Ελληνικά αεροδρόμια σε καθεστώς μετάβασης: Ανάγκη για ισόρροπη ανάπτυξη αλλά και ισότιμη μεταχείριση Ελευθέριος Καταρέλος – Ιάσων Κουφοδόντης Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Οι συνέπειες της απορρύθμισης Η απορρύθμιση των αερομεταφορών είχε ως συνέπεια την εντατικοποίηση του ανταγωνισμού μεταξύ των αεροπορικών εταιρειών, με αποτέλεσμα την μείωση των ναύλων και την αύξηση του αερομεταφορικού έργου. Τα αεροδρόμια, ως τμήμα αυτής της μεταφορικής αλυσίδας, είναι υποχρεωμένα να προσαρμοστούν προκειμένου να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα τους.

Σκοπός της εργασίας Να εξεταστεί συγκριτικά η αποδοτικότητα των Ελληνικών αεροδρομίων Να εξεταστούν οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι από την ιδιωτικοποίηση στην ισόρροπη ανάπτυξη των περιφερειών της χώρας αλλα και εκείνοι της ισότιμης μεταχείρισης των Ελληνικών αεροδρομίων. Να τεθούν ζητήματα που απορρέουν από την εκμετάλλευση των ιδιωτικών μονοπωλίων στον μακροχρόνιο ορίζοντα.

Ενότητες παρουσίασης Εξέταση αποτελεσμάτων εργασιών σχετικών με αποδοτικότητα Ελληνικών αεροδρομίων Σύγκριση αποτελεσμάτων εργασιών Τα Ελληνικά αεροδρόμια σε μεταβατικό στάδιο. Προς την Ιδιωτικοποίηση; Συμπεράσματα - προοπτικές

Μεθοδολογία Έχουν δημοσιευτεί δυο εργασίες ανάλυσης που χρησιμοποιούν τη μέθοδο DEA (Data Envelopment Analysis) Μια άλλη εργασία χρησιμοποιεί μεθοδολογία η οποια σε κάποιο βαθμό μοιάζει με την DEA Μια άλλη εξετάζει την παρούσα και τη μελλοντική χωρητικότητα των Ελληνικών αεροδρομίων Τα αποτελέσματα αυτών των εργασιών χρησιμοποιούνται συγκριτικά αλλα και συμπληρωματικά προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα της παρούσας αποδοτικότητας των αλλα και μελλοντικών τους δυνατοτήτων

Η ΜΕΘΟΔΟΣ DEA (Data Envelopment Analysis) Έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως ως μέθοδος Συγκριτικής Αξιολόγησης της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας των συγκρινόμενων επιχειρήσεων. Πρόκειται για μια γραμμική μέθοδο προγραμματισμού η οποία κατασκευάζει ένα σύνορο με τις καλύτερες επιδόσεις επιχειρήσεων του δείγματος. Οι μελέτες εφαρμογής της DEA σε πολλούς κλάδους της οικονομίας έχουν δείξει ότι είναι ένα ισχυρό εργαλείο υποστήριξης αποφάσεων. Μέσω της συγκριτικής ανάλυσης της αποδοτικότητας κάθε αερολιμένα καθίσταται εφικτή η αναγνώριση «βέλτιστων πρακτικών» και μέτρων για βελτίωση της αποδοτικότητας και ανταγωνιστικότητας του συστηματος

Assessment of Efficiency of Greek airports Εφαρμογή της DEA Psaraki Voula & Kalakou Sofia 12th WCTR

Τρόπος εφαρμογής της DEA Η αποτελεσματικότητα των λειτουργιών αεροδρομίου εξετάστηκε από δυο διαφορετικές προοπτικές: Landside, και Airside. Σε κάθε περίπτωση χρησιμοποιήθηκε ένας διαφορετικός συνδυασμός: Εισροών (inputs) στη βάση της επίδρασης τους στις κινήσεις, τους επιβάτες η τα αεροσκάφη. Οι κινήσεις επιβατών και αεροσκαφών επιλέχτηκαν σαν εκροές (outputs) επειδή αντιπροσωπεύουν το σημαντικότερο αποτέλεσμα από τις λειτουργίες του αεροδρομίου. Psaraki, V. & Kalakou, S. (2010) Assessment of Efficiency of Greek airports, 12th WCTR, Lisbon

