ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «Χτίζω γερό σπίτι» Σχολικό έτος 2012-13 Δημοτικό Σχολείο Χαλανδρίτσας

Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Δήμητρα Παπασάββα Τάξη Γ 1 Χωριστήκαμε σε 3 συγκεκριμένες ομάδες των 4 παιδιών, οι κερασούλες, οι φραουλίτσες και τα μηλαράκια , οι οποίες , όμως, κάποιες φορές άλλαζαν και στα παιχνίδια έγιναν δύο ομάδες.

Το Φθινόπωρο, στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης ασχοληθήκαμε με το θέμα της ελιάς, καθώς το σχολείο μας βρίσκεται σε αγροτική περιοχή και όλοι – μαθητές και δασκάλα- εμπλέκονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στο μάζεμα της ελιάς. Επισκεφτήκαμε ένα από τα ελαιοτριβεία της περιοχής και γενικώς κατανοήσαμε τη σπουδαιότητα του ελαιόλαδου ως βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής, η οποία μετά από έρευνες θεωρείται πλέον ο πιο σωστός και υγιεινός τρόπος διατροφής. Το Δεκέμβριο, στο χώρο του ολοήμερου, φάγαμε όλοι μαζί πρωινό, το οποίο περιλάμβανε πράγματα σπιτικά, όπως τοστ, πίτα, ψωμί με μέλι και φρούτα. Στο τέλος, τα παιδιά έφαγαν χαλβά που είχε φτιαχτεί με αλεύρι και φρέσκο λάδι. Μετά από αυτά ήρθε ως φυσικό επακόλουθο να ασχοληθούμε με το θέμα της διατροφής.

Στην αρχή συζητήσαμε τι φαγητά αρέσουν στον καθένα και γενικά διερευνήσαμε τις διατροφικές συνήθειες των μαθητών της τάξης. Κατόπιν, μοιράστηκαν στις ομάδες περιοδικά και βιβλία μαγειρικής για να δουν τις συνταγές διάφορων φαγητών. Το ερώτημα που τους τέθηκε ήταν ποια ήταν τα υλικά αυτών των συνταγών και να τα καταγράψουν. Συμπεράναμε όλοι μαζί ότι το κρέας ( κοτόπουλο, βοδινό, χοιρινό κ.τ.λ.), τα λαχανικά ( καρότο, πιπεριά, μελιτζάνες κ.τ.λ.), αλάτι πιπέρι είναι αυτά που συνθέτουν το πιάτο μας, μέσα από τη διαδικασία του μαγειρέματος.

Βιβλία: Διαβάσαμε στην τάξη και στο σπίτι βιβλία σχετικά με τη διατροφή, όπως « το φαγητό δεν είναι μόνο για να χορταίνουμε», «5 σωματοφύλακες στο ψυγείο», «ο Μάκης ο Ενζυμάκης και η μάχη στο στομάχι», «των οσπρίων η γιορτή» και άλλα. Κατόπιν φτιάξαμε τις ομάδες των τροφίμων: Ομάδες τροφίμων: 1η Ομάδα: δημητριακά 2η Ομάδα: φρούτα και λαχανικά 3η Ομάδα: κρέας, ψάρια, θαλασσινά, αυγά, όσπρια, ξηροί καρποί. 4η Ομάδα: γαλακτοκομικά 5η Ομάδα: λίπη, έλαια, ζάχαρη Θρεπτικές ουσίες: Ύστερα συζητήσαμε για το τι είναι υγιεινό και τι ανθυγιεινό, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά και γενικώς το σπιτικό φαγητό σε αντίθεση με τα κρουασάν και τα έτοιμα φαγητά . Αναφερθήκαμε σε έννοιες όπως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, αλλά δώσαμε κυρίως έμφαση σε αυτά που ήδη γνώριζαν τα παιδιά, όπως η βιταμίνη C που βρίσκεται στα πορτοκάλια είναι για να μην κρυολογούμε ή ότι το ασβέστιο που βρίσκεται στα γαλακτοκομικά φτιάχνει γερά κόκκαλα και πρέπει να υπάρχει στη διατροφή μας πάντα και ανεξαρτήτου ηλικίας.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΧΑΛΑΝΔΡΙΤΣΑΣ Ερωτηματολόγια: Φτιάξαμε ερωτηματολόγια για τις διατροφικές συνήθειες των μαθητών του σχολείου μας (10 σε κάθε τμήμα) και ενηλίκων (δασκάλων, γονέων και γιαγιάδων και παππούδων). Τα ερωτηματολόγια είναι τα εξής: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΧΑΛΑΝΔΡΙΤΣΑΣ Φύλο παιδιού: Αγόρι Κορίτσι Ηλικία: Βάρος:   Τρως πρωινό; Ναι Όχι  Τρως φρούτα κάθε μέρα; καθόλου λίγα πολλά  Τρως λαχανικά κάθε μέρα; καθόλου λίγα πολλά   Τρως γαλακτοκομικά προϊόντα; Καθόλου λίγα πολλά   Τρως όσπρια κάθε εβδομάδα; Καμία φορά 1 φορά 2 φορές   Τρως ψάρι κάθε εβδομάδα;   Καμία φορά 1 φορά 2 φορές   Τρως κρέας (βοδινό, κοτόπουλο, χοιρινό) κάθε εβδομάδα; 1 φορά 2 φορές 3 φορές   Τρως αυγά κάθε εβδομάδα; Καμία φορά 1 φορά 2 φορές   Τρως ξηρούς καρπούς κάθε εβδομάδα; Καμία φορά 1 φορά 2 φορές   Τρως γλυκά κάθε εβδομάδα;   Καθόλου 1 φορά 2 φορές   Τρως φαγητό σε εστιατόριο, σε fast food κάθε εβδομάδα; Καθόλου 1 φορά 2 και πάνω φορές 

