H Παγκόσμια Ημέρα Νερού 2012: Ασφάλεια νερού και τροφίμων Είναι ένα μήνυμα να εστιαστεί η παγκόσμια προσοχή στη σχέση νερού και τροφίμων Τα τελευταία 40 χρόνια, από τη δεκαετία του 60 διπλασιάσθηκε η παραγωγή τροφίμων Αν και υπάρχει επάρκεια τροφής το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού υποσιτίζεται Η γεωργία, κτηνοτροφία και η ανάπτυξη καταναλώνουν το 70% του νερού στη γη Τα επόμενα 50 χρόνια θα διπλασιασθεί η ανάγκη παραγωγής τροφίμων για επιπλέον 2,7 δις ανθρώπους Κάθε σπατάλη τροφής ισοδυναμεί με απώλεια και κατάχρηση νερού

20ος αιώνας Eξυγίανση ύδατος Eμβόλια Aντιβιοτικά

Επιδημιολογικές εκτιμήσεις 1.1 δις του παγκόσμιου πληθυσμού στερείται πρόσβασης σε υγιεινό νερό 2.4 δις άτομα δεν έχουν επαρκείς συνθήκες αποχέτευσης 900 000 000 επεισόδια γαστρεντερίτιδας 5 000 000 άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο (2 000 0000 παιδιά) Εάν όλοι είχαν πρόσβαση σε ασφαλές νερό, θα υπήρχαν 200 000 000 λιγότερα επεισόδια γε και 2 100 000 λιγότεροι θάνατοι 35% των περιστατικών γαστρεντερίτιδας στην κοινότητα οφείλονται στο πόσιμο νερό Μείωση 65% των θανάτων από διάρροια και 26% της νοσηρότητας θα επιφέρουν το ασφαλές νερό, αγωγή υγείας και επαρκείς αποχετεύσεις Στόχος του ΠΟΥ (2002), έως το 2015 να μειωθεί κατά 50% το ποσοστό των ατόμων χωρίς πρόσβαση σε υγιεινό νερό

Χολέρα: >50 χώρες ακόμη δηλώνουν στον Π.Ο.Υ. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ: ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Χολέρα: >50 χώρες ακόμη δηλώνουν στον Π.Ο.Υ. Σχιστοσωμίαση: 260 εκ. μολυνθέντες. Καρκίνος και βλάβες οστών: εκατομμύρια εξετέθηκαν σε επικίνδυνα επίπεδα αρσενικού και φθοριούχα. Αναδυόμενες προκλήσεις: αυξανόμενη χρήση στη γεωργία των αποβλήτων δίνει ευκαιρίες για επιβίωση αλλά συνοδεύεται από σοβαρούς κινδύνους δημόσιας υγείας.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ I Στην Ευρωπαϊκή περιοχή του Π.Ο.Υ., περίπου 330.000 περιστατικά υδατογενών νοσημάτων δηλώνονται κάθε χρόνο. Στο σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης των υδατογενών νοσημάτων περιλαμβάνονται: Καμπυλοβακτηριδίωση, ΗΑV, Γκιαρδίαση, Σιγκέλλωση, λοίμωξη από Εντεροαιμορραγική Ε. Coli, Λεγεωνέλλωση, Χολέρα.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ II Η πρόσβαση σε βελτιωμένη ποιότητα νερού και σε δίκτυα αποχέτευσης αυξήθηκε σε όλη την Ευρώπη με αποτέλεσμα τη μείωση κατά 80% των διαρροϊκών νοσημάτων στις μικρές ηλικίες. Παρόλα αυτά, περισσότερο από το 50% του αγροτικού πληθυσμού στις ανατολικές χώρες ζουν σε σπίτια χωρίς σύνδεση παροχής ασφαλούς νερού, με ανεπαρκή αποχέτευση και σε 85εκ. (20εκ Ε.Ε.) δεν υπάρχει τουαλέτα μέσα στο σπίτι.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ IΙΙ Ακραία καιρικά φαινόμενα συμβαίνουν συχνότερα και εντονότερα και επηρεάζουν την ποσότητα και την ποιότητα των πηγών υδροδότησης. Ο αριθμός των ακραίων φαινομένων στην Ευρώπη αυξήθηκε κατά 65% μεταξύ 1998 και 2007 με συνολικές οικονομικές απώλειες 13,7 δις €, διπλάσια από την προηγούμενη δεκαετία.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ IV Παγκοσμίως, ο Π.Ο.Υ. εκτιμά ότι το 6% των νοσημάτων σχετίζονται με το νερό με συχνότερη τη διάρροια που ευθύνεται για 1,7 εκ. θανάτους ετησίως (70% του συνόλου των θανάτων). Νερό, αποχέτευση και παρεμβάσεις σε θέματα αγωγής υγείας μειώνουν τα διαρροϊκά νοσήματα κατά 15-30%, και μειώνουν σημαντικά και τα άλλα υδατογενή.

