος 1 φορά κάθε 10 μέρες. Προτιμάτε το ψάρι, το κοτόπουλο, το κουνέλι. •Αποφύγετε ελιές, ξηρούς καρπούς •Αποφύγετε αλκοολούχα ποτά και αναψυκτικά  •Η αυξημένη πρόσληψη ζάχαρης, μελιού, μαρμέλαδας, γλυκών ανεβάζει τα ποσοστά των τριγλυκεριδίων. Επίσης αποφεύγετε τα γλυκά, παγωτά •Αποφύγετε τους κρόκους αυγών. Μπορείτε να αντικαταστήσετε 30γ κρέατος με 2 ασπράδια αυγών βραστά •Να μην τσιγαρίζετε & τηγανίζετε το φαγητό σας. Μπορείτε να φτιάξετε όλες τις άλλες μαγειρικές παρασκευές όπως κοκκινιστά ή λεμονάτα αλλά να προσθέσετε στο τέλος την ποσότητα λαδιού.

Τροφές που επιτρέπονται: Οι τροφές που βοηθούν στην μείωση της χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων είναι όσες περιέχουν καλής ποιότητας λιπαρά οξέα π.χ. μονοακόρεστα (ελαιόλαδο) ή πολυακόρεστα (ψάρια, ξηροί καρποί) και οι φυτικές ίνες (διαλυτές και αδιάλυτες). Ποιες τροφές είναι σημαντικές στον πόλεμο ενάντια στη χοληστερίνη;  •Λαχανικά και φρούτα, λόγω των φυτικών ινών που περιέχουν  •Βρώμη (μέσα από τροφές όπως κουάκερ, νιφάδες βρώμης πρωινού, παξιμάδια βρώμης) λόγω των διαλυτών ινών που περιέχει  •Λιπαρά ψάρια (λόγω της παρουσίας των ω-3 λιπαρών οξέων που βρέθηκε ότι μειώνουν τη χοληστερίνη)  •Ελαιόλαδο (πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων και κυρίως του ελαϊκού οξέος) το οποίο όπως βρέθηκε συγκρινόμενο με τα κορεσμένα λιπαρά οξέα, μειώνει την ολική και την κακή χοληστερίνη, ενώ δεν επηρεάζει σημαντικά την καλή χοληστερίνη.  •Αλκοόλ και κρασί (η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ και ιδιαίτερα κόκκινου κρασιού, που περιέχει αντιοξειδωτικές ουσίες) αυξάνουν την καλή χοληστερίνη.  •Οι φυτοστερόλες που βρίσκονται σε τρόφιμα αποκλειστικά φυτικά όπως σουσάμι, ηλιόσποροι, φιστίκια, σόγια, αρακάς πίτουρο και αντίστοιχα λάδια, αλλά και κατάλληλα εμπλουτισμένες μαργαρίνες.