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ   Τι τρώγατε για κολατσιό στο σχολείο; ______________________________________________________ Είχατε πρωινό στο σπίτι; Αν ναι, τι; Όχι Μαγειρεύατε σε ηλεκτρική κουζίνα; Ναι Όχι Τι τρώγατε για μεσημεριανό συνήθως; Τρώγατε φαγητά, όπως σουβλάκια, πίτσες, πίτες κ.τ.λ. Αλέθατε το σιτάρι στο μύλο; Πόσο συχνά τρώγατε όσπρια; _____________________________________________________ Νηστεύατε τις σαρακοστές; Πίνατε αναψυκτικά; Ναι Όχι  Ζυμώνατε ή παίρνατε ψωμί από φούρνο; _________________________________________________ Τρώγατε παγωτό ή κρουασάν;

της ισορροπημένης διατροφής και τη κυρά Σαρακοστή με όσπρια Η καταγραφή των συμπερασμάτων μας στην αρχή δυσκόλεψε λίγο τους μαθητές αλλά κάποια στιγμή συνειδητοποίησαν ότι οι απαντήσεις τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων είχαν περισσότερες ομοιότητες παρά διαφορές μεταξύ τους. Συγκεκριμένα τα παιδιά σήμερα λίγο πολύ τρώνε τα ίδια πράγματα και το ίδιο ίσχυε και για τους γονείς τους όταν ήταν παιδιά. Τα συμπεράσματα είναι τα εξής: Τα περισσότερα παιδιά τρώνε πρωινό και δεκατιανό. Για κολατσιό στο σχολείο παίρνουν φρούτα, κέικ, ψωμί με μαρμελάδα ή μέλι αλλά παίρνουν και ανθυγιεινά προϊόντα όπως πατατάκια, κρουασάν και άλλα. Στο σπίτι το μεσημέρι τρώνε όσπρια, ζυμαρικά 2 με 3 φορές την εβδομάδα, φρούτα και λαχανικά. Τρώνε, επίσης, πολλά γλυκά. Παλιότερα, τα περισσότερα παιδιά έτρωγαν πρωινό, όπως γάλα από τις κατσίκες, ψωμί με τυρί, αβγό. Έπαιρναν για κολατσιό στο σχολείο πράγματα σπιτικά. Επίσης, για μεσημεριανό μπορεί να είχαν όσπρια, κοτόπουλο και λαχανικά από τον κήπο τους, γιατί όπως καταλαβαίνετε είχαν κήπο. Τις σαρακοστές οι περισσότεροι νήστευαν. Πολλοί ζύμωναν και δε χρειάζονταν να αγοράσουν ψωμί από το φούρνο. Γλυκά έτρωγαν κυρίως σπιτικά. Κολάζ: Φτιάξαμε το πιάτο της ισορροπημένης διατροφής και τη κυρά Σαρακοστή με όσπρια Ταινία: Με αφορμή το μάθημα της Γλώσσας για τα υλικά και την εκτέλεση μιας συνταγής είδαμε την ταινία Ρατατούης.