Υδατογενή νοσήματα Αίτια Κατάποση μολυσμένου νερού ή πάγου Επαφή με μολυσμένο νερό (π.χ. κολύμβηση) Εισπνοή σταγονιδίων που περιέχουν μολυσματικό παράγοντα

Υδατογενείς επιδημίες Δύο κριτήρια πρέπει να πληρούνται προκειμένου να χαρακτηρίσουμε μια υδατογενή επιδημία 1ο κριτήριο: επιδημιολογική σύνδεση: 2≥ άτομα πρέπει να εκδηλώσουν παρόμοια συμπτωματολογία μετά από έκθεση σε κοινή πηγή πόσιμου ύδατος ή υδάτων αναψυχής το ίδιο χρονικό διάστημα Αρκεί όμως και μόνο μια εργαστηριακά επιβεβαιωμένη περίπτωση σε αμοιβαδική μηνιγγοεγκεφαλίτιδα ή σε χημική ρύπανση 2ο κριτήριο: Να υπάρχει επιδημιολογική ένδειξη-απόδειξη ότι το νερό αποτελεί την πιθανή πηγή της νοσηρότητας (RR≥2 or OR≥2). RR

Αίτια υδατογενών επιδημιών Μικροβιολογικά >90% Χημικά ~ 8% Αλλοι: παραπροϊόντα της απολύμανσης Πηγή: ECDC 2006: 17 υδατογενείς επιδημίες σε 5 χώρες ΕΕ 3.952 νόσησαν 181 νοσηλεύθηκαν Αιτιολογικοί παράγοντες: Campylobacter, calicivirus, Giardia, Cryptosporidium Πηγή: ECDC

Μολυσματική Δόση, Χρόνος Επώασης Και Κλινικά Σύνδρομα Συχνότερων Υδατογενών Βακτηριδίων Salmonella typhimurium Μολυσματική δόση 103 cfu Χρόνος Επώασης 6-48 ώρες Κλινικά σύνδρομα Διάρροια, ναυτία, έμετος, πυρετός Salmonella typhi 105 cfu 1-10 εβδομάδες Πυρετός, κεφαλαλγία, ανορεξία, σπληνομεγαλία, Λευκοπενία Shigella dysenteriae 10-100cfu 12-48 ώρες Διάρροια, πυρετός, αιμορραγικά κόπρανα Yersinia enterocolitica 109 cfu 3-7 ημέρες Ψευδή συμπτώματα σκωληκοειδίτιδας, διάρροια E coli (ETEC) E coli 0:157H:7 108 cfu-109 cfu 3-36 ώρες Διάρροια, έμετος,μυαλγίες, κοιλιακά άλγη, πυρετός Αιμμοραγικά κόπρανα,UHS Campylobacter jejuni 102 cfu 2-5 ημέρες Διάρροια, πυρετός, αιμματερά κόπρανα, ναυτία, έμετος Vibrio cholerae 106 cfu-1011 cfu 1-5 ημέρες Ορυζοειδείς κενώσεις, αφυδάτωση

Παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη μιας μόλυνσης Προϋπάρχουσα ανοσία Διατροφή Ηλικία Ικανότητα ανοσιακής απάντησης Ο τύπος και το στέλεχος του μικροοργανισμού Δεν αναπτύσσουν όλοι αλλά περίπου το 50% των μολυνθέντων, λοίμωξη Μικρόβια σε μικρή συγκέντρωση στο νερό προκαλούν ασυμπτωματικές μολύνσεις, συμβάλλουν στην ενδημικότητα με δυναμική επιδημίας Salmonella: 41% των μολυνθέντων και θνητότητα 0,1% Shigella: 46% των μολυνθέντων και θνητότητα 0,2%