Τρόπος εφαρμογής της DEA Οι εισροές (inputs) που χρησιμοποιήθηκαν για τις λειτουργίες landside ήταν οι ακόλουθες: Συνολική επιφάνεια σε km2 κτιρίων επιβατών επιφάνεια εδάφους Επιφάνεια αναχωρήσεων Επιφάνεια Αφίξεων Επιφάνεια chech-in Αριθμός εργαζομένων Οι μεταβλητές που συσχετίζονται με τις λειτουργίες airside είναι: η περιοχή της πίστας, και ο αριθμός των εργαζομένων Psaraki, V. & Kalakou, S. (2010) Assessment of Efficiency of Greek airports, 12th WCTR, Lisbon

Αποτελέσματα λειτουργιών Landside Όρια Αποδοτικότητας (Efficiency Frontier) Φτωχή Τεχνική Αποδοτικότητα /Χαμηλή Κλίμακα Αποδοτικότητας Χαμηλή Κλίμακα Αποδοτικότητας Χαμηλή Τεχνική Αποδοτικότητα /Υψηλή Κλίμακα Αποδοτικότητας Χανιά Χίος Πάρος Λήμνος Ζάκυνθος Ρόδος Ακτιο Καλαμάτα Κέρκυρα Ιωάννινα Μυτιλήνη Σκιάθος Σαντορίνη Μύκονος Σάμος Καβάλα Αλεξανδρούπολης Κεφαλονιά Psaraki, V. & Kalakou, S. (2010) Assessment of Efficiency of Greek airports, 12th WCTR, Lisbon

Αποτελέσματα λειτουργιών Airside Όρια Αποδοτικότητας (Efficiency Frontier) Φτωχή Τεχνική Αποδοτικότητα /Χαμηλή Κλίμακα Αποδοτικότητας Χαμηλή Κλίμακα Αποδοτικότητας Χαμηλή Τεχνική Αποδοτικότητα /Υψηλή Κλίμακα Αποδοτικότητας Χαμηλή κίνηση /Χαμηλή Λειτουργική αποδοτικότητα Χανιά Ρόδος Μήλος Λήμνος Αγχίαλος Σητεία Ζάκυνθος Κάρπαθος Καλαμάτα Καβάλα Πάρος Σκιάθος   Καστοριά Νάξος Μύκονος Ακτιο Ιωάννινα Ηράκλειο Μυτιλήνη Άραξος Χίος Κως Σάμος Σαντορίνη Αλεξανδρουπολις Κεφαλονιά Κέρκυρα Psaraki, V. & Kalakou, S. (2010) Assessment of Efficiency of Greek airports, 12th WCTR, Lisbon

Αεροπορικες Μεταφορές και Αεροδρόμια στην Ελλάδα: Σύγχρονες εξελίξεις, οικονομική σημασία και αποδοτικότητα Εφαρμογή της DEA Τσέκερης Θεόδωρος & Βογιατζογλου Κλήμης Κέντρο Οικονομικού Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών

Τρόπος εφαρμογής της DEA Στην εργασία, εφαρμόζεται ένα υπόδειγμα DEA συνθέτης μορφής που περιλαμβάνει εκροές (outputs) που αφορούν στο αερομεταφορικο έργο και εισροές (inputs) που αναφέρονται: στο κεφάλαιο (υποδομές), και την απασχόληση (ώρες λειτουργίας). Τσέκερης, Θ. & Βογιατζογλου, Κ. (2011) Αεροπορικες Μεταφορές και Αεροδρόμια στην Ελλάδα: Σύγχρονες εξελίξεις, οικονομική σημασία και αποδοτικότητα, ΚΕΠΕ, Αθήνα

Τρόπος εφαρμογής της DEA Χρησιμοποιούνται 3 εξερχόμενες (output)μεταβλητές: αριθμός επιβατών, ποσότητα φορτίου, και αριθμός πτήσεων, Χρησιμοποιούνται 4 εισερχόμενες (input) μεταβλητές: εμβαδόν διαδρόμου προσγείωσης/απογείωσης, εμβαδόν χώρου στάθμευσης αεροσκαφών, και ώρες λειτουργίας κάθε αεροδρομίου. Για την εποχική DEA, δηλαδή την εφαρμογή της ανά περίοδο, θερινή και χειμερινή, γίνεται αντίστοιχος διαχωρισμός κάθε εξερχόμενης μεταβλητής καθώς και των ωρών λειτουργίας για κάθε περίοδο. Με τον τρόπο αυτό καθίσταται εφικτή η διερεύνηση της επίδρασης της εποχικότητας στην αποδοτικότητα των ελληνικών αεροδρομίων. Τσέκερης, Θ. & Βογιατζογλου, Κ. (2011) Αεροπορικες Μεταφορές και Αεροδρόμια στην Ελλάδα: Σύγχρονες εξελίξεις, οικονομική σημασία και αποδοτικότητα, ΚΕΠΕ, Αθήνα

Συμπεράσματα μελέτης Η μέση τιμή της συνολικής αποδοτικότητας των ελληνικών αεροδρομίων ανέρχεται περίπου στο 53%, δηλαδή είναι ελαφρώς μεγαλύτερη από το μισό της μεγίστης σχετικής αποδοτικότητας (100%). Το αποτέλεσμα αυτό δείχνει την ανάγκη σχεδιασμού και εφαρμογής κατάλληλων μέτρων πολιτικής που θα επιτρέψουν την καλύτερη δυνατή χρήση των (υπό σπάταλη) πόρων που επενδύονται στα αεροδρόμια. Τσέκερης, Θ. & Βογιατζογλου, Κ. (2011) Αεροπορικες Μεταφορές και Αεροδρόμια στην Ελλάδα: Σύγχρονες εξελίξεις, οικονομική σημασία και αποδοτικότητα, ΚΕΠΕ, Αθήνα

Αποτελέσματα λειτουργιών Όρια Αποδοτικότητας (Efficiency Frontier) Μέγιστη Τεχνική Αποδοτικότητα /Χαμηλή Κλίμακα Αποδοτικότητας Φθίνουσες Αποδόσεις Κλίμακας Αθήνα Καστελόριζο Κάρπαθος Θεσσαλονίκη Μήλος Μυτιλήνη Ηράκλειο Ρόδος Κως Πάρος Σάμος Χίος Σκιάθος Σαντορίνη Κασος Χανιά Τσέκερης, Θ. & Βογιατζογλου, Κ. (2011) Αεροπορικες Μεταφορές και Αεροδρόμια στην Ελλάδα: Σύγχρονες εξελίξεις, οικονομική σημασία και αποδοτικότητα, ΚΕΠΕ, Αθήνα

Μελέτη Αποδοτικότητας Καταρέλος Ελευθέριος Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο Μελέτη Αποδοτικότητας Καταρέλος Ελευθέριος Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη

Μεθοδολογία, πρώτη σύγκριση Συγκριτική ανάλυση στατιστικών στοιχείων 18 ετών όλων των αεροδρομίων της χώρας. Τα στοιχεία αυτά τα συγκρίνονται με τα αντίστοιχα της Χίου προκειμένου να φανεί: θέση που κατέχει το κάθε αεροδρόμιο συγκριτικά με όλα τα άλλα σε ότι αφορά πτήσεις, διακινούμενους επιβάτες και φορτίο θέση που κατέχει κάθε αεροδρόμιο συγκριτικά με τις υποδομές που διαθέτει προκειμένου να ανταποκριθεί στο έργο του Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Δείκτες ROE ο όγκος των επιβατών είναι ευθέως ανάλογος των συνολικών εσόδων του αεροδρομίου. Αντί των εσόδων χρησιμοποιούμε για λόγους σύγκρισης της αποδοτικότητας των αεροδρομίων τον αριθμό των επιβατών τους. Δεν είναι διαθέσιμη η αξία της περιουσίας του κάθε αεροδρομίου, είναι όμως γνωστά τα βασικά μεγέθη τους που την απαρτίζουν, ασφαλτινες επιφάνειες (διάδρομοι, τροχοδρομοι, πίστες) και κτιριακά συγκροτήματα. Μπορούμε να δημιουργήσουμε συγκριτικούς δείκτες ROE χρησιμοποιώντας τον αριθμό των Επιβατών σαν Έσοδα (Return) και Ασφαλτινες Επιφάνειες σαν Ενεργητικό (Equity). Έτσι δημιουργούμε δυο δείκτες ROE(Ασφαλτος)=Αριθμος Επιβατών (ετήσια)/Ασφαλτινες Επιφάνειες (m2) ROE(Κτίρια) = Αριθμός Επιβατών (ετήσια)/Κτίριαα (m2) Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

1η Κατηγορία: Αθήνα, Ηράκλειο, Κέρκυρα, Ρόδος, Κως, Θεσσαλονίκη, Ζάκυνθος, Χανιά και Χίος 2η Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Αποτελέσματα λειτουργίας Πεδίου Ελιγμών Αποτελέσματα λειτουργίας Πεδίου Ελιγμών Όρια Αποδοτικότητας (Efficiency Frontier) Υψηλες επενδυσεις/ Υψηλη Αποδοτικότητα Υψηλες επενδυσεις/ Χαμηλή αποδοτικότητα Υψηλες επενδυσεις/ Πολύ Χαμηλη Αποδοτικοτητα Αθήνα Σαμος Παρος Κυθηρα Ηράκλειο Μήλος Μηλος Καλαματα Κερκυρα Μυτιλήνη Ναξος Αστυπαλαια Ρόδος Σαντορινη Καρπαθος Σητεια Κως Σκιάθος Ιωαννινα Κασος Θεσσαλονικη Κεφαλονια Λερος Συρος Ζακυνθος Αλεξανδρουπολη Λημνος Σκυρος Χανια Πρεβεζα Αραξος Κοζανη Χιος Καβαλα Ικαρια Νεα Αγχιαλος Καστορια Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Αποτελέσματα λειτουργίας Κτιριακών Όρια Αποδοτικότητας (Efficiency Frontier) Υψηλες επενδυσεις/ Υψηλη Αποδοτικότητα Υψηλες επενδυσεις/ Χαμηλή αποδοτικότητα Υψηλες επενδυσεις/ Πολύ Χαμηλη Αποδοτικοτητα Κως Ροδος Ζακυνθος Σκυρος Μυτιλήνη Αθηνα Αραξος Κασος Χιος Σαμος Καστελοριζο Ιωαννινα Σαντορινη Κεφαλονια Αστυπαλαια Κοζανη Θεσσαλονικη Καβαλα Αλεξανδρουπολις Παρος Μυκονος Μηλος Καλυμνος Χανια Λερος Λημνος Συρος Ηράκλειο Πρεβεζα Ικαρια Σητεια Ναξος Κερκυρα Καλαματα Σκιαθος Καρπαθος Κυθηρα Καστορια Νεα Αγχιαλος Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Μεθοδολογία, δεύτερη σύγκριση τρόπος ιεράρχησης των προτεραιοτήτων για επενδύσεις στα αεροδρόμια. Η μέθοδος στηρίζεται στη διαφορά κατάταξης μεταξύ: αριθμού επιβατών, και επενδυμένου κεφαλαίου. Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Μεθοδολογία, δεύτερη σύγκριση Εισερχόμενες (input) μεταβλητές: Διαδρόμου/ων Πίστας στάθμευσης αεροσκαφών Τροχοδρόμου/ων Εξερχόμενες (output) μεταβλητές Συνολικός αριθμός επιβατών του κάθε αεροδρομίου Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Μεθοδολογία, δεύτερη σύγκριση Η κατάταξη γίνεται σε: Airside (Διαδρόμους, Τροχοδρομους και Πίστες), και Landside (Κτιριακό συγκρότημα) Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Μεθοδολογία, δεύτερη σύγκριση Όπου η αριθμητική αποτίμηση είναι: μεγαλύτερη του μηδενός (>0), αυτό σημαίνει περιθώρια για λειτουργία με τις παρούσες εγκαταστάσεις. Απεικονίζονται με κόκκινο χρώμα. (±0), αυτό σημαίνει ότι οι εγκαταστάσεις είναι ευθυγραμμισμένες με τους διακινούμενους επιβάτες. Απεικονίζονται με άσπρο χρώμα. μικρότερη του μηδενός (<0), αυτό σημαίνει δεν υπάρχουν περιθώρια για λειτουργία με τις παρούσες εγκαταστάσεις. Απεικονίζονται με πράσινο χρώμα. Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Αποτελέσματα Πεδίου Ελιγμών (Διάδρομοι, Τροχοδρομοι, Πίστες) Επενδύσεις σε Κτίρια (Buildings) απαιτείται σε έντεκα αεροδρόμια. Άμεσης προτεραιότητας : Μύκονος, Χίος, Μυτιλήνη, Σκιάθος Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Αποτελέσματα Πεδίου Ελιγμών (Διάδρομοι, Τροχοδρομοι, Πίστες) Όρια Αποδοτικότητας (Efficiency Frontier) Υψηλες επενδυσεις/ Υψηλη Αποδοτικότητα Υψηλες επενδυσεις/ Χαμηλή αποδοτικότητα Υψηλες επενδυσεις/ Πολύ Χαμηλη Αποδοτικοτητα Μυκονος Κως Χανια Καρπαθος Χιος Κεφαλονια Ροδος Καβαλα Μυτιληνη Αστυπαλαια Ηρακλειο Λημνος Σκιαθος Λερος Αθηνα Αραξος Σαμος Αλεξανδρουπολις Θεσσαλονικη Κοζανη Ζακυνθος Σαντορινη Ιωαννινα Καστορια Κερκυρα Ικαρια Σητεια Καλαματα Ναξος Κασος Συρος Μηλος Παρος Κυθηρα Πρεβεζα Νεα Αγχιαλος Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Αποτελέσματα Κτιριων Επενδύσεις σε Κτίρια (Buildings) απαιτείται σε οκτώ αεροδρόμια. Άμεσης προτεραιότητας : Πάρος, Μυτιλήνη, Σαντορίνη, Κως, Χίος. Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Αποτελέσματα Κτιριων Όρια Αποδοτικότητας (Efficiency Frontier) Υψηλες επενδυσεις/ Υψηλη Αποδοτικότητα Υψηλες επενδυσεις/ Χαμηλή αποδοτικότητα Υψηλες επενδυσεις/ Πολύ Χαμηλη Αποδοτικοτητα Μυκονος Κως Κυθηρα Καβαλα Μυτιλήνη Κεφαλονια Ικαρια Καρπαθος Χιος Συρος Αθηνα Λημνος Σκιαθος Αλεξανδρουπολις Θεσσαλονικη Κοζανη Ζακυνθος Αστυπαλαια Καστελοριζο Αραξος Κερκυρα Σαντορινη Ιωαννινα Καστορια Κασος Σητεια Καλαματα Μηλος Ηρακλειο Καλυμνος Σκυρος Ναξος Παρος Χανια Ροδος Πρεβεζα Νεα Αγχιαλος Καταρελος, Ε. (2011) Προτεραιότητες επενδύσεων στα Ελληνικά αεροδρόμια. Ένα ταξίδι με αφετηρία τη Χίο, Υποβλήθηκε ΥΠΑ, αδημοσίευτη, Χίος

Παρατηρήσεις συγκριτικών ερευνητικών εργασιών Καταρέλου Παρατηρήσεις συγκριτικών ερευνητικών εργασιών Καταρέλου Η δεύτερη σύγκριση επειδή στηρίζεται στη διαφορές κατάταξης δεν μπορεί να αποδώσει καλά σε εκείνα τα αεροδρόμια που βρίσκονται στις πρώτες και στις τελευταίες θέσεις. Μπορεί να το φανταστεί κανείς σαν την χορδή ενός τόξου, έχει ελαστικότητα μεγάλη στο κέντρο και μικραίνει όσο πηγαίνει προς τα άκρα. Αυτό δικαιολογεί γιατί η χρήση της μεθόδου εμφανίζει τα μεγάλα αεροδρόμια να μην έχουν ανάγκες επενδύσεων. Αντίθετα δουλεύει αρκετά καλά στα μεσαία αεροδρόμια όπου οι διαφορές κατάταξης μπορούν να απεικονιστούν στις πραγματικές τους θέσεις. Ο συνδυασμός των δυο μεθόδων συγκρίσεων λειτουργεί συμπληρωματικά και δίνει καλά αποτελέσματα.

Συμπεράσματα συγκριτικών ερευνητικών εργασιών Καταρέλου Φαίνεται ότι τα αποτελέσματα των δυο συγκριτικών μελετών σε γενικές γραμμές συμφωνούν. Εξαίρεση αποτελούν τα μεγάλα αεροδρόμια που όπως αναφέρθηκε δεν μπορούν να αποδοθούν καλά στη δεύτερη μέθοδο. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν όμως συμπληρωματικά

Greek Airport Capacity Utilization: What about Airfreight? Μελέτη χωρητικότητας Katarelos Eleftherios & Lagoudis Ιoannis

Μεθοδολογία ανάλυσης μελέτης Συλλέχτηκαν δεδομένα χωρητικότητας για 11 αεροδρόμια, των μεγαλυτέρων. Η χωρητικότητα ορίζεται ως η εναέρια και επίγεια υποδομή που αναφέρεται στην ικανότητα του αεροδρομίου να διαχειριστεί ένα δοσμένο όγκο ζήτησης εντος μιας δοσμένης χρονικής περιόδου. Katarelos, E. & Lagoudis, Ι. (2011) Greek Airport Capacity Utilization: What about Airfreight? Journal of Aviation Management

Χρησιμοποίηση της παραγωγικής ικανότητας ανά αεροδρόμιο Η ανάλυση των αποτελεσμάτων από τα 11 αεροδρόμια δείχνει ότι η εποχικότητα είναι παρούσα σε όλες τις περιπτώσεις σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Όπως φαίνεται το αεροδρόμιο του Ηρακλείου στην Κρήτη παρουσιάζει τα υψηλότερα επίπεδα χρησιμοποίησης κατά τη θερινή περίοδο ακολουθείται από τα αεροδρόμια της Σαντορίνης, της Ρόδου και της Μυτιλήνης. Ενδιαφέρον είναι το εύρημα ότι το υπόλοιπο των αεροδρομίων καταφέρνουν να χρησιμοποιούν περισσότερο από το 35% της δυναμικότητας. Katarelos, E. & Lagoudis, Ι. (2011) Greek Airport Capacity Utilization: What about Airfreight? Journal of Aviation Management

Επιδράσεις της εποχικότητας στα Ελληνικά αεροδρόμια Εκτός από τις αναφερόμενα αεροδρόμια εκείνα της Ρόδου, ​​Ηρακλείου, Χανίων και Μυτιλήνη αντιμετωπίζουν σημαντικές διακυμάνσεις της ζήτησης. Τα αεροδρόμια της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και της Χίου παρουσιάζουν τους χαμηλότερους συντελεστές διακύμανσης που σημαίνει ότι η ζήτηση δεν αλλάζει ριζικά μεταξύ της υψηλής, μεσαίας και χαμηλής περιόδου. Katarelos, E. & Lagoudis, Ι. (2011) Greek Airport Capacity Utilization: What about Airfreight? Journal of Aviation Management

Ελληνικά αεροδρόμια και μελλοντικά σενάρια χωρητικότητας Ελληνικά αεροδρόμια και μελλοντικά σενάρια χωρητικότητας Με ένα σεναριο αυξησης της κυκλοφοριας 1,5% η χωρητικοτητα πιστας παραμενει υποχρησιμοποιοουμενη σε όλα τα αεροδρομια με σημαντικες επενδυσεις να παραμενουν ανενεργες και αντιπαραγωγικες. Στην περιπτωση της του ρεαλιστικου σεναριου με αυξηση 4,5% το αεροδρομιο του Ηρακλειου φαινεται να φτανει στο 100% της χρησιμοποιησης του και απαιτουνται επιπροσθετες επενδυσεις ενώ τα αεροδρομια του της Μυτιληνης, της Ροδου και της Χιου δειχνουν σοβαρα προβληματα χωρητικοτητας. Στο αισιοδοξο σεναριο οπου με αναπτυξη 7,5% τα περισσοτερα αεροδρομια φθανουν τα ορια χωρητικοτητας με εξαιρεση τη Θεσσαλονικη, τη Ζακυνθο, την Κω και την Κερκυρα. Katarelos, E. & Lagoudis, Ι. (2011) Greek Airport Capacity Utilization: What about Airfreight? Journal of Aviation Management

Συμπεράσματα μελέτης χωρητικότητας Katarelos-Lagoudis Η πλειοψηφία των αεροδρομίων, ειδικά αυτά που βρίσκονται στο Αιγαίο και το Ιόνιο υποφέρουν από σημαντική εποχικότητα ζήτησης κατά την υψηλή και τη μεσαία περίοδο. Η εποχικότητα ζήτησης έχει σαν αποτέλεσμα σε σημαντικό βαθμό υποχρησιμοποιηση της πίστας και των διαδρόμων. Katarelos, E. & Lagoudis, Ι. (2011) Greek Airport Capacity Utilization: What about Airfreight? Journal of Aviation Management

Σύγκριση αποτελεσμάτων ερευνητικών εργασιών

Σύγκριση αποτελεσμάτων Psaraki & Kalakou VS Καταρέλος Σε γενικές γραμμές υπάρχει συμφωνία στα αποτελέσματα. Landside Μικρές αποκλίσεις παρουσιάζονται στα αεροδρόμια της Ζακύνθου, της Πάρου, της Καλαμάτας και της Σκιάθου Airside Μικρές αποκλίσεις παρουσιάζονται στα αεροδρόμια της Σητείας, της Πάρου και της Σάμου

Σύγκριση αποτελεσμάτων Τσέκερης & Βογιατζογλου VS Καταρέλος Δεν φαίνονται αξιοσημείωτες διαφορές στις κατατάξεις αποδοτικότητας μεταξύ των δυο συγκριτικών μελετών. Συμφωνούν επίσης στα συμπεράσματα εποχικότητας και ορίων που έχουν τα αεροδρόμια κατά τη θερινή περίοδο.

Συμπεράσματα από όλες τις εξετασθείσες έρευνες Συμφωνούν ότι σε κάποια αεροδρόμια οι υποδομές βρίσκονται σε δυσανάλογο επίπεδο από αυτό της αεροπορικης τους κίνησης. η πλειοψηφία των αεροδρομίων χαρακτηρίζεται από υπερβάλλουσα χωρητικότητα και εποχικότητα, υπάρχουν αεροδρόμια τα οποια μεγεθύνονται με ρυθμούς μεγαλύτερους του ελληνικού και του παγκόσμιου μέσου όρου. Παρόλα αυτά ακόμα και σε εκείνα τα σημεία που υπάρχουν μικρές αποκλίσεις μπορούν τα αποτελέσματα να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικά.

Συμπεράσματα από όλες τις εξετασθείσες έρευνες Τι μας λένε οι έρευνες την σχετική και όχι την απόλυτη αποδοτικότητα. Τι δεν μας λένε οι έρευνες ένα αεροδρόμιο που έχει κριθεί αποδοτικό με την DEA, αν κριθεί με τις Χρηματοοικονομικές μεθόδους (ROE, ROI) οι οποίες εξετάζουν την αποδοτικότητα σε απόλυτους όρους ενδέχεται στην πραγματικότητα να μην είναι αποδοτικό. ποιο είναι το συνολικό και ανά αεροδρόμιο χρηματικό ύψος των αναγκαίων επενδύσεων.

Τα Ελληνικά αεροδρόμια σε καθεστώς μετάβασης Προς την Ιδιωτικοποίηση;

Η ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΩΝ Σε γενικές γραμμές τα αεροδρόμια λειτουργούν ως Μονοπώλια ή στην καλύτερη περίπτωση ως Ολιγοπώλια. Στην Ελλάδα λειτουργούν ως Μονοπώλια. Συνέπειες Οι τιμές διαμορφώνονται στη βάση του κόστους και όχι στη βάση του ανταγωνισμού. Ισχυρή θέση του παραγωγού (αεροδρομίου) έναντι του πελάτη (αεροπορικής εταιρείας).

Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΣΕ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ… Μέχρι τη δεκαετία του 1980, η δημόσια ιδιοκτησία των αεροδρομίων ήταν ένα γενικά παγκόσμια αποδεκτό μοντέλο. Έκτοτε υπήρξαν ισχυρές κινήσεις σε πολλές χώρες προκειμένου να ιδιωτικοποιήσουν ή να απελευθερώσουν τα αεροδρόμια τους για δυο κύριους λόγους: δυσχέρειες χρηματοδότησης εκ μέρους του δημόσιου τομέα, βελτίωση της αποδοτικότητας και της κερδοφορίας. Η βελτίωση της αποδοτικότητας όμως από κάποιους αμφισβητήθηκε και έτσι αναζητήθηκε τρόπος μέτρησης της.

Η Ιδιοκτησία στην Ελλάδα Μόνο το αεροδρόμιο της Αθήνας «Ελευθέριος Βενιζέλος» με ιδιωτικό μάνατζμεντ αλλά μερικώς δημόσια ιδιοκτησία. 39 αεροδρόμια με 100% δημόσια ιδιοκτησία και μάνατζμεντ. Το Κράτος αποφάσισε είτε την παραχώρηση είτε την εν μέρει ιδιωτικοποίηση τους. Επιδιώκει με αυτόν τον τρόπο: Να βρει τα αναγκαία κεφάλαια για να χρηματοδοτήσει τις αναγκαίες επενδύσεις, Υπονοεί επίσης ότι μέσω της αλλαγής του μάνατζμεντ θα βελτιωθεί ταυτόχρονα η ποιότητα των υπηρεσιών τους. Παρόλα αυτά το μονοπώλιο θα παραμείνει, το δημόσιο θα γίνει ιδιωτικό με ταυτόχρονη όμως αλλαγή της σύνθεσης του μετοχικού κεφαλαίου και του μάνατζμεντ.

Τα χαρακτηριστικά του μονοπωλίου η μορφή ιδιοκτησίας (ownership), το ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας (regulation) και η δύναμη της αγοράς (market power).

Αποτελέσματα μονοπωλίων Έρευνες έχουν δείξει ότι η ιδιωτικοποίηση αεροδρομίων που δραστηριοποιούνται σε μονοπωλιακές συνθήκες δεν επιφέρει πάντοτε αύξηση της κερδοφορίας. Δεν αυξάνεται απαραίτητα η αποδοτικότητα τους κυρίως λογω της εκμετάλλευσης δύναμης της αγοράς του μονοπωλίου Η αποδοτικότητα αυξάνεται στην περίπτωση που το ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας είναι περισσότερο δεσμευτικό. Η ιδιωτικοποίηση και ο ανταγωνισμός αποτελούν συμπληρωματικά στοιχεία μόνο στην ελευθερη αγορα.

ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΕΣΟΔΑ Τα Έσοδα από Εμπορικές χρήσεις των αεροδρομίων στην Ευρώπη αντιπροσωπεύουν το 44% των συνολικών εσόδων. Το αντίστοιχο ποσοστό των εσόδων από εμπορικές χρήσεις των Ελληνικών αεροδρομίων (εκτός της Αθήνας) είναι μόλις 6.3%.

ΣΧΕΣΗ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΥ – ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Η εμπειρία στην Ελλάδα από το αεροδρόμιο της Αθήνας «Ελευθέριος Βενιζέλος» έδειξε ότι: Από τη μια πλευρά αυξήθηκαν τα τέλη χρήσης (τιμές) Από την άλλη βελτιώθηκαν άλλες υπηρεσίες Παράλληλα αυξήθηκαν τα έσοδα από τις εμπορικές δραστηριότητες (Non Aeronautical Revenues) Η εταιρεία ισχυρίζεται επομένως ότι μεταφέρει τα αυξημένα έσοδα από τα τέλη σε επενδύσεις: παροχής υπηρεσιών στις εταιρείες και στους επιβάτες (βελτίωση προϊόντος), όπως π.χ. αποδοτικό σχεδιασμό του terminal και ενίσχυση των επιχειρησιακών λειτουργιών ανάπτυξης εμπορικών δραστηριοτήτων

Υπάρχουν όμως και κίνδυνοι… Σε ότι αφορά την: ισότιμη ανάπτυξη. Υπάρχουν αεροδρόμια τα οποια είναι υποεπενδυμενα στη βάση του αεροπορικού τους έργου έναντι άλλων. Αυτά τα αεροδρόμια είναι λιγότερο ελκυστικά και επομένως βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση έναντι άλλων. ισόρροπη ανάπτυξη. Οι ιδιώτες επενδυτές θα εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους στη βάση του αναμενόμενου κέρδους και ίσως του βραχυχρόνιου. Η γεωγραφική φυσιογνωμία όμως της Ελλάδας, η εποχικότητα και η έντονη διασπορά των αεροδρομίων της ενέχει μεγάλους κινδύνους μη ισόρροπης ανάπτυξης. Υπάρχουν προβλέψεις αντιμετώπισης αυτών των θεμάτων; Έχουν μετρηθεί οι κίνδυνοι από την δυνητική στρέβλωση που μπορεί να δημιουργηθεί και η οποια ενδεχομένως να μην είναι αναστρέψιμη δεδομένου ότι θα έχουν γινει δεσμευτικές νομικές και μακροχρόνιες συμβάσεις;

Υπάρχουν όμως και κίνδυνοι… Ενδέχεται το ιδιωτικό μονοπώλιο Αν το ρυθμιστικό πλαίσιο δεν είναι ισχυρό, εκμεταλλευόμενο τη δύναμη της αγοράς του, να επιδιώξει εκμετάλλευση της θέσης του Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να έχουμε αποφύγει τα μειονεκτήματα του δημόσιου μονοπωλίου και να αποκτήσουμε τα μειονεκτήματα του ιδιωτικού μονοπωλίου

Συμπεράσματα - προτάσεις Είναι αναγκαίο τα αεροδρόμια να αποκτήσουν επαγγελματικό μάνατζμεντ το οποίο θα μπορέσει να αξιοποιήσει και να εκμεταλλευτεί τις κρυμμένες οικονομικές τους δυνατότητες. Δεδομένου ότι τα αεροδρόμια αποτελούν μοχλούς ανάπτυξης, πρεπει να βρεθούν τρόποι προστασίας της ισόρροπης ανάπτυξης. Το Κράτος θα πρεπει να φέρει όλα τα αεροδρόμια σε ισότιμη θέση ώστε από όμοια θέση να επιδιώξουν ιδιωτικές επενδύσεις. Πρεπει να σχεδιαστούν περιφερειακές προτεραιότητες και στόχοι οι οποίοι θα υπηρετηθούν κάτω από το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο. Πρεπει να αναπτυχτεί το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο που θα αποτρέψει τις παρενέργειες στην οικονομία και την κοινωνία από την ανάπτυξη και εκμετάλλευση των ιδιωτικών μονοπωλίων.

Ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας Ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας Ερωτήσεις;