Αφίσες: Στα παιδιά μοιράστηκαν φρούτα και πήραν μέρος σε διαγωνισμό αφίσας με θέμα τα φρούτα. Πυραμίδα διατροφής: Αφού συναντήσαμε την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής στα μαθήματα της Γλώσσας και της Μελέτης Περιβάλλοντος τη φτιάξαμε κολάζ.

Διαφήμιση: Συζητήσαμε για το ρόλο της διαφήμισης και πως μας παρουσιάζει ένα προϊόν ως καλό και προσπαθεί να μας πείσει να το αγοράσουμε, ενώ μπορεί να μην είναι υγιεινό. Τα παιδιά ανέφεραν διαφημίσεις για φαγώσιμα και κατέγραψαν κάποιες από αυτές. «Ζυμαρικά Μέλισσα . Γιατί είμαστε μακαρονάδες αλλά πάνω από όλα Έλληνες», «λάδι CRETA FARMS, από ελιές αρίστης ποιότητας! Η φιλοσοφία μας είναι η αφοσίωσή μας στις αξίες της ζωής». Συζητήσαμε, επίσης, τι πρέπει να προσέχουμε όταν αγοράζουμε ένα προϊόν. Πρώτα από όλα διαβάζουμε τα συστατικά. Κάποια από αυτά είναι καρκινογόνα και γενικά επικίνδυνα για τον οργανισμό. Τα συντηρητικά, επίσης, η πολλή ζάχαρη, το πολύ αλάτι πρέπει να αποφεύγονται . Και σίγουρα ποτέ μα μην ξεχνάμε να ελέγχουμε την ημερομηνία λήξης. Συνέντευξη με αρτοποιό: Στα πλαίσια του μαθήματος της Γλώσσας <<το πιο γλυκό ψωμί>> γράψαμε τις ερωτήσεις και ένας μαθητής που οι γονείς έχουν φούρνο πήρε τη συνέντευξη εκ μέρους της τάξης. Η συνέντευξη ήταν η εξής: Πάτε κάθε μέρα στο φούρνο; Ναι και τις Κυριακές. Πόσες ώρες δουλεύετε την ημέρα; 12 ώρες. Τι ώρα ανοίγετε το φούρνο; Στις 4 το πρωί Τι ώρα βγαίνει το πρώτο ψωμί; Στις 6 το πρωί Πουλάτε και γλυκίσματα; όχι πάρα πολλά είδη. Είναι κοπιαστική η δουλειά σας; Ναι , πάρα πολύ, αλλά την αγαπάμε.

Διάλεξη διατροφολόγου: Μας επισκέφτηκε στο σχολείο η διατροφολόγος κυρία Μπιλίρη και μας μίλησε για τη σπουδαιότητα του σωστού τρόπου διατροφής για την ανάπτυξη των παιδιών και γενικότερα για την υγεία του οργανισμού μας. Παροιμίες: Σε πρώτη φάση οι μαθητές είπαν όσες παροιμίες ήξεραν για φρούτα και λαχανικά και μετά αφού έμαθαν και άλλες τις εξηγήσαμε και γράψαμε κάποιες από αυτές: Ένα μήλο την ημέρα, το γιατρό τον κάνει πέρα. Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι Το δάκρυ κορόμηλο Την πάτησε την μπανανόφλουδα Το κερασάκι στην τούρτα Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει. Τραγούδια: Τραγουδήσαμε κάποια τραγούδια που ήξεραν ήδη τα παιδιά, «μήλο μου κόκκινο», «ανέβηκα στην πιπεριά», «ρίκοκο, ρίκοκο», « παραμύθι μύθι μύθι», «η Φρουτοπία» και άλλα. Αινίγματα και γλωσσοδέτες: Ο παπάς ο παχύς έφαγε παχιά φακή…… Έχω μια αμυγδαλιά που κάνει μύγδαλα, τσίγδαλα, μυγδαλοτσιγδαλότσιγα. Για το λαγό είμαι εγώ φαγητό μοναδικό τόσο σκληρό, καμαρωτό πορτοκαλί και τραγανό. (το καρότο)

Παιχνίδια: Α) Σε πλαστικά πιάτα και ποτήρια κολλήσαμε χαρτιά που έγραφαν διάφορα φαγητά και ποτά υγιεινά και ανθυγιεινά και αφού χωρίστηκαν οι μαθητές σε δύο ομάδες έπρεπε να χωρίσουν τα πιάτα και τα ποτήρια σε δύο μεριές τα υγιεινά και τα ανθυγιεινά. Κέρδιζε η ομάδα με τον καλύτερο χρόνο και τα λιγότερα λάθη. Β) Ο κάθε μαθητής περιγράφει στην ομάδα του ένα φρούτο ή λαχανικό. Η ομάδα με το καλύτερο χρόνο κερδίζει. Χορός: Χορέψαμε «το μήλο μου κόκκινο» και ένα τραγούδι διασκευή του mamma mia για τη σωστή διατροφή από τη θεατρική παράσταση « ποιος θα σώσει τον πλανήτη».