Εκτιμώμενος αριθμός υδατογενών λοιμώξεων, ΗΠΑ (Μead et al 2007) Campylobacter* Salmonella (nontyphoid) Clostridium Perfrigens E. coli 0157:H7, Shiga-toxin producing E.coli* Shigella Yersinia enterocolitica* Vibrio(non cholera) Vibrio cholera 1 930 000 1 342 000 249 000 92 000 90 000 87 000 5 000 49

Υδατογενείς επιδημίες σε Αγγλία και Ουαλία Δημόσια υδροδότηση Επιδημίες Περιστατικά Cryptosporidium 23 2837 Campylobacter 1 281 Γαστρεντερίτιδα 1 229 Ιδιωτική πηγή Campylobacter 8 178 Campylo + Crypto 1 43 Crypto 3 74 Γαστρεντερίτιδα 2 81 Giardia 1 31 E coli O157:H7 1 14 Πισίνα Crypto 23 337 Σύνολο 65 4112

ΠΟΣΙΜΑ 66,9% ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΑ 78,3% Νομός Χλωρίωση (%) Εκπλήρωση υ/δ (%) ΠΟΣΙΜΑ 66,9% ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΑ 78,3% Νομός Χλωρίωση (%) Εκπλήρωση υ/δ (%) Χωρίς χλωρίωση Πιερίας 295 (56,4) 230 (78,0) 228 163 (71,5) Θεσ/νίκης 262 (68,4) 205 (78,2) 121 58 (47,9) ΟΥΘ 153 145 (95,8) Ημαθίας 100 (38,3) 72 (72,0) 161 67 (41,6) Σερρών 96 (59,6) 72 (75,0) 65 28 (43,1) Δράμας 88 (77,2) 52 (59,1) 26 9 (34,6) Πέλλας 85 (47,7) 70 (82,4) 93 36 (38,7) Κιλκίς 62 (42,3) 40 (64,5) 72 42 (58,3) Χαλκιδικής 9 2 45 21 (46,6)

Πόσιμα νερά 2010 Πόσιμα νερά 2011 Πόσιμα νερά 2010 2011 Σύνολο   Σύνολο Χλωριωμένα Αχλωρίωτα Πληρούν τις ΥΔ Δεν πληρούν τις ΥΔ Πόσιμα νερά 2010 1118 1009 90,3% 109 9,7% 1049 93,8% 69 6,1% 2011 845 666 78,8% 179 21,2% 785 92,8% 60 7,1% Πόσιμα νερά 2010 Πόσιμα νερά 2011

Εμφιαλωμένα νερά 2010 Εμφιαλωμένα νερά 2011 Σύνολο Πληρούν τις ΥΔ   Σύνολο Πληρούν τις ΥΔ Δεν πληρούν τις ΥΔ Εμφιαλωμένα Νερά 2010 53 47 88,6% 6 11,4% νερά 2011 33 100% _ Εμφιαλωμένα νερά 2010 Εμφιαλωμένα νερά 2011

ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ 4% των νοσημάτων παγκοσμίως θα μπορούσαν να προληφθούν με τη βελτίωση παροχής νερού, αποχέτευσης και υγιεινής. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η βελτίωση της ποιότητας του νερού μεγιστοποιεί τα οφέλη στην υγεία. Προγραμματισμός για βελτίωση και προστασία της ποιότητας του νερού στην κοινότητα και σε αστικό επίπεδο. Απλές και ανέξοδες πρακτικές για ασφαλές νερό σε επίπεδο νοικοκυριού.

ΠΟΥ: ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2015 ΠΟΥ: ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟ 2000 20 ος Στόχος Ως το 1990 όλος ο πληθυσμός πρέπει να διαθέτει επαρκείς ποσότητες αβλαβούς και πόσιμου νερού και ως το 1995 η μόλυνση ποταμών, λιμνών και θαλασσών δεν θα πρέπει να συνιστά απειλή για την ανθρώπινη υγεία ΠΟΥ: ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2015