Ιστορία: Μια ομορφούλα κόκκινη, κόκκινη φραουλίτσα συναντά ένα αχλάδι και το ρωτάει: Τι λες, δεν είμαι το πιο όμορφο φρούτο; Δε λέω, όμορφη είσαι αλλά και εγώ δεν είμαι λιγότερο όμορφο, απαντάει το αχλάδι. Τους άκουσε ένα μήλο και μπήκε και αυτό στη συζήτηση. Τι κάθεστε και λέτε εσείς; Εγώ είμαι το ομορφότερο φρούτο και σίγουρα το θρεπτικότερο. Δεν ξέρετε την παροιμία που λέει << ένα μήλο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα>>; Δεν άργησε να ανάψει η κουβέντα και αφού ήρθαν και άλλα φρούτα έγινε ένας καυγάς άνευ προηγουμένου. Όλα φώναζαν και διαλαλούσαν τα προσόντα τους, το χρώμα τους, το σχήμα τους, τις βιταμίνες τους. Αφού δεν μπορούσαν να βγάλουν άκρη, βρήκαν ένα παιδάκι που καθόταν και έπαιζε. Το ρώτησαν ποιο είναι το αγαπημένο του φρούτο. Το παιδάκι σκέφτηκε λίγο και απάντησε: Το αγαπημένο μου φρούτο είναι το καρπούζι. Ανυπομονώ να έρθει το καλοκαίρι και τρώω καρπούζι κάθε μέρα. Δεν πρόλαβε να χαρεί το καρπούζι και το παιδάκι αλλάζει γνώμη. Όχι, όχι, είπε. Μου αρέσει το κεράσι. Κάθε Ιούνιο πηγαίνω στο χωριό της μαμάς μου, τα μαζεύω στα καλαθάκια και τα τρώω ασταμάτητα. Δευτερόλεπτα μετά λέει: Μπα, το σταφύλι μου αρέσει. Πάω στο αμπέλι του παππού μου και τα μαζεύω ο ίδιος. Τότε το παιδάκι κατάλαβε ότι δε χρειαζόταν να συνεχίσει γιατί συνειδητοποίησε ότι του αρέσουν πολλά φρούτα και σύμφωνα με την εποχή τρώει τα ανάλογα φρούτα. Έτσι δεν μπορούσε να διαλέξει ένα μόνο. Όλα τα φρούτα έχουν ωραίο χρώμα, είναι όμορφα και πολύ θρεπτικά και νικητής στην ουσία είναι το παιδάκι που τρώει πολλά

Υλοποιώντας το πρόγραμμα, μάθαμε πολλά πράγματα και τονίσαμε κάποια που ήδη ξέραμε αλλά το σίγουρο είναι ότι πάνω από όλα διασκεδάσαμε πολύ. Σε μεγάλο βαθμό πετύχαμε τους στόχους μας και αξίζουν συγχαρητήρια στους μαθητές γιατί ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό σε ό,τι τους ζητήθηκε μέσα και έξω από την τάξη. Οι μαθητές του σχολείου μας- όπως είδαμε και από τα ερωτηματολόγια- έχουν καλές διατροφικές συνήθειες γιατί ζουν σε αγροτική περιοχή, τρώνε σπιτικό φαγητό, δεν υπάρχει κυλικείο στο χώρο του σχολείου, ούτε ταχυφαγεία στην περιοχή και πάνω από όλα περνούν πολύ χρόνο εκτός σπιτιού. Ωστόσο, πρέπει να έγινε συνείδηση το ό,τι τρέφομαι υγιεινά σημαίνει έχω σωστή ανάπτυξη, «χτίζω» γερό οργανισμό τώρα και στο μέλλον. Η μεγαλύτερη απόδειξη είναι ότι δείχνουν το κολατσιό τους στο σχολείο όταν είναι κάτι υγιεινό με πολύ ενθουσιασμό. Στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου μας παρουσιάσαμε τα έργα μας και τους δύο χορούς